UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zbawić

Chronologizacja

1 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

psł. *jьzbaviti, *jьzbav'ǫ 'wybawić, wyzwolić'

Zob. bawić

1. grzesznika

Definicja

w różnych religiach: ocalić od wiecznego potępienia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ocalić

Połączenia

Bóg zbawi kogoś
zbawić człowieka, duszę, ludzi, ludzkość; mnie, nas; Polskę, świat

Cytaty

	Bóg stworzył cały świat w obu jego wymiarach: duchowym i materialnym. To On zalecił człowiekowi czynić sobie ziemię poddaną. Aby go zbawić, przybrał później ludzką naturę i pokazał, że człowiek jest tak ważny dla Boga, iż dał się za niego ukrzyżować, by otworzyć mu drogę do zmartwychwstania. źródło: NKJP: Maciej Zięba: Niezwykły pontyfikat / z M. Ziębą rozmawia Adam Pawłowicz, 1997
	Miłość do Boga otwiera nas na Jego pomoc i obronę we wszystkich przeciwnościach, tak że może On skutecznie troszczyć się o nasze dobro i w konsekwencji zbawić nas do życia wiecznego. źródło: NKJP: Paweł Milcarek: Zakochać się w samym Bogu, 1992
	Aby nas zbawić od grzechu i śmierci, wydałeś się w nasze ręce i pozwoliłeś przybić się do krzyża. źródło: NKJP: Tadeusz Loska SJ: Wszystkie moje źródła są w Tobie: nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne, 1992
	Nie martw się o losy chrześcijaństwa, bo Pan Bóg zdoła zbawić świat i bez twojego udziału. Ale nie zbawi ciebie bez udziału ciebie samego. Dlatego troszcz się o duszę własną i najbliższych, a reszta będzie ci przydana. źródło: NKJP: Sonia Szostakiewicz: Fronda, prasa, 1998
	Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich nie akceptuje Boga - już dziś naucz się tej modlitwy: O Boże, zbaw moją duszę. Żałuję, że grzeszyłem. Będę Ci służył, Panie, przez resztę życia. Wyzwól mnie z wszystkich grzesznych zachowań. źródło: NKJP: Tomasz P. Terlikowski: Mail od Dzieciątka Jezus, Ozon, 2, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zbawię	zbawimy
2 os.	zbawisz	zbawicie
3 os.	zbawi	zbawią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zbawiłem +(e)m zbawił	zbawiłam +(e)m zbawiła	zbawiłom +(e)m zbawiło	zbawiliśmy +(e)śmy zbawili	zbawiłyśmy +(e)śmy zbawiły
2 os.	zbawiłeś +(e)ś zbawił	zbawiłaś +(e)ś zbawiła	zbawiłoś +(e)ś zbawiło	zbawiliście +(e)ście zbawili	zbawiłyście +(e)ście zbawiły
3 os.	zbawił	zbawiła	zbawiło	zbawili	zbawiły

bezosobnik: zbawiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zbawmy
2 os.	zbaw	zbawcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zbawiłbym bym zbawił	zbawiłabym bym zbawiła	zbawiłobym bym zbawiło	zbawilibyśmy byśmy zbawili	zbawiłybyśmy byśmy zbawiły
2 os.	zbawiłbyś byś zbawił	zbawiłabyś byś zbawiła	zbawiłobyś byś zbawiło	zbawilibyście byście zbawili	zbawiłybyście byście zbawiły
3 os.	zbawiłby by zbawił	zbawiłaby by zbawiła	zbawiłoby by zbawiło	zbawiliby by zbawili	zbawiłyby by zbawiły

bezosobnik: zbawiono by

bezokolicznik: zbawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zbawiwszy

gerundium: zbawienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zbawienie	zbawienia
D.	zbawienia	zbawień
C.	zbawieniu	zbawieniom
B.	zbawienie	zbawienia
N.	zbawieniem	zbawieniami
Ms.	zbawieniu	zbawieniach
W.	zbawienie	zbawienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zbawiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zbawiony	zbawiony	zbawiony	zbawione	zbawiona
D.	zbawionego	zbawionego	zbawionego	zbawionego	zbawionej
C.	zbawionemu	zbawionemu	zbawionemu	zbawionemu	zbawionej
B.	zbawionego	zbawionego	zbawiony	zbawione	zbawioną
N.	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawioną
Ms.	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zbawieni	zbawieni	zbawione	zbawione
D.	zbawionych	zbawionych	zbawionych	zbawionych
C.	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawionym
B.	zbawionych	zbawionych	zbawionych	zbawione
N.	zbawionymi	zbawionymi	zbawionymi	zbawionymi
Ms.	zbawionych	zbawionych	zbawionych	zbawionych

odpowiednik aspektowy: zbawiać

Składnia

zbawić

KOGO + (od CZEGO)

2. Polskę

Definicja

ocalić od jakiegoś nieszczęścia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

uratować

Połączenia

zbawić Polskę, świat

Cytaty

	Należeli do tych, którzy sądzili, że Napoleon narodził się, by zbawić Polskę od niewoli rosyjskiej. źródło: NKJP: Stanisław Dygat: Jezioro Bodeńskie, 1946
	W końcowej części wystąpienia d'Escarsa znalazł się również następujący wywód: „Wasza Królewska Mość zbawi Francję. Rebelianci i buntownicy już drżą na dźwięk imienia Gustawa. źródło: NKJP: Zbigniew Anusik: Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787-1792, 2000
	Polski nie zbawią postkomuniści. Nie potrzebują jej. Ich receptę, ich pomysły właśnie obserwujemy. Nie wolno oddawać postkomunistom inicjatