Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. buchać
1.a dym
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy
Połączenia
- dym, ogień, smród, zapach, żar; płacz, śmiech buchnął; fala gorąca, krew, krwawa łuna, oślepiająca jasność, para; wieść buchnęła; płomienie, snopy iskier buchnęły skądś
- buchnęło ciepłem, dymem, potem, smrodem skądś/od kogoś
- buchnąć ku niebu
- buchnąć w niebo
- buchnąć z garnka, z kotła, z nozdrzy, z okna, z pieca, z rany, z ust, z wnętrza
Cytaty
Z pieca buchnął płomień, który rozświetlił jej twarz. źródło: NKJP: Jacek Głębski: Droga do Ite, 2006 |
|
Odchylił rozgrzane drzwiczki, buchnęło żarem. źródło: NKJP: Izabela Filipiak: Magiczne oko. Opowiadania zebrane, 2006 |
|
W ostatnich minutach życia krew buchnęła mu ustami. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Nikczemne historie, 2009 |
|
W ślad za wychodzącym mężczyzną buchnął gwar obcojęzycznych głosów. źródło: NKJP: Joanna Szymczyk: Ewa i złoty kot, 2004 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
buchnę |
buchniemy |
|||
2 os. |
buchniesz |
buchniecie |
|||
3 os. |
buchnie |
buchną |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
buchnąłem +(e)m buchnął |
buchnęłam +(e)m buchnęła |
buchnęłom +(e)m buchnęło |
buchnęliśmy +(e)śmy buchnęli |
buchnęłyśmy +(e)śmy buchnęły |
2 os. |
buchnąłeś +(e)ś buchnął |
buchnęłaś +(e)ś buchnęła |
buchnęłoś +(e)ś buchnęło |
buchnęliście +(e)ście buchnęli |
buchnęłyście +(e)ście buchnęły |
3 os. |
buchnął |
buchnęła |
buchnęło |
buchnęli |
buchnęły |
bezosobnik: buchnięto
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
buchnijmy |
|
2 os. |
buchnij |
buchnijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
buchnąłbym bym buchnął |
buchnęłabym bym buchnęła |
buchnęłobym bym buchnęło |
buchnęlibyśmy byśmy buchnęli |
buchnęłybyśmy byśmy buchnęły |
2 os. |
buchnąłbyś byś buchnął |
buchnęłabyś byś buchnęła |
buchnęłobyś byś buchnęło |
buchnęlibyście byście buchnęli |
buchnęłybyście byście buchnęły |
3 os. |
buchnąłby by buchnął |
buchnęłaby by buchnęła |
buchnęłoby by buchnęło |
buchnęliby by buchnęli |
buchnęłyby by buchnęły |
bezosobnik: buchnięto by
bezokolicznik: buchnąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
buchnąwszy
gerundium: buchnięcie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | buchnięcie |
buchnięcia |
D. | buchnięcia |
buchnięć |
C. | buchnięciu |
buchnięciom |
B. | buchnięcie |
buchnięcia |
N. | buchnięciem |
buchnięciami |
Ms. | buchnięciu |
buchnięciach |
W. | buchnięcie |
buchnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: buchnięty
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | buchnięty |
buchnięty |
buchnięty |
buchnięte |
buchnięta |
D. | buchniętego |
buchniętego |
buchniętego |
buchniętego |
buchniętej |
C. | buchniętemu |
buchniętemu |
buchniętemu |
buchniętemu |
buchniętej |
B. | buchniętego |
buchniętego |
buchnięty |
buchnięte |
buchniętą |
N. | buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętą |
Ms. | buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | buchnięci |
buchnięci |
buchnięte |
buchnięte |
D. | buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
C. | buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
B. | buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
buchnięte |
N. | buchniętymi |
buchniętymi |
buchniętymi |
buchniętymi |
Ms. | buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
odpowiednik aspektowy: buchać
Składnia
Rznieżywotny | + | buchnąć | + |
SKĄD +
(GDZIE)
|
Ø | + | buchnąć | + |
SKĄD +
CZYM
|
1.b dymem
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii zapachy
Połączenia
- komin, palenisko, piec, wulkan buchnął czymś
- buchnąć ciepłem, iskrami, parą, płomieniem, światłem, żarem
Cytaty
Koń buchnął wonią stajni, woźnica - źle przetrawionego samogonu. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
Iskra właśnie unosił rękę, szykując się do następnego rzutu. Jednak drwiący uśmiech znikł jak zdmuchnięty, gdy kulka buchnęła niespodzianie płomieniem, który objął całą jego dłoń. źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004 |
