Chronologizacja
1. na niebie
Definicja
Pochodzenie
psł. *chmura 'ciemna chmura'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne
Połączenia
- duża, ogromna, potężna, wielka; mała chmura; białe, brunatne, bure, ciemne, czarne, granatowe, ołowiane, sine, szare; ciężkie, gęste, grube, kłębiaste, skłębione; pierzaste; burzowe, deszczowe, gradowe, śniegowe; niskie; brzydkie, groźne chmury; chmury mieszane, warstwowe
- chmury nad miastem
- chmury na horyzoncie, na niebie; chmury o jakiejś budowie
- chmury i burza, chmury i deszcz, chmury i mgły, chmury i niebo, chmury i opady, chmury i słońce
- brak; kłębowiska, kłęby, pasmo, smugi, strzępy, wał, zwały; pokrywa, powłoka, warstwa, zasłona; ławica, masa, morze, stada; cienie, kształt, wierzchołki; pułap wysokość; ruch, wędrówki; rozwój; rodzaj, układ chmur
- niebo bez chmur; opady z chmur
- niebo z chmurami
- kropelki wody w chmurze; dziura, lot w chmurach
- chmury idą, nadciągnęły, pędzą, płyną, suną; gromadzą się, pojawiają się, zbierają się; wiszą, zawisły; formują się, gęstnieją, kłębią się; przesłaniają coś, zakryły coś, zasłaniają coś, zasnuły coś
- przepędzić, rozgonić, rozpędzić, rozwiać chmury
- pokryty, przesłonięty, zasnuty chmurami
- wyjrzeć, wyjść/wychodzić zza chmury
- patrzeć, spojrzeć na chmury; zasłaniany przez chmury; patrzeć w chmury
- ukryty za chmurami
- ginąć, tonąć, zniknąć; ukryty w chmurach
- ponury jak chmura gradowa
Cytaty
|
[...] na niebie ukazała się wielka i czarna chmura, powietrze nad ziemią stało się mokre i zimne i Sebastian poczuł łamanie w kościach. źródło: NKJP: Stefan Themerson: Wykład profesora Mmaa, 1994 |
|
|
Ujrzał [...] ciemną chmurę burzową, nadciągającą szybko z północy. źródło: NKJP: Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu: szkice z krytyki biblijnej, 1994 |
|
|
Sine pasma chmur zasłaniały wstające słońce, niebo na północnym-wschodzie było jeszcze ciemne i plamiste, ale stopniowo wypełniał je wesoły błękit. źródło: NKJP: Jerzy Gotowała: Najkrócej żyją motyle: lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, 1996 |
|
|
[...] wyładowania zachodzące pomiędzy chmurami noszą nazwę błyskawic, a zachodzące między chmurą a powierzchnią Ziemi nazywane są piorunami. źródło: NKJP: Alojzy Woś: Meteorologia dla geografów, 1997 |
|
|
Góra jak zwykle zadziwiała swą wielkością i kolorem [...]. Jej szczyt tonął w chmurach. źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chmura |
chmury |
|
| D. | chmury |
chmur |
|
| C. | chmurze |
chmurom |
|
| B. | chmurę |
chmury |
|
| N. | chmurą |
chmurami |
|
| Ms. | chmurze |
chmurach |
|
| W. | chmuro |
chmury |
2. skupisko czegoś
Definicja
Pochodzenie
psł. *chmura 'ciemna chmura'
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii
Połączenia
- atomowa, gazowa chmura; chmura radioaktywna
- chmura kurzu, piasku, popiołu, pyłu; dymu, gazu, kadzideł, oparów, smrodu, spalin; amoniaku, chloru
- chmura czegoś opada, unosi się, wydobywa się
- wzbijać chmurę czegoś
- chodzić w chmurze czegoś
Cytaty
|
Amoniak jest środkiem, który w przypadku wycieku tworzy gazową chmurę. źródło: NKJP: Kosztowna bomba ekologiczna, Dziennik Polski, 2003-11-28 |
|
|
Żołnierze odskakiwali w ostatniej chwili na pobocze i zasłaniali rękami oczy przed wzbijanymi przez koła chmurami kurzu. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005 |
|
|
Potem jechali wzdłuż łąk (stado bydła w chmurze pyłu szło do wodopoju). źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Cudowna melina, 1989 |
|
|
Mimo że w powietrzu unosi się chmura radioaktywna, my, póki co, jesteśmy szczęśliwi. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Monografia grzechów z dziennika 1978-1989, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chmura |
