UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chmura

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

1. na niebie

Definicja

widoczne na niebie skupisko pary wodnej, z którego pochodzą różne opady atmosferyczne

Pochodzenie

psł. *chmura 'ciemna chmura'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Połączenia

  • duża, ogromna, potężna, wielka; mała chmura; białe, brunatne, bure, ciemne, czarne, granatowe, ołowiane, sine, szare; ciężkie, gęste, grube, kłębiaste, skłębione; pierzaste; burzowe, deszczowe, gradowe, śniegowe; niskie; brzydkie, groźne chmury; chmury mieszane, warstwowe
  • chmury nad miastem
  • chmury na horyzoncie, na niebie; chmury o jakiejś budowie
  • chmury i burza, chmury i deszcz, chmury i mgły, chmury i niebo, chmury i opady, chmury i słońce
  • brak; kłębowiska, kłęby, pasmo, smugi, strzępy, wał, zwały; pokrywa, powłoka, warstwa, zasłona; ławica, masa, morze, stada; cienie, kształt, wierzchołki; pułap wysokość; ruch, wędrówki; rozwój; rodzaj, układ chmur
  • niebo bez chmur; opady z chmur
  • niebo z chmurami
  • kropelki wody w chmurze; dziura, lot w chmurach
  • chmury idą, nadciągnęły, pędzą, płyną, suną; gromadzą się, pojawiają się, zbierają się; wiszą, zawisły; formują się, gęstnieją, kłębią się; przesłaniają coś, zakryły coś, zasłaniają coś, zasnuły coś
  • przepędzić, rozgonić, rozpędzić, rozwiać chmury
  • pokryty, przesłonięty, zasnuty chmurami
  • wyjrzeć, wyjść/wychodzić zza chmury
  • patrzeć, spojrzeć na chmury; zasłaniany przez chmury; patrzeć w chmury
  • ukryty za chmurami
  • ginąć, tonąć, zniknąć; ukryty w chmurach
  • ponury jak chmura gradowa

Cytaty

[...] na niebie ukazała się wielka i czarna chmura, powietrze nad ziemią stało się mokre i zimne i Sebastian poczuł łamanie w kościach.

źródło: NKJP: Stefan Themerson: Wykład profesora Mmaa, 1994

Ujrzał [...] ciemną chmurę burzową, nadciągającą szybko z północy.

źródło: NKJP: Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu: szkice z krytyki biblijnej, 1994

Sine pasma chmur zasłaniały wstające słońce, niebo na północnym-wschodzie było jeszcze ciemne i plamiste, ale stopniowo wypełniał je wesoły błękit.

źródło: NKJP: Jerzy Gotowała: Najkrócej żyją motyle: lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, 1996

[...] wyładowania zachodzące pomiędzy chmurami noszą nazwę błyskawic, a zachodzące między chmurą a powierzchnią Ziemi nazywane są piorunami.

źródło: NKJP: Alojzy Woś: Meteorologia dla geografów, 1997

Góra jak zwykle zadziwiała swą wielkością i kolorem [...]. Jej szczyt tonął w chmurach.

źródło: NKJP: Beata Ostrowicka: Kraina kolorów: księga intryg, 1999

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. chmura
chmury
D. chmury
chmur
C. chmurze
chmurom
B. chmurę
chmury
N. chmurą
chmurami
Ms. chmurze
chmurach
W. chmuro
chmury

2. skupisko czegoś

Definicja

unoszące się w powietrzu skupisko drobinek jakiejś substancji

Pochodzenie

psł. *chmura 'ciemna chmura'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kłąb, mgła, obłok, tuman

Połączenia

  • atomowa, gazowa chmura; chmura radioaktywna
  • chmura kurzu, piasku, popiołu, pyłu; dymu, gazu, kadzideł, oparów, smrodu, spalin; amoniaku, chloru
  • chmura czegoś opada, unosi się, wydobywa się
  • wzbijać chmurę czegoś
  • chodzić w chmurze czegoś

Cytaty

Amoniak jest środkiem, który w przypadku wycieku tworzy gazową chmurę.

źródło: NKJP: Kosztowna bomba ekologiczna, Dziennik Polski, 2003-11-28

Żołnierze odskakiwali w ostatniej chwili na pobocze i zasłaniali rękami oczy przed wzbijanymi przez koła chmurami kurzu.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Dobre miejsce do umierania, 2005

Potem jechali wzdłuż łąk (stado bydła w chmurze pyłu szło do wodopoju).