|
Ogień strzelił w górę. Kocioł buchnął parą. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
buchnę |
buchniemy |
|||
2 os. |
buchniesz |
buchniecie |
|||
3 os. |
buchnie |
buchną |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
buchnąłem +(e)m buchnął |
buchnęłam +(e)m buchnęła |
buchnęłom +(e)m buchnęło |
buchnęliśmy +(e)śmy buchnęli |
buchnęłyśmy +(e)śmy buchnęły |
2 os. |
buchnąłeś +(e)ś buchnął |
buchnęłaś +(e)ś buchnęła |
buchnęłoś +(e)ś buchnęło |
buchnęliście +(e)ście buchnęli |
buchnęłyście +(e)ście buchnęły |
3 os. |
buchnął |
buchnęła |
buchnęło |
buchnęli |
buchnęły |
bezosobnik: buchnięto
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
buchnijmy |
|
2 os. |
buchnij |
buchnijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
buchnąłbym bym buchnął |
buchnęłabym bym buchnęła |
buchnęłobym bym buchnęło |
buchnęlibyśmy byśmy buchnęli |
buchnęłybyśmy byśmy buchnęły |
2 os. |
buchnąłbyś byś buchnął |
buchnęłabyś byś buchnęła |
buchnęłobyś byś buchnęło |
buchnęlibyście byście buchnęli |
buchnęłybyście byście buchnęły |
3 os. |
buchnąłby by buchnął |
buchnęłaby by buchnęła |
buchnęłoby by buchnęło |
buchnęliby by buchnęli |
buchnęłyby by buchnęły |
bezosobnik: buchnięto by
bezokolicznik: buchnąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
buchnąwszy
gerundium: buchnięcie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | buchnięcie |
buchnięcia |
D. | buchnięcia |
buchnięć |
C. | buchnięciu |
buchnięciom |
B. | buchnięcie |
buchnięcia |
N. | buchnięciem |
buchnięciami |
Ms. | buchnięciu |
buchnięciach |
W. | buchnięcie |
buchnięcia |
odpowiednik aspektowy: buchać
Składnia
+ | buchnąć | + |
CZYM
|
2. portfel
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa
Relacje znaczeniowe
Połączenia
- buchnąć ojcu
- buchnąć pieniądze, portfel, torebkę
- buchnąć ze sklepu, ze stołu
- buchnąć i zwiać
Cytaty
Buchnęłam Zarębie formularz i podrobiłam jego podpis. źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005 |
|
Buchnęliśmy Barszczowi starodruk i zwialiśmy z budy. źródło: NKJP: Dariusz Rekosz: Czarny Maciek i wenecki starodruk, 2010 |
|
Chodzi mi o zegarek marki Tissot, skradziony najprawdopodobniej 3 albo 4 września. - Ziarnko w korcu maku [...]. Gdzie go buchnęli? - zapytał Lasociak. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Bardzo dużo pajacyków, 1968 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
buchnę |
buchniemy |
|||
2 os. |
buchniesz |
buchniecie |
|||
3 os. |
buchnie |
buchną |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
buchnąłem +(e)m buchnął |
buchnęłam +(e)m buchnęła |
buchnęłom +(e)m buchnęło |
buchnęliśmy +(e)śmy buchnęli |
buchnęłyśmy +(e)śmy buchnęły |
2 os. |
buchnąłeś +(e)ś buchnął |
buchnęłaś +(e)ś buchnęła |
buchnęłoś +(e)ś buchnęło |
buchnęliście +(e)ście buchnęli |
buchnęłyście +(e)ście buchnęły |
3 os. |
buchnął |
buchnęła |
buchnęło |
buchnęli |
buchnęły |
bezosobnik: buchnięto
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
buchnijmy |
|
2 os. |
buchnij |
buchnijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
buchnąłbym bym buchnął |
buchnęłabym bym buchnęła |
buchnęłobym bym buchnęło |
buchnęlibyśmy byśmy buchnęli |
buchnęłybyśmy byśmy buchnęły |
2 os. |
buchnąłbyś byś buchnął |
buchnęłabyś byś buchnęła |
buchnęłobyś byś buchnęło |
buchnęlibyście byście buchnęli |
buchnęłybyście byście buchnęły |
3 os. |
buchnąłby by buchnął |
buchnęłaby by buchnęła |
buchnęłoby by buchnęło |
buchnęliby by buchnęli |
buchnęłyby by buchnęły |
bezosobnik: buchnięto by
bezokolicznik: buchnąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
buchnąwszy
gerundium: buchnięcie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | buchnięcie |
buchnięcia |
D. | buchnięcia |
buchnięć |
C. | buchnięciu |
buchnięciom |
B. | buchnięcie |
buchnięcia |
N. | buchnięciem |
buchnięciami |
Ms. | buchnięciu |
buchnięciach |
W. | buchnięcie |
buchnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: buchnięty
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | buchnięty |
buchnięty |
buchnięty |
buchnięte |
buchnięta |
