UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

łykać

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *lykati 'łykać, połykać; łkać'

Forma prasłowiańska jest czasownikiem wielokrotnym od psł. *lъkati 'wydawać krótkie, urywane dźwięki (przy płaczu, szlochaniu, połykaniu, utrudnionym oddychaniu'; zob. łkać

1. pigułki

Definicja

przesuwać z ust lub pyska do przełyku za pomocą mięśni krtani

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Relacje znaczeniowe

synonimy:

połykać, przełykać

Połączenia

łykać antybiotyki, aspirynę, herbatę, kęsy czegoś, kluski, krople, lekarstwa, leki, pastylki, pigułki, preparaty, prochy, specyfik, syrop, ślinę, tabletki, witaminy, wodę; jedzenie, posiłek, potrawę
łykać codziennie, głośno, rano, regularnie, pospiesznie, szybko; bez popitki, w biegu, z trudem, z wysiłkiem, ze smakiem
móc, musieć łykać
łykać i popijać; gryźć i łykać, rozcieńczać wodą i łykać

Cytaty

	Wystawił twarz ku niebu i chciwie łykał krople padającego deszczu. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003
	Poczłapała do łazienki, potem do kuchni, gdzie po ciemku, głośno łykając, piła wodę z kubka. źródło: NKJP: Małgorzata Musierowicz: Dziecko piątku, 1993
	Nic zatem dziwnego, że tworzone są leki także na potrzeby tych pacjentów, którzy wolą łykać pigułki niż prowadzić zdrowy tryb życia. źródło: KWSJP: Dorota Romanowska, Urszula Stachowska: Era pigułek, 1999, prasa
	Głównym ich pożywieniem są ryby, przeważnie dość duże, łykane w całości. źródło: KWSJP: Jadwiga Wernerowa: Sekrety delfinów, 1972
	Ojciec tak się rozpędził, że nawet wytknął mi zbyt spieszne łykanie jedzenia. źródło: KWSJP: Erich Segal: Love story, 1970

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	łykam	łykamy
2 os.	łykasz	łykacie
3 os.	łyka	łykają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	łykałem +(e)m łykał	łykałam +(e)m łykała	łykałom +(e)m łykało	łykaliśmy +(e)śmy łykali	łykałyśmy +(e)śmy łykały
2 os.	łykałeś +(e)ś łykał	łykałaś +(e)ś łykała	łykałoś +(e)ś łykało	łykaliście +(e)ście łykali	łykałyście +(e)ście łykały
3 os.	łykał	łykała	łykało	łykali	łykały

bezosobnik: łykano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę łykał będę łykać	będę łykała będę łykać	będę łykało będę łykać	będziemy łykali będziemy łykać	będziemy łykały będziemy łykać
2 os.	będziesz łykał będziesz łykać	będziesz łykała będziesz łykać	będziesz łykało będziesz łykać	będziecie łykali będziecie łykać	będziecie łykały będziecie łykać
3 os.	będzie łykał będzie łykać	będzie łykała będzie łykać	będzie łykało będzie łykać	będą łykali będą łykać	będą łykały będą łykać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		łykajmy
2 os.	łykaj	łykajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	łykałbym bym łykał	łykałabym bym łykała	łykałobym bym łykało	łykalibyśmy byśmy łykali	łykałybyśmy byśmy łykały
2 os.	łykałbyś byś łykał	łykałabyś byś łykała	łykałobyś byś łykało	łykalibyście byście łykali	łykałybyście byście łykały
3 os.	łykałby by łykał	łykałaby by łykała	łykałoby by łykało	łykaliby by łykali	łykałyby by łykały

bezosobnik: łykano by

bezokolicznik: łykać

imiesłów przysłówkowy współczesny: łykając

gerundium: łykanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łykanie	łykania
D.	łykania	łykań
C.	łykaniu	łykaniom
B.	łykanie	łykania
N.	łykaniem	łykaniami
Ms.	łykaniu	łykaniach
W.	łykanie	łykania

