UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ściąć

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *jъz-tęti /*sъ-tęti

Zob. ciąć

1. drzewo

Definicja

oddzielić od podstawy za pomocą ostrego narzędzia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat roślin ogrodnictwo i dbałość o rośliny

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

oddzielić

Połączenia

ściąć choinkę, drzewo (lipę, topolę, świerk...), konary, krzewy, trawę
ściąć siekierą
ściąć bez pozwolenia
ściąć do korzenia
ściąć na wiosnę
ściąć w lesie
ściąć za pomocą piły
ściąć nielegalnie; ręcznie
musieć ściąć

Cytaty

Przyszli w sobotę i ścięli piłami na naszych oczach pięć okazałych lip rosnących w rzędzie przed naszymi oknami.

źródło: NKJP: Skazane na ścięcie, Dziennik Polski - Tarnów, 2003-06-23

Zszedłem na łąkę, gdzie w zakolu drogi rozwinięto krzyż z folii posrebrzanej. Jeszcze odrzuciliśmy większe kamienie i ścięliśmy kilka krzaków.

źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1997

Na mojej łączce, przylegającej do urwiska nad brzegiem rzeki, pan Zygmunt ściął trawę i ułożył ją na ostrewkach.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Księżyc nad Zakopanem, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

Rz_osobowy

ściąć

(CZYM)

2. czubek

Definicja

usunąć górną lub wierzchnią część z czegoś przy pomocy ostrego narzędzia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przyciąć
	hiperonimy:	skrócić

Połączenia

ściąć czubek, wierzchołek czegoś
ściąć nożem

Cytaty

Pragnienie gasimy mlekiem młodych orzechów kokosowych, których czubki zgrabnie ścięto ostrym nożem.

źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1996

Jabłka umyć i ściąć wierzchołki. Owoce wydrążyć, pozostawiając cienkie ścianki (miąższ odłożyć).

źródło: NKJP: Teresa Miazgowska: Specjały, 1998, prasa

Przewrócił deskę drugim kantem do góry, ściął wiór, wijący się jak pukiel złotych włosów kobiecych.

źródło: NKJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1974

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

Rz_osobowy

ściąć

CO + (CZYM) + (z CZEGO)

3. włosy

Definicja

skrócić komuś włosy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	obciąć
	hiperonimy:	skrócić

Połączenia

fryzjer ściął
ściąć komuś grzywkę, warkocz, włosy
ściąć do skóry
ściąć kogoś na jeża, na jeżyka, na łyso, na pazia, na zero
ściąć krótko, równo, trochę

Cytaty

Maciek, złóż jakąś obietnicę, że jak zdobędziecie MP, to np. zetniecie trenera na łyso.

źródło: NKJP: (JUS): Motywuje mnie chęć zwycięstwa, Dziennik Polski - Tarnów, 2003-03-26

Kiedy wreszcie w kilka lat później usłyszałem tę płytę, wyrosłem z metalu, ściąłem włosy i liczył się dla mnie tylko punk rock i new wave.

źródło: NKJP: Wojciech Orliński, Dorota Orlińska: Mój złośliwy rechot, Gazeta Wyborcza, 1996-09-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

Rz_osobowy	+	ściąć	+	KOGO + (JAK)
Rz_osobowy	+	ściąć	+	(KOMU) + CO

4. skazańca

Definicja

zabić kogoś, odcinając mu głowę, zwykle za karę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa więzienie i kara

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia śmierć

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ukarać, zabić

Połączenia

ściąć mordercę, rycerza, szlachcica, czyjegoś zwolennika; komuś głowę
ściąć gilotyną, mieczem, toporem
ściąć bez sądu, bez procesu
ściąć na gilotynie, na szafocie; na rynku, na zamku
ściąć w (publicznej) egzekucji
ściąć z czyjegoś rozkazu
ściąć potajemnie, publicznie
kazać, rozkazać ściąć
ścigać, więzić i ściąć; skazany i ścięty

