UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

gnić

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	gniję	gnijemy
2 os.	gnijesz	gnijecie
3 os.	gnije	gniją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniłem +(e)m gnił	gniłam +(e)m gniła	gniłom +(e)m gniło	gniliśmy +(e)śmy gnili	gniłyśmy +(e)śmy gniły
2 os.	gniłeś +(e)ś gnił	gniłaś +(e)ś gniła	gniłoś +(e)ś gniło	gniliście +(e)ście gnili	gniłyście +(e)ście gniły
3 os.	gnił	gniła	gniło	gnili	gniły

bezosobnik: gnito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę gnił będę gnić	będę gniła będę gnić	będę gniło będę gnić	będziemy gnili będziemy gnić	będziemy gniły będziemy gnić
2 os.	będziesz gnił będziesz gnić	będziesz gniła będziesz gnić	będziesz gniło będziesz gnić	będziecie gnili będziecie gnić	będziecie gniły będziecie gnić
3 os.	będzie gnił będzie gnić	będzie gniła będzie gnić	będzie gniło będzie gnić	będą gnili będą gnić	będą gniły będą gnić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		gnijmy
2 os.	gnij	gnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	gniłbym bym gnił	gniłabym bym gniła	gniłobym bym gniło	gnilibyśmy byśmy gnili	gniłybyśmy byśmy gniły
2 os.	gniłbyś byś gnił	gniłabyś byś gniła	gniłobyś byś gniło	gnilibyście byście gnili	gniłybyście byście gniły
3 os.	gniłby by gnił	gniłaby by gniła	gniłoby by gniło	gniliby by gnili	gniłyby by gniły

bezosobnik: gnito by

bezokolicznik: gnić

imiesłów przysłówkowy współczesny: gnijąc

gerundium: gnicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	gnicie	gnicia
D.	gnicia	gnić
C.	gniciu	gniciom
B.	gnicie	gnicia
N.	gniciem	gniciami
Ms.	gniciu	gniciach
W.	gnicie	gnicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: gnijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	gnijący	gnijący	gnijący	gnijące	gnijąca
D.	gnijącego	gnijącego	gnijącego	gnijącego	gnijącej
C.	gnijącemu	gnijącemu	gnijącemu	gnijącemu	gnijącej
B.	gnijącego	gnijącego	gnijący	gnijące	gnijącą
N.	gnijącym	gnijącym	gnijącym	gnijącym	gnijącą
Ms.	gnijącym	gnijącym	gnijącym	gnijącym	gnijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	gnijący	gnijący	gnijące	gnijące
D.	gnijących	gnijących	gnijących	gnijących
C.	gnijącym	gnijącym	gnijącym	gnijącym
B.	gnijących	gnijących	gnijących	gnijące
N.	gnijącymi	gnijącymi	gnijącymi	gnijącymi
Ms.	gnijących	gnijących	gnijących	gnijących

odpowiednik aspektowy: zgnić

Pochodzenie

psł. *gniti 'psuć się, rozkładać się, butwieć, próchnieć'

1. resztki

Definicja

ulegać procesowi rozkładu

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

psuć się

Połączenia

ciało, drewno, mięso, padlina, trup, zboże gnije; glony, gruszki, jabłka, kartofle, korzenie, liście, odpadki, owoce, resztki jedzenia, rośliny, szczątki, śmieci, ziemniaki gniją
zacząć gnić
gnić i cuchnąć, gnić i śmierdzieć

Cytaty

	Noże kosiarki powinniśmy ostrzyć przed każdym koszeniem. Jeżeli są tępe, szarpią końce liści, które brązowieją i gniją. źródło: KWSJP: Mariusz Kocimski, Kwietnik, 1995, nr 6
	W trawie gniły stosy jabłek i gruszek, między nimi bzykały osy, a także mnóstwo szerszeni. źródło: KWSJP: Czesław Miłosz: Dolina Issy, 1955
	Obok, ku radości wron, kilkanaście trupów gniło na palach, bielały też kości na kołach. źródło: KWSJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Z wycieczki po garbarni w Kasali zapamiętałem trzy rzeczy: smród gnijącego mięsa, stos bydlęcych, ozdobionych wielkimi rogami czaszek na początku linii technologicznej i równie wielką trupią czaszkę na dużej kadzi z kwasem. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005
	Odór rynsztoków, gnijących łupin i parującego moczu bił w nozdrza. źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Składnia

Rz_nieżywotny

gnić

2. system

Definicja

stopniowo zaczynać coraz gorzej funkcjonować, co może zagrażać istnieniu tego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	degenerować się, próchnieć
	hiperonimy:	psuć się

Połączenia

cywilizacja, demokracja, system gnije

Cytaty

	Zachodnia cywilizacja gnije i upada [...]. źródło: NKJP: Książki nadesłane, Esensja, nr 10, 2007
	Topniały nadzieje, zaczynała gnić nasza konspiracja. Gnił też system, chociaż wydawał się nadal chorobliwie stabilny. źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Rzeka podziemna, 2005
	Czy za fasadą demokratycznych procedur wyborczych gnije demokracja? Czy może, tak naprawdę, tej demokracji tam jeszcze nie ma? źródło: NKJP: Juliusz J. Braun: Nie gnije - bo jej nie ma, Gazeta Wyborcza, 1994-12-17
	- W pańskim kraju - ciągnął szogun - może być już za chwilę podobna sytuacja. Władza jest coraz słabsza i tylko patrzeć, jak ktoś trzeźwo myślący i dalekowzroczny postanowi naprawić gnijący system. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

3. w więzieniu

Definicja

przebywać długo w niewoli lub w więzieniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Relacje znaczeniowe

synonimy:

siedzieć

Połączenia

gnić w kacecie, w kiciu, w lochu, w niewoli, w pudle, w więzieniu
gnić za kratami

Cytaty

	Gdyby nie ja, gniłaby teraz w więzieniu. źródło: KWSJP: Włodzimierz Pawluczuk: Judasz, 2004
	Gdyby istotnie chciał pomóc, gdyby mi choć wyrazem twarzy miał okazać współczucie, ćwierć zdaniem dać istotną radę, nie byłby Erenburg w Rosji tym, czym jest, nie mieszkałby w hotelu Moskwa, ale gniłby już dawno w tundrach syberyjskich, w tajgach Kołymy i Komi czy na stepach Karagandy. źródło: KWSJP: Józef Czapski: Na nieludzkiej ziemi, 1947
	Niech gnije za kratami! Szkoda, że nie dostanie podwójnego wyroku, za pana i za Wojtka. źródło: KWSJP: Tomasz Klarecki, Izabela Smolarek: Wilk... i śmierć bankiera, 2006
	Niewiele brakowało, a gniłby teraz w lochu. źródło: KWSJP: Wacław Gołembowicz: Wędrowiec, 1963

Składnia

Rz_osobowy

gnić

GDZIE

4. bezczynnie

Definicja

przebywać gdzieś długo i bezczynnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pleśnieć

Połączenia

gnić bez celu
gnić na prowincji
gnić w łóżku; w zapadłej dziurze
gnić bezczynnie, tygodniami

Cytaty

Nie mogę tak tu gnić w bezczynności - mruknął Downar.

źródło: KWSJP: Zygmunt Zeydler-Zborowski: Czarny mercedes, 1958

Gnije tam w tej chałupie sama z matką, chłopa nie ma, marnuje się tylko.

źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005

Składnia

Rz_osobowy

gnić

GDZIE

Przysłowia

Jak się baby nie bije, to jej wątroba gnije

Data ostatniej modyfikacji: 16.01.2024