chmury |
|
| D. | chmury |
chmur |
|
| C. | chmurze |
chmurom |
|
| B. | chmurę |
chmury |
|
| N. | chmurą |
chmurami |
|
| Ms. | chmurze |
chmurach |
|
| W. | chmuro |
chmury |
Składnia
|
+ | chmura | + |
CZEGO
|
|
|
+ | chmura | + |
JAKA
|
3. duża ilość czegoś
Definicja
Pochodzenie
psł. *chmura 'ciemna chmura'
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości
Połączenia
- chmura gołębi, komarów, szarańczy; strzał, włosów
Cytaty
|
Tatarzy zasypywali rycerstwo chmurą strzał z łuków refleksyjnych o wielkiej mocy, przebijających kolczugi. źródło: NKJP: Pierwsze starcie z Azją, Dziennik Polski, 2003-04-11 |
|
|
Mirella odgarnęła z czoła chmurę włosów. Świeżo umyte okalały jej twarz, spływając kasztanową falą aż na ramiona. źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996 |
|
|
O szyby rozbiją się chmury szarańczy. źródło: NKJP: Olga Stanisławska: Podróże, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1994-12-02 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chmura |
chmury |
|
| D. | chmury |
chmur |
|
| C. | chmurze |
chmurom |
|
| B. | chmurę |
chmury |
|
| N. | chmurą |
chmurami |
|
| Ms. | chmurze |
chmurach |
|
| W. | chmuro |
chmury |
Składnia
|
|
+ | chmura | + |
CZEGO
|
4. wyraz emocji
Definicja
Pochodzenie
psł. *chmura 'ciemna chmura'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne
Połączenia
- chmura na czole
Cytaty
|
Co to za chmura na twarzy pani redaktor, zmartwienie, nie daj Boże, tfu, tfu? źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2008 |
|
|
[...] na razie jestem przekonany o swojej racji i z chmurą na czole wracam do domu. źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik ciężarowca, 2007 |
|
|
Spartakus wieńczył chłopców uśmiechając się życzliwie, ale głęboka troska i chmura legła mu między brwiami. źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chmura |
chmury |
|
| D. | chmury |
chmur |
|
| C. | chmurze |
chmurom |
|
| B. | chmurę |
chmury |
|
| N. | chmurą |
chmurami |
|
| Ms. | chmurze |
chmurach |
|
| W. | chmuro |
chmury |
Inne uwagi
Zwykle lp
5. serwer w chmurze
Definicja
Pochodzenie
ang. cloud (computing) 'chmura (obliczeniowa)'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka
Połączenia
- chmura danych
- praca, przetwarzanie; dane, dysk, serwer w chmurze
Cytaty
|
W tej chwili Google ma nie lada orzech do zgryzienia, aby zapewnić użytkowników, że ich dane przechowywane w chmurze są bezpieczne. źródło: NKJP: Google umożliwia załadowanie każdego pliku do Google Docs, Gazeta.pl - CHIP, 2010-01-14 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | chmura |
chmury |
|
| D. | chmury |
chmur |
|
| C. | chmurze |
chmurom |
|
| B. | chmurę |
chmury |
|
| N. | chmurą |
chmurami |
|
| Ms. | chmurze |
chmurach |
|
| W. | chmuro |
chmury |
Frazeologizmy
chmura oberwała się
czarne chmury gromadzą się
ciemne chmury gromadzą się
czarne chmury zbierają się nad kimś/czymś
ciemne chmury zbierają się nad kimś/czymś
czarne chmury zgromadziły się nad kimś/czymś
czarne chmury zebrały się nad kimś/czymś
czarne chmury pojawiły się nad kimś/czymś
czarne chmury zawisły nad kimś/czymś
ciemne chmury zawisły nad kimś/czymś
ciemne chmury pojawiły się nad kimś/czymś
ciemne chmury zebrały się nad kimś/czymś
drapacz chmur
oberwanie chmury
urwanie chmury
podstawa chmur
Z dużej chmury mały deszcz
Z dużej chmury spadł mały deszcz
Z wielkiej chmury mały deszcz
Z wielkiej chmury spadł mały deszcz
Z wielkiej chmury będzie mały deszcz
z głową w chmurach I
z głową w chmurach II