Cytaty

	W lutową noc 1508 r. na czele hufca zajechał Zabrzezińskiego, kazał pochwycić i oddać w ręce nadwornego Turczyna, który ściął głowę marszałkowi i wyrzucił do stawu. źródło: NKJP: Pogrom ordy na Kresach, Dziennik Polski - Magazyn, 2001-07-06
	Na gilotynie ścięto wielu członków polskiego ruchu oporu. źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997
	Saudyjczyk, skazany na śmierć za zabójstwo, został ścięty w Taifie na zachodzie Arabii Saudyjskiej. źródło: NKJP: (MD): Dziennik Polski - Świat, 2001-02-23
	Napad wywołało wcześniejsze uwięzienie przez Dębickiego kilku kompanów opryszków; ci zabrali uwolnionych ze sobą, jednego tylko - oskarżonego o zdradę - ścięli na miejscu. źródło: NKJP: W dolinie Borsukowca, Dziennik Polski - Podróże, 2002-10-05
	Po roku jednemu z jego sędziów ścięto głowę, wbito na pal i obnoszono. źródło: NKJP: Lidia Ostałowska: Palce między drzwi, Gazeta Wyborcza, 1995-05-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

Rz_osobowy	+	ściąć	+	KOGO
Rz_osobowy	+	ściąć	+	KOMU + CO

5. latarnię

Definicja

wpadłszy na coś, co jest wkopane w podłoże, przewrócić to lub uszkodzić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

przewrócić, zniszczyć

Połączenia

ściąć drogowskaz, lampę, płotek, słup, słupek, sygnalizator świetlny, znak drogowy

Cytaty

Auto ścięło słupek wiaty, która, opadając, przygniotła stojące na przystanku osoby.

źródło: NKJP: Areszt niepotrzebny, Dziennik Polski - Kraj, 1999-07-29

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

ściąć

6. piłkę

Definicja

silnie uderzając ręką, skierować piłkę pod ostrym kątem w dół

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zbić
	hiperonimy:	odbić

Połączenia

ściąć piłkę

Cytaty

Runął całym ciałem ku piłce, aby ją ściąć tuż nad siatką, i gruchnął na asfalt, aż echo poszło.

źródło: NKJP: Ewa Przybylska: Dotyk motyla, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

Rz_osobowy

ściąć

7. o mrozie

Definicja

spowodować zesztywnienie lub stwardnienie czegoś w niskiej temperaturze

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

zmrozić

Połączenia

lód, mróz, szron, ściął coś
ściąć grunt, liście, powietrze, rzeki, wodę, ziemię
ściąć lekko

Cytaty

Prawdopodobnie mróz zetnie zielone liście azalii i powstrzyma ją od wypuszczania pąków, ale na wiosnę roślina powinna odrobić straty.

źródło: NKJP: Azalia na zielono, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2000-12-02

Trasa była bardzo zlodzona. W nocy gospodarze polali ją wodą, było dość ciepło, a nad ranem złapał mróz i ścięło stok na kamień.

źródło: NKJP: Jestem rozczarowany, Dziennik Polski - Sport, 1998-02-23

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

Rz_nieżywotny	+	ściąć	+	CO
Ø	+	ściąć	+	CO

8. koszty

Definicja

ograniczyć wartość lub wielkość czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	obciąć
	hiperonimy:	zmniejszyć

Połączenia

ściąć budżet, koszty, kwotę, limity, podatki, rezerwę celową, świadczenia socjalne, wydatki, wynagrodzenia
ściąć do iluś zł, do zera
ściąć o ileś %
ściąć maksymalnie, znacznie
trzeba ściąć

Cytaty

Na wydatki rzeczowe Komenda Powiatowa Policji w Olkuszu otrzyma tylko 600 tys. zł. [...] - To absurd. Już w tym roku ścięliśmy maksymalnie nasze wydatki.

źródło: NKJP: (PAZ): Ciąć, ale gdzie?, Dziennik Polski - Oświęcim, 2001-11-19

Polskie przedsiębiorstwa coraz lepiej radzą sobie na rynku. Albo ścięły koszty tak, że są w stanie konkurować cenowo z innymi, albo też wysyłają za granicę nowoczesne produkty, w przypadku których cena nie jest najważniejsza.

źródło: KJ PWN: Rzeczpospolita Nr: 12.29/2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

ściąć

CO + (KOMU)

9. kogoś ścięło

Definicja

pot.

poczuć nagły odpływ sił lub doznać zaburzenia świadomości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka sprawność i wydolność organizmu

Cytaty

Nie byłam pijana - stwierdziła z urazą. - To środki nasenne. Trochę za dużo... wzięłam. Dlatego mnie ścięło.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Afrykanka, 2005

Tak razem popili, że Frania ścięło już u gościa na podwórku, nawet do bramy nie doszedł...