D. | buchniętego |
buchniętego |
buchniętego |
buchniętego |
buchniętej |
C. | buchniętemu |
buchniętemu |
buchniętemu |
buchniętemu |
buchniętej |
B. | buchniętego |
buchniętego |
buchnięty |
buchnięte |
buchniętą |
N. | buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętą |
Ms. | buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | buchnięci |
buchnięci |
buchnięte |
buchnięte |
D. | buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
C. | buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
B. | buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
buchnięte |
N. | buchniętymi |
buchniętymi |
buchniętymi |
buchniętymi |
Ms. | buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
Składnia
Rzosobowy | + | buchnąć | + |
KOMU +
CO
|
3. w krzaki
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek
Połączenia
- buchnąć pięścią
- buchnąć na kolana
- buchnąć w krzaki
Cytaty
Na widok policjanta Olek buchnął w krzaki, reszta gdzieś się rozbiegła i zostałem sam. źródło: Internet |
|
Obudzone myszki buchnęły za wór, skąd kot nie mógł ich wyciągnąć. źródło: NKJP: babcia Basia z Jesiony: Zbuntowane myszki (bajka), Czas Ostrzeszowski, 2006 |
|
Klęknij - wycharczał ojciec. Buchnąłem na kolana [...]. - Powtórz se wszystkie grzechy główne - powiedział. źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008 |
|
Ostatni w szeregu buchnął mnie pięścią w brzuch i tylnym biegiem przeleciałem przez bramę na podwórze. źródło: NKJP: Józef Bau: Czas zbezczeszczenia. Wspomnienia z czasów drugiej wojny światowej, 2006 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
buchnę |
buchniemy |
|||
2 os. |
buchniesz |
buchniecie |
|||
3 os. |
buchnie |
buchną |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
buchnąłem +(e)m buchnął |
buchnęłam +(e)m buchnęła |
buchnęłom +(e)m buchnęło |
buchnęliśmy +(e)śmy buchnęli |
buchnęłyśmy +(e)śmy buchnęły |
2 os. |
buchnąłeś +(e)ś buchnął |
buchnęłaś +(e)ś buchnęła |
buchnęłoś +(e)ś buchnęło |
buchnęliście +(e)ście buchnęli |
buchnęłyście +(e)ście buchnęły |
3 os. |
buchnął |
buchnęła |
buchnęło |
buchnęli |
buchnęły |
bezosobnik: buchnięto
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
buchnijmy |
|
2 os. |
buchnij |
buchnijcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
buchnąłbym bym buchnął |
buchnęłabym bym buchnęła |
buchnęłobym bym buchnęło |
buchnęlibyśmy byśmy buchnęli |
buchnęłybyśmy byśmy buchnęły |
2 os. |
buchnąłbyś byś buchnął |
buchnęłabyś byś buchnęła |
buchnęłobyś byś buchnęło |
buchnęlibyście byście buchnęli |
buchnęłybyście byście buchnęły |
3 os. |
buchnąłby by buchnął |
buchnęłaby by buchnęła |
buchnęłoby by buchnęło |
buchnęliby by buchnęli |
buchnęłyby by buchnęły |
bezosobnik: buchnięto by
bezokolicznik: buchnąć
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
buchnąwszy
gerundium: buchnięcie
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | buchnięcie |
buchnięcia |
D. | buchnięcia |
buchnięć |
C. | buchnięciu |
buchnięciom |
B. | buchnięcie |
buchnięcia |
N. | buchnięciem |
buchnięciami |
Ms. | buchnięciu |
buchnięciach |
W. | buchnięcie |
buchnięcia |
imiesłów przymiotnikowy bierny: buchnięty
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | buchnięty |
buchnięty |
buchnięty |
buchnięte |
buchnięta |
D. | buchniętego |
buchniętego |
buchniętego |
buchniętego |
buchniętej |
C. | buchniętemu |
buchniętemu |
buchniętemu |
buchniętemu |
buchniętej |
B. | buchniętego |
buchniętego |
buchnięty |
buchnięte |
buchniętą |
N. | buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętą |
Ms. | buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | buchnięci |
buchnięci |
buchnięte |
buchnięte |
D. | buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
C. | buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
buchniętym |
B. | buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
buchnięte |
N. | buchniętymi |
buchniętymi |
buchniętymi |
buchniętymi |
Ms. | buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
buchniętych |
Składnia
+ | buchnąć | + |
GDZIE
|
|
Rzosobowy | + | buchnąć | + |
KOGO +
CZYM
|