imiesłów przymiotnikowy czynny: łykający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łykający	łykający	łykający	łykające	łykająca
D.	łykającego	łykającego	łykającego	łykającego	łykającej
C.	łykającemu	łykającemu	łykającemu	łykającemu	łykającej
B.	łykającego	łykającego	łykający	łykające	łykającą
N.	łykającym	łykającym	łykającym	łykającym	łykającą
Ms.	łykającym	łykającym	łykającym	łykającym	łykającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łykający	łykający	łykające	łykające
D.	łykających	łykających	łykających	łykających
C.	łykającym	łykającym	łykającym	łykającym
B.	łykających	łykających	łykających	łykające
N.	łykającymi	łykającymi	łykającymi	łykającymi
Ms.	łykających	łykających	łykających	łykających

imiesłów przymiotnikowy bierny: łykany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łykany	łykany	łykany	łykane	łykana
D.	łykanego	łykanego	łykanego	łykanego	łykanej
C.	łykanemu	łykanemu	łykanemu	łykanemu	łykanej
B.	łykanego	łykanego	łykany	łykane	łykaną
N.	łykanym	łykanym	łykanym	łykanym	łykaną
Ms.	łykanym	łykanym	łykanym	łykanym	łykanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łykani	łykani	łykane	łykane
D.	łykanych	łykanych	łykanych	łykanych
C.	łykanym	łykanym	łykanym	łykanym
B.	łykanych	łykanych	łykanych	łykane
N.	łykanymi	łykanymi	łykanymi	łykanymi
Ms.	łykanych	łykanych	łykanych	łykanych

odpowiednik aspektowy: łyknąć

Składnia

Rz_żywotny

łykać

2. powietrze

Definicja

wciągać głęboko do płuc

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	wziewać
	hiperonimy:	wciągać, wdychać

Połączenia

łykać dym, kurz, powietrze, pył, wiatr
łykać łapczywie, pełną piersią, powoli

Cytaty

	Jerzy Hajduk stał przy otwartym oknie i łykał pachnące śniegiem powietrze. źródło: KWSJP: Małgorzata Musierowicz: Szósta klepka, 1977
	Znużeni wlekliśmy się wzdłuż drogi, łykając pył i grzęznąc po kostki w piachu. źródło: KWSJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955
	Salon do wysokości metra zawalony był wydrukowanymi arkuszami, łykaliśmy solidne porcje papierowego kurzu, ale poza wkładem w sprawę musieliśmy też trochę zarobić. źródło: KWSJP: Waldemar Kuczyński: Burza nad Wisłą: dziennik 1980-1981, 1981
	Dygocącymi palcami skręcili grube papierosy. Łapczywie łykali dym. źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
	Nagle zaczął biegać, z całej siły, łykając otwartymi ustami październikowy, chłodny i musujący wiatr. źródło: KWSJP: Elżbieta Szemplińska-Sobolewska: Potrójny ślad, 1984

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	łykam	łykamy
2 os.	łykasz	łykacie
3 os.	łyka	łykają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	łykałem +(e)m łykał	łykałam +(e)m łykała	łykałom +(e)m łykało	łykaliśmy +(e)śmy łykali	łykałyśmy +(e)śmy łykały
2 os.	łykałeś +(e)ś łykał	łykałaś +(e)ś łykała	łykałoś +(e)ś łykało	łykaliście +(e)ście łykali	łykałyście +(e)ście łykały
3 os.	łykał	łykała	łykało	łykali	łykały

bezosobnik: łykano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę łykał będę łykać	będę łykała będę łykać	będę łykało będę łykać	będziemy łykali będziemy łykać	będziemy łykały będziemy łykać
2 os.	będziesz łykał będziesz łykać	będziesz łykała będziesz łykać	będziesz łykało będziesz łykać	będziecie łykali będziecie łykać	będziecie łykały będziecie łykać
3 os.	będzie łykał będzie łykać	będzie łykała będzie łykać	będzie łykało będzie łykać	będą łykali będą łykać	będą łykały będą łykać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		łykajmy
2 os.	łykaj	łykajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	łykałbym bym łykał	łykałabym bym łykała	łykałobym bym łykało	łykalibyśmy byśmy łykali	łykałybyśmy byśmy łykały
2 os.	łykałbyś byś łykał	łykałabyś byś łykała	łykałobyś byś łykało	łykalibyście byście łykali	łykałybyście byście łykały
3 os.	łykałby by łykał	łykałaby by łykała	łykałoby by łykało	łykaliby by łykali	łykałyby by łykały

bezosobnik: łykano by

bezokolicznik: łykać

imiesłów przysłówkowy współczesny: łykając

gerundium: łykanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łykanie	łykania
D.	łykania	łykań
C.	łykaniu	łykaniom
B.	łykanie	łykania
N.	łykaniem	łykaniami
Ms.	łykaniu	łykaniach
W.	łykanie	łykania

imiesłów przymiotnikowy czynny: łykający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łykający	łykający	łykający	łykające	łykająca
D.	łykającego	łykającego	łykającego	łykającego	łykającej
C.	łykającemu	łykającemu	łykającemu	łykającemu	łykającej
B.	łykającego	łykającego	łykający	łykające	łykającą
N.	łykającym	łykającym	łykającym	łykającym	łykającą
Ms.	łykającym	łykającym	łykającym	łykającym	łykającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łykający	łykający	łykające	łykające
D.	łykających	łykających	łykających	łykających
C.	łykającym	łykającym	łykającym	łykającym
B.	łykających	łykających	łykających	łykające
N.	łykającymi	łykającymi	łykającymi	łykającymi
Ms.	łykających	łykających	łykających	łykających

imiesłów przymiotnikowy bierny: łykany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łykany	łykany	łykany	łykane	łykana
D.	łykanego	łykanego	łykanego	łykanego	łykanej
C.	łykanemu	łykanemu	łykanemu	łykanemu	łykanej
B.	łykanego	łykanego	łykany	łykane	łykaną
N.	łykanym	łykanym	łykanym	łykanym	łykaną
Ms.	łykanym	łykanym	łykanym	łykanym	łykanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łykani	łykani	łykane	łykane
D.	łykanych	łykanych	łykanych	łykanych
C.	łykanym	łykanym	łykanym	łykanym
B.	łykanych	łykanych	łykanych	łykane
N.	łykanymi	łykanymi	łykanymi	łykanymi
Ms.	łykanych	łykanych	łykanych	łykanych

odpowiednik aspektowy: łyknąć

Składnia

Rz_żywotny

łykać

3. wiedzę

Definicja

przyswajać sobie jakieś treści, zwłaszcza bezkrytycznie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pochłaniać, połykać

Połączenia

łykać historię, czyjeś słowa, telewizyjną papkę, wiadomości, wiedzę
łykać bezmyślnie

Cytaty

	Spaceruję po tym miejscu i łykam historię. źródło: KWSJP: Katarzyna Żak: Rozmowa z wicewojewodą Józefem Królem. Urlop spędzę w ogrodzie, 1999, prasa
	- Świat komercyjny się rozrósł. Jedni łykają całość, inni wybierają. źródło: KWSJP: Joanna Podgórska; Anna Zdrojewska, Tomasz Michniewicz: Nowa kontestacja, 2005, prasa
	- Są zdystansowani, zaszczepieni na blichtr i babilońskie błyskotki, nie łykają tego wszystkiego bezmyślnie. źródło: KWSJP: Joanna Podgórska, Anna Zdrojewska, Tomasz Michniewicz: Nowa kontestacja, 2005, prasa
	Codziennie siedząc przed telewizorem posłusznie łykamy swoją porcję wiadomości. źródło: KWSJP: Weronika Szafrańska: Wszystkie dzieci pigułki, 2000, prasa
	Przez otwarte drzwi jednej z komnat na piętrze obserwował ich średni brat, zachłannie łykając każde słowo. źródło: KWSJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	łykam	łykamy
2 os.	łykasz	łykacie
3 os.	łyka	łykają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	łykałem +(e)m łykał	łykałam +(e)m łykała	łykałom +(e)m łykało	łykaliśmy +(e)śmy łykali	łykałyśmy +(e)śmy łykały
2 os.	łykałeś +(e)ś łykał	łykałaś +(e)ś łykała	łykałoś +(e)ś łykało	łykaliście +(e)ście łykali	łykałyście +(e)ście łykały
3 os.	łykał	łykała	łykało	łykali	łykały

bezosobnik: łykano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę łykał będę łykać	będę łykała będę łykać	będę łykało będę łykać	będziemy łykali będziemy łykać	będziemy łykały będziemy łykać
2 os.	będziesz łykał będziesz łykać	będziesz łykała będziesz łykać	będziesz łykało będziesz łykać	będziecie łykali będziecie łykać	będziecie łykały będziecie łykać
3 os.	będzie łykał będzie łykać	będzie łykała będzie łykać	będzie łykało będzie łykać	będą łykali będą łykać	będą łykały będą łykać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		łykajmy
2 os.	łykaj	łykajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	łykałbym bym łykał	łykałabym bym łykała	łykałobym bym łykało	łykalibyśmy byśmy łykali	łykałybyśmy byśmy łykały
2 os.	łykałbyś byś łykał	łykałabyś byś łykała	łykałobyś byś łykało	łykalibyście byście łykali	łykałybyście byście łykały
3 os.	łykałby by łykał	łykałaby by łykała	łykałoby by łykało	łykaliby by łykali	łykałyby by łykały

bezosobnik: łykano by

bezokolicznik: łykać

imiesłów przysłówkowy współczesny: łykając

gerundium: łykanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	łykanie	łykania
D.	łykania	łykań
C.	łykaniu	łykaniom
B.	łykanie	łykania
N.	łykaniem	łykaniami
Ms.	łykaniu	łykaniach
W.	łykanie	łykania

imiesłów przymiotnikowy czynny: łykający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łykający	łykający	łykający	łykające	łykająca
D.	łykającego	łykającego	łykającego	łykającego	łykającej
C.	łykającemu	łykającemu	łykającemu	łykającemu	łykającej
B.	łykającego	łykającego	łykający	łykające	łykającą
N.	łykającym	łykającym	łykającym	łykającym	łykającą
Ms.	łykającym	łykającym	łykającym	łykającym	łykającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łykający	łykający	łykające	łykające
D.	łykających	łykających	łykających	łykających
C.	łykającym	łykającym	łykającym	łykającym
B.	łykających	łykających	łykających	łykające
N.	łykającymi	łykającymi	łykającymi	łykającymi
Ms.	łykających	łykających	łykających	łykających

imiesłów przymiotnikowy bierny: łykany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	łykany	łykany	łykany	łykane	łykana
D.	łykanego	łykanego	łykanego	łykanego	łykanej
C.	łykanemu	łykanemu	łykanemu	łykanemu	łykanej
B.	łykanego	łykanego	łykany	łykane	łykaną
N.	łykanym	łykanym	łykanym	łykanym	łykaną
Ms.	łykanym	łykanym	łykanym	łykanym	łykanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	łykani	łykani	łykane	łykane
D.	łykanych	łykanych	łykanych	łykanych
C.	łykanym	łykanym	łykanym	łykanym
B.	łykanych	łykanych	łykanych	łykane
N.	łykanymi	łykanymi	łykanymi	łykanymi
Ms.	łykanych	łykanych	łykanych	łykanych

odpowiednik aspektowy: łyknąć

Składnia

Rz_osobowy

łykać

Frazeologizmy

ktoś łyka ślinkę
ktoś połyka łzy
ktoś łyka łzy

Data ostatniej modyfikacji: 19.10.2011