źródło: NKJP: Kazimierz Orłoś: Cudowna melina, 1989

Mimo że w powietrzu unosi się chmura radioaktywna, my, póki co, jesteśmy szczęśliwi.

źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Monografia grzechów z dziennika 1978-1989, 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. chmura
chmury
D. chmury
chmur
C. chmurze
chmurom
B. chmurę
chmury
N. chmurą
chmurami
Ms. chmurze
chmurach
W. chmuro
chmury

Składnia

bez ograniczeń + chmura +
CZEGO
bez ograniczeń + chmura +
JAKA

3. duża ilość czegoś

Definicja

bardzo duża ilość czegoś poruszającego się w powietrzu

Pochodzenie

psł. *chmura 'ciemna chmura'

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  masa, ogrom

Połączenia

  • chmura gołębi, komarów, szarańczy; strzał, włosów

Cytaty

Tatarzy zasypywali rycerstwo chmurą strzał z łuków refleksyjnych o wielkiej mocy, przebijających kolczugi.

źródło: NKJP: Pierwsze starcie z Azją, Dziennik Polski, 2003-04-11

Mirella odgarnęła z czoła chmurę włosów. Świeżo umyte okalały jej twarz, spływając kasztanową falą aż na ramiona.

źródło: NKJP: Krystyna Boglar: Zobaczysz, że pewnego dnia..., 1996

O szyby rozbiją się chmury szarańczy.

źródło: NKJP: Olga Stanisławska: Podróże, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1994-12-02

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. chmura
chmury
D. chmury
chmur
C. chmurze
chmurom
B. chmurę
chmury
N. chmurą
chmurami
Ms. chmurze
chmurach
W. chmuro
chmury

Składnia

bez ograniczeń + chmura +
CZEGO

4. wyraz emocji

Definicja

widoczny na czyjejś twarzy wyraz negatywnych emocji

Pochodzenie

psł. *chmura 'ciemna chmura'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

  • chmura na czole

Cytaty

Co to za chmura na twarzy pani redaktor, zmartwienie, nie daj Boże, tfu, tfu?

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Lala, 2008

[...] na razie jestem przekonany o swojej racji i z chmurą na czole wracam do domu.

źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik ciężarowca, 2007

Spartakus wieńczył chłopców uśmiechając się życzliwie, ale głęboka troska i chmura legła mu między brwiami.

źródło: NKJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1996

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. chmura
chmury
D. chmury
chmur
C. chmurze
chmurom
B. chmurę
chmury
N. chmurą
chmurami
Ms. chmurze
chmurach
W. chmuro
chmury

Inne uwagi

Zwykle lp

5. serwer w chmurze

Definicja

Internet jako miejsce, w którym - zamiast na komputerach i serwerach będących własnością danej osoby lub firmy - są składowane dane i umieszczone jest oprogramowanie, z którego dana osoba korzysta przy pracy

Pochodzenie

ang. cloud (computing) 'chmura (obliczeniowa)'

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny komputery/informatyka

Połączenia

  • chmura danych
  • praca, przetwarzanie; dane, dysk, serwer w chmurze

Cytaty

W tej chwili Google ma nie lada orzech do zgryzienia, aby zapewnić użytkowników, że ich dane przechowywane w chmurze są bezpieczne.

źródło: NKJP: Google umożliwia załadowanie każdego pliku do Google Docs, Gazeta.pl - CHIP, 2010-01-14

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. chmura
chmury
D. chmury
chmur
C. chmurze
chmurom
B. chmurę
chmury
N. chmurą
chmurami
Ms. chmurze
chmurach
W. chmuro
chmury

Frazeologizmy

chmura elektronowa
chmura oberwała się
czarne chmury gromadzą się
ciemne chmury gromadzą się
czarne chmury zbierają się nad kimś/czymś
ciemne chmury zbierają się nad kimś/czymś
czarne chmury zgromadziły się nad kimś/czymś
czarne chmury zebrały się nad kimś/czymś
czarne chmury pojawiły się nad kimś/czymś
czarne chmury zawisły nad kimś/czymś
ciemne chmury zawisły nad kimś/czymś
ciemne chmury pojawiły się nad kimś/czymś
ciemne chmury zebrały się nad kimś/czymś
drapacz chmur
oberwanie chmury
urwanie chmury
podstawa chmur
Z dużej chmury mały deszcz
Z dużej chmury spadł mały deszcz
Z wielkiej chmury mały deszcz
Z wielkiej chmury spadł mały deszcz
Z wielkiej chmury będzie mały deszcz
z głową w chmurach I
z głową w chmurach II
Data ostatniej modyfikacji: 18.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj