Chronologizacja
Pochodzenie
Dawne zapożyczenie romańskie, powstałe prawdopodobnie z kontaminacji form łac. śred. compos(i)ta 'przyrządzona; (kapusta) konserwowana' i caputium 'główka (kapusty)'.
1.a roślina
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin owoce i warzywa
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin rośliny uprawne
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | warzywo |
Połączenia
- zielona kapusta
- głąb, główki; grządki, pola kapusty
- hodować; zbierać kapustę
Cytaty
|
Stali przed płotkiem, za którym dróżnik hodował kapustę, marchew, cebulę i słoneczniki. źródło: KWSJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978 |
|
|
I tak np. na św. Wojciecha - opiekuna pasterzy i bydła - ogradzano pastwiska, na św. Marka siano mak, a na św. Jadwigę kopano rzepę i zbierano kapustę. źródło: KWSJP: Andrzej Chwalba: Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004 |
|
|
Pachniały pola kapusty. źródło: KWSJP: Elżbieta Cichla-Czarniawska: Pociąg rusza, 1982 |
|
|
Jechałam w przyczepie ciężarówki mieszczącej mnóstwo główek zielonej kapusty. źródło: KWSJP: Katarzyna Ostrowska: Sny – klucz, 2000 |
|
|
W zimie, kiedy pola pokryte są grubą warstwą śniegu lub cienkim, ale zlodowaciałym śniegiem, zające zachodzą w nocy do ogrodów i tam obgryzają głąby kapusty i korę z drzew owocowych, pączki drzew i krzewów. źródło: KWSJP: Stanisław Godlewski: Vademecum myśliwego, 1955 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kapusta |
kapusty |
|
| D. | kapusty |
kapust |
|
| C. | kapuście |
kapustom |
|
| B. | kapustę |
kapusty |
|
| N. | kapustą |
kapustami |
|
| Ms. | kapuście |
kapustach |
|
| W. | kapusto |
kapusty |
1.b do jedzenia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy
Połączenia
- kiszona; poszatkowana kapusta; kapusta kwaszona; zasmażana
- kapusta z grochem, z grzybami
- bigos, gołąbki, potrawy, surówka, zupa z kapusty
- groch, łazanki, pierogi z kapustą
- gotować, siekać kapustę
Cytaty
|
Szwedzi uważają, że kiszona kapusta to jedzenie, które zgniło. źródło: KWSJP: Jarosław Rybak: Żywi się robakami, Super Express, 2006 |
|
|
Tradycyjna kapusta zasmażana zrobiona na potrzeby filmu musiała być okraszona wielkimi skwarkami, aby były one widoczne na ekranie. źródło: KWSJP: Halina Mamok, Gabriela Kotkowska: Kuchnia i film, Kuchnia nr 3, 1999 |
|
|
- Na naszym stole jest i kapusta z grochem, i fasolka, i barszczyk, i rybka, i uszka, i pierożki. źródło: KWSJP: (mm): Zachować tradycję, Euroregio Glacensis nr 47 (153), 2000 |
|
|
Mama ugotowała kapustę z grzybami i makaron z makiem. źródło: KWSJP: Jan Łapka: W wigilijną noc, Tygodnik Podhalański nr 52, 1996 |
|
|
Pierogi z kapustą, gołąbki z grzybami, krokiety, trzy rodzaje ryb - te dania były wczoraj w „Staromiejskiej” najpopularniejsze. źródło: KWSJP: Agata Jop: Wielkie poszczenie przy pierogach i rybie, Nowa Trybuna Opolska, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kapusta |
kapusty |
|
| D. | kapusty |
kapust |
|
| C. | kapuście |
kapustom |
|
| B. | kapustę |
kapusty |
|
| N. | kapustą |
kapustami |
|
| Ms. | kapuście |
kapustach |
|
| W. | kapusto |
kapusty |