źródło: NKJP: Pamiętnik znaleziony w gumiaku, 2003, prasa

Nie rozumiałem z tego nic prócz tego, że coś wzięli, co – zmieszane z alkoholem – zupełnie teraz ścięło Bronkę, i obawiałem się, że oni za chwilę podzielą jej los.

źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

ściąć

KOGO

10. o grymasie

Definicja

spowodować chwilowe znieruchomienie pod wpływem silnych uczuć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

grymas ściął czyjąś twarz

Cytaty

Im dłużej lustrowałem ten epizod w pamięci [...], nabierałem wrażenia, że gdy padły te słowa, gniewne oblicze Madame ściął na ułamek sekundy jakiś grymas czy skurcz.

źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 2001

Przecież on będzie moim mężem. I nagły strach ściął ją raptownym chłodem.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1994

Ujrzałem Orgonową, zobaczyłem elegancką „kwokę” w żółtej sukni i wytwornym kapeluszu z szerokim rondem. Jej twarz ściął refleks, który odczytałem jako marzenie o świeżej kukurydzy.

źródło: NKJP: Powrót do domu, Dziennik Polski - Kultura, 2001-12-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

Rz_nieżywotny

ściąć

KOGO/CO

11. na egzaminie

Definicja

pot.

postawić komuś negatywną ocenę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata szkoła

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata studia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

obciąć, oblać, ulać, uwalić

Połączenia

ściąć kogoś na egzaminie

Cytaty

A grać zaczął Jurek jeszcze jako uczeń liceum muzycznego w Łodzi. [...] Dwa lata później zdał maturę i przez rok studiował na wydziale kompozycji. - Szybko jednak ścięli mnie na egzaminach.

źródło: NKJP: Twardziel Boży Jerzyk, Dziennik Polski - Pejzaż, 2004-02-21

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zetnę	zetniemy
2 os.	zetniesz	zetniecie
3 os.	zetnie	zetną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłem +(e)m ściął	ścięłam +(e)m ścięła	ścięłom +(e)m ścięło	ścięliśmy +(e)śmy ścięli	ścięłyśmy +(e)śmy ścięły
2 os.	ściąłeś +(e)ś ściął	ścięłaś +(e)ś ścięła	ścięłoś +(e)ś ścięło	ścięliście +(e)ście ścięli	ścięłyście +(e)ście ścięły
3 os.	ściął	ścięła	ścięło	ścięli	ścięły

bezosobnik: ścięto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zetnijmy
2 os.	zetnij	zetnijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	ściąłbym bym ściął	ścięłabym bym ścięła	ścięłobym bym ścięło	ścięlibyśmy byśmy ścięli	ścięłybyśmy byśmy ścięły
2 os.	ściąłbyś byś ściął	ścięłabyś byś ścięła	ścięłobyś byś ścięło	ścięlibyście byście ścięli	ścięłybyście byście ścięły
3 os.	ściąłby by ściął	ścięłaby by ścięła	ścięłoby by ścięło	ścięliby by ścięli	ścięłyby by ścięły

bezosobnik: ścięto by

bezokolicznik: ściąć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ściąwszy

gerundium: ścięcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	ścięcie	ścięcia
D.	ścięcia	ścięć
C.	ścięciu	ścięciom
B.	ścięcie	ścięcia
N.	ścięciem	ścięciami
Ms.	ścięciu	ścięciach
W.	ścięcie	ścięcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: ścięty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	ścięty	ścięty	ścięty	ścięte	ścięta
D.	ściętego	ściętego	ściętego	ściętego	ściętej
C.	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętemu	ściętej
B.	ściętego	ściętego	ścięty	ścięte	ściętą
N.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętą
Ms.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym	ściętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	ścięci	ścięci	ścięte	ścięte
D.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych
C.	ściętym	ściętym	ściętym	ściętym
B.	ściętych	ściętych	ściętych	ścięte
N.	ściętymi	ściętymi	ściętymi	ściętymi
Ms.	ściętych	ściętych	ściętych	ściętych

odpowiednik aspektowy: ścinać

Składnia

Rz_osobowy

ściąć

KOGO + (na CZYM)

Frazeologizmy

coś zmroziło krew w żyłach
coś ścięło krew w żyłach
coś zwaliło z nóg kogoś
coś ścięło z nóg kogoś
ktoś ściął zakręt
marzenie ściętej głowy

Przysłowia

Indyk myślał o niedzieli, a w sobotę łeb mu ścięli

Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2013