UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zdjąć

Chronologizacja

1404, SStp
W postaci: zjąć

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zdejmę	zdejmiemy
2 os.	zdejmiesz	zdejmiecie
3 os.	zdejmie	zdejmą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdjąłem +(e)m zdjął	zdjęłam +(e)m zdjęła	zdjęłom +(e)m zdjęło	zdjęliśmy +(e)śmy zdjęli	zdjęłyśmy +(e)śmy zdjęły
2 os.	zdjąłeś +(e)ś zdjął	zdjęłaś +(e)ś zdjęła	zdjęłoś +(e)ś zdjęło	zdjęliście +(e)ście zdjęli	zdjęłyście +(e)ście zdjęły
3 os.	zdjął	zdjęła	zdjęło	zdjęli	zdjęły

bezosobnik: zdjęto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zdejmijmy
2 os.	zdejmij	zdejmijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zdjąłbym bym zdjął	zdjęłabym bym zdjęła	zdjęłobym bym zdjęło	zdjęlibyśmy byśmy zdjęli	zdjęłybyśmy byśmy zdjęły
2 os.	zdjąłbyś byś zdjął	zdjęłabyś byś zdjęła	zdjęłobyś byś zdjęło	zdjęlibyście byście zdjęli	zdjęłybyście byście zdjęły
3 os.	zdjąłby by zdjął	zdjęłaby by zdjęła	zdjęłoby by zdjęło	zdjęliby by zdjęli	zdjęłyby by zdjęły

bezosobnik: zdjęto by

bezokolicznik: zdjąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zdjąwszy

gerundium: zdjęcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zdjęcie	zdjęcia
D.	zdjęcia	zdjęć
C.	zdjęciu	zdjęciom
B.	zdjęcie	zdjęcia
N.	zdjęciem	zdjęciami
Ms.	zdjęciu	zdjęciach
W.	zdjęcie	zdjęcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zdjęty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zdjęty	zdjęty	zdjęty	zdjęte	zdjęta
D.	zdjętego	zdjętego	zdjętego	zdjętego	zdjętej
C.	zdjętemu	zdjętemu	zdjętemu	zdjętemu	zdjętej
B.	zdjętego	zdjętego	zdjęty	zdjęte	zdjętą
N.	zdjętym	zdjętym	zdjętym	zdjętym	zdjętą
Ms.	zdjętym	zdjętym	zdjętym	zdjętym	zdjętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zdjęci	zdjęci	zdjęte	zdjęte
D.	zdjętych	zdjętych	zdjętych	zdjętych
C.	zdjętym	zdjętym	zdjętym	zdjętym
B.	zdjętych	zdjętych	zdjętych	zdjęte
N.	zdjętymi	zdjętymi	zdjętymi	zdjętymi
Ms.	zdjętych	zdjętych	zdjętych	zdjętych

odpowiednik aspektowy: zdejmować

Pochodzenie

psł. *jьzęti, *jьzьmǫ 'zdjąć'

Zob. jąć

1. ubranie

Definicja

usunąć z powierzchni ciała ubranie lub coś, co się na niej znajduje i pełni zbliżoną funkcję

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie czynności, przedmioty i osoby związane z robieniem i noszeniem ubrań

Relacje znaczeniowe

antonimy:

włożyć, założyć

Połączenia

zdjąć bluzę, bluzkę, buty, czapkę, hełm, kapelusz, kaptur, kostium, koszulę, kurtkę, majtki, marynarkę, maskę, okulary, palto, pantofle, plecak, płaszcz, rękawiczkę, spodnie, ubranie

Cytaty

	Trudno jest jednak powabnie, wzbudzając pożądanie, zdjąć z siebie spodnie od garnituru, dlatego niebieskooki zszedł ze sceny, ku niezadowoleniu pań, właśnie w nich. źródło: NKJP: Mężczyźni nocy, Dziennik Polski, 1998-04-17
	Potem zdjął buty, przewiesił je na sznurowadle u pasa, splunął w ręce i zaczął wdrapywać się na drzewo. źródło: KWSJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	Zdjął elegancki płaszcz, kapelusz i usiadł na niewygodnej drewnianej ławce ustawionej koło odrapanej kraty. źródło: KWSJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004
	Zdejmij ubranie, jeśli już idziesz spać. źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik taty, 2010
	Ubranie na cebulkę jest wygodne, bo gdy nagle słońce mocniej przygrzeje, możemy zdjąć dziecku na przykład kurteczkę albo sweterek. źródło: NKJP: Wiosenna kreacja dziecka, Dziennik Łódzki, 2002-03-23

Składnia

	+	zdjąć	+	CO + (z KOGO)
	+	zdjąć	+	CO + (KOMU)

2. wazon

Definicja

usunąć kogoś lub coś z powierzchni, na której się znajduje

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

antonimy:

położyć

Połączenia

zdjąć rękę, skórę, szwy

Cytaty

	Przez pewien czas poruszał mięsistymi wargami, jak gdyby sprawdzając smak jakiejś spożywanej we śnie potrawy, następnie zaś podniósł się ociężale i zdjął z siatki dużą torbę podróżną. źródło: KWSJP: Zygmunt Zeydler-Zborowski: Czarny mercedes, 1958
	Więc dobrze - zdjąłem rękę z jej barków - przygotuj mi wszystko do zabiegu. źródło: KWSJP: Henryk Panas: Na rozstajnych drogach, 1974
	Nie można było zdjąć szwów, bo z wargi sączyła się krew. źródło: NKJP: Karolina Krajewska: Dziwny przypadek Dorotki, Dziennik Elbląski, 1999-05-07
	Prowadzących akcję ratunkową strażacy uważają, że zabrakło zaledwie 8-10 sekund, aby zdjąć mężczyznę z okna specjalnym koszem. źródło: NKJP: Zabrakło dziesięć sekund, Gazeta Poznańska, 2003-04-14
	Planujemy zdjąć warstwę ścieralną starej części jezdni, a podbudowę podnieść do poziomu nowej. źródło: KWSJP: Wałem już do dechy!, Życie Warszawy, 2001, nr 5/12

Składnia

zdjąć

KOGO/CO + (z CZEGO)

3. odpowiedzialność

Definicja

uwolnić od czegoś niechcianego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uwolnić

Połączenia

zdjąć ciężar, obowiązki, odpowiedzialność

Cytaty

Oczywiście to szczęście pochodziło z tego, że ciężar jego życia ktoś zdjął mu z pleców.

źródło: KWSJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Sława i chwała, 1962

Pozwalało zdjąć odpowiedzialność z szefów służb specjalnych, których zadaniem było zapewnienie prezydentowi bezpieczeństwa.

źródło: KWSJP: Marcin Wojciechowski: Pomarańczowy majdan, 2006

Trzeba tylko zdjąć terror z wsi.

źródło: KWSJP: Barbara Nawrocka-Dońska: Stolik z fotografią, 1975

Składnia

zdjąć

CO + z KOGO/CZEGO

4. prezesa

Definicja

pot. kwestion.

pozbawić funkcji

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	odwołać
	antonimy:	mianować, powołać
	hiperonimy:	zdymisjonować, zwolnić

Połączenia

zdjąć prezesa
zdjąć ze stanowiska

Cytaty

Wiem, że namawiali go, żeby wyjechał do innego powiatu, uparł się, że zostanie, chociaż zdjęli go z kierownictwa szkoły, przez jakiś czas nie pracował nawet jako nauczyciel, żył z kawałka ziemi i jeszcze mnie posyłał pieniądze.

źródło: KWSJP: Krystyna Berwińska: Con Amore, 1976

Uważam, że pana Kuryłłę należy zdjąć ze stanowiska prezesa.

źródło: KWSJP: Zbigniew Nienacki: Księga strachów, 1967

Czy będę sołtysem, czy nie będę, to od państwa zależy, bo wyście mnie wybrali i możecie mnie zdjąć.

źródło: KWSJP: Bogusław Bieńkowski: Takiego zebrania dawno nie było, Euroregio Glacensis, 2001, nr 6 (164)

Składnia

zdjąć

KOGO + (z CZEGO)

Informacja normatywna

W tym znaczeniu uznawane za błędne

5. wartę

Definicja

nakazać odejście z określonego miejsca osobom, które tam wcześniej zostały wysłane, aby wykonywać pewne czynności

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

odwołać

Połączenia

zdjąć blokadę, posterunek, wartę

Cytaty

	Rosjanie nie zdjęli posterunków blokujących drogi i wioski w Czeczenii. Wręcz przeciwnie - wiele z nich wzmocniono. źródło: NKJP: Andrzej M. Zaucha: Znów Czeczenia, Gazeta Wyborcza, 1996-07-10
	Potem domagał się, by przed rozpoczęciem rozmów zdjęte zostały blokady urzędów. źródło: KWSJP: Marcin Wojciechowski: Pomarańczowy majdan, 2006
	Brama obozu stała teraz otworem. Warta została zdjęta. źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Wyczerpać morze, 1972
	Tutaj wojska rosyjskie, nacierając w sierpniu 1914 [...], zmusiły Niemców, by zdjęli z frontu dwa korpusy armijne, nacierające na Paryż, co odegrało istotną rolę w zwycięstwie nad Marną. źródło: KWSJP: Włodzimierz Kowalski: Zakręt '44, 1985
	Sam obrońca Kłys aż 10 minut siedział na ławce kar! Dziwne, że tolerował to trener Rohaczek, nie zdjął zawodnika z lodu. źródło: NKJP: Zgubiły ich kary, Dziennik Polski, 2008-02-20

Składnia

zdjąć

KOGO + (z CZEGO)

6. embargo

Definicja

sprawić, że coś przestało działać lub obowiązywać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

odwołać, unieważnić, znieść

Połączenia

zdjąć klauzulę, klątwę

Cytaty

Osobiście uważam, że Rosja zdejmie embargo, a kwestia jego nałożenia zostanie sprowadzona do problemu służb celnych obu krajów, a nie stosunków między Rosją a Polską (...).

źródło: NKJP: Świadectwo cyrylicy, Dziennik Polski, 2006-11-28

Rodzice Fiony zamknęli ją bowiem w wieży, mając nadzieję, że uwolni ją przystojny książę i zdejmie klątwę, na skutek której księżniczka zamienia się po zmroku w ogra.

źródło: NKJP: Shrek 2, Gazeta Krakowska, 2004-07-03

Te okoliczności były przedmiotem postępowania Prokuratury Okręgowej, co do którego klauzula nie została zdjęta.

źródło: KWSJP: Stenogram z 10. posiedzenia Komisji Śledczej

Składnia

zdjąć

CO + (z CZEGO)

7. artykuł

Definicja

zabronić rozpowszechniania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zabronić, zakazać

Połączenia

cenzura zdjęła coś; cenzor zdjął coś
zdjąć program
zdjęty artykuł

Cytaty

Przypomniał, że na prośby Cioska przed Zjazdem PZPR zdjęliśmy Czabańskiego, ale teraz będziemy się starali go wydrukować mimo przeszkód.

źródło: KWSJP: Waldemar Kuczyński: Burza nad Wisłą: dziennik 1980-1981, 1981

Kiedyś nam zdjęto, pamiętam, felieton Kisiela, który załamany przez kolejne zatrzymywane teksty, postanowił napisać rzecz politycznie obojętną, byle go wydrukowano. Opisał swój spacer po lesie. Cenzor nie pozwolił na publikację, interpretując artykulik jako wyraźne wezwanie do walki partyzanckiej.

źródło: KWSJP: Aleksander Pawlicki: Kompletna szarość: cenzura w latach 1956-1972: instytucja i ludzie, 2001

Przedstawieniu „Dziadów” towarzyszyło w Warszawie przekonanie, że trzeba się spieszyć, żeby je obejrzeć, bo za chwilę cenzura zdejmie spektakl.

źródło: NKJP: Krystyna Jagiełło: Dziedzice bezprawnej wolności, 2007

Składnia

zdjąć

8. z obrad

Definicja

usunąć coś, co wcześniej było elementem określonego zbioru, nazwanego następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie

Połączenia

zdjąć z obrad, z porządku dziennego, z wokandy

Cytaty

Z niewiadomych powodów marszałek zdjął z obrad plenarnych pierwsze czytanie, przekazując do komisji...

źródło: KWSJP: Sprawozdania stenograficzne Sejmu RP, 20.01.2004

Przesunięcia budżetowe oraz uchwała o zaciągnięciu kredytu, które to uchwały wymagałyby naszego zaufania do tych, którzy będą je realizowali, po prostu zostały z sesji zdjęte.

źródło: KWSJP: Adam Banaszak: Oświadczenia i informacje Klubów Radnych RMT Klub Radnych Przymierze dla Torunia, Gazeta Miejska, 2001, nr 94

Składnia

zdjąć

CO + z CZEGO

9. o strachu

Definicja

książk.

opanować całkowicie jako negatywna emocja

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

objąć, ogarnąć

Połączenia

lęk, przerażenie, strach, żal zdjął kogoś

Cytaty

Długi czas nosiłem w sobie ciche pragnienie, które mnie ogarnęło w dniu, kiedy pierwszy raz znalazłem się wśród tych książek, tylu książek, że mnie lęk zdjął, lęk ze wzruszeniem pomieszany

źródło: KWSJP: Wiesław Myśliwski: Nagi sad, 1967

Co do mnie wolałem, póki można, nie być przy tym, zdjęło mnie zmęczenie na myśl o Niemcach nieuniknionych, gniotących.

źródło: KWSJP: Witold Gombrowicz: Pornografia, 1960

Uświadomił sobie, jak długo nie było go w domu, i nagle zdjął go strach przed karą.

źródło: KWSJP: Wacław Gołembowicz: Wędrowiec, 1963

Składnia

zdjąć

KOGO

10. kamerą

Definicja

pot.

utrwalić obraz kogoś lub czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka fotografia

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka film

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

uwiecznić

Cytaty

Operator Jahoda potrafił w parę godzin tak zdjąć pierwszomajową Warszawę, jak nie filmował jej jeszcze nikt.

źródło: KWSJP: (wd): Jak daleko stąd, jak blisko, Kobieta i Życie, 1972, nr 20

Zdjęcie przedstawia raport poranny, komendant kompanii por. Bratro, później pułkownik 21 p.p., przyjmuje raport nieco swobodnie i w pantoflach. Ukryty fotograf zdjął go, a rozpowszechnione odbitki budzą wściekłą wesołość, zwłaszcza, że porucznik chciał uchodzić za formalistę.

źródło: Internet

Składnia

zdjąć

KOGO/CO

11. zbiega

Definicja

pot.

schwytać kogoś poszukiwanego przez organy ścigania

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

Relacje znaczeniowe

synonimy:

unieszkodliwić

Cytaty

Kiedy go zdjęli we Wrocławiu, to pojechał na katorgę do Bułgarii.

źródło: KWSJP: Aleksander Ziemny: Opowiadania dawne i nowe, 1984

Niedługo zdejmie nas najgłupszy agent gestapo.

źródło: KWSJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967

Nie ma się co martwić, jutro sobie wrócicie, a my spróbujemy zdjąć tych bandziorów, jeśli w ogóle przyjdą.

źródło: KWSJP: Wiesław Jażdżyński: Świętokrzyski polonez, 1983

Składnia

zdjąć

KOGO

12. napastnika

Definicja

wojsk. pot.

trafić strzałem z dużej odległości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Cytaty

Balas wiedział, że gdyby nawet snajper zdjął gówniarza, ten w śmiertelnym skurczu naciśnie spust, przenosząc się do wieczności w towarzystwie głowy państwa.

źródło: NKJP: Grzegorz Mathea: IV Rzeczpospolita, 2005

(...) snajper najpierw ściągnie dowódcę, by zadać jak największe straty, a strzelec wyborowy zdejmie obsługę ckm-u, żeby chronić oddział?

źródło: Internet: ujarani.com/saathan

Składnia

zdjąć

KOGO

Frazeologizmy

jak z krzyża zdjęty
ktoś zdjął film z półki
ktoś zdjął kamień z serca komuś
ktoś zdjął miarę
ktoś zdjął nogę z gazu
ktoś zdjął odciski palców
ktoś zdjął togę
ktoś zdjął z afisza coś
ktoś zdjął ze sceny coś
ktoś zdjął z ekranu coś
ktoś zdjął z czyichś barków coś
ktoś zdjął z głowy komuś coś
ktoś zrzucił mundur
ktoś zdjął mundur
ktoś zrzucił pychę z serca
ktoś zdjął pychę z serca
ktoś zrzucił sutannę
ktoś zdjął habit
ktoś zdjął sutannę
ktoś/coś zdjął/zdjęło bielmo z oczu komuś
skóra zdjęta z kogoś/czegoś

Data ostatniej modyfikacji: 23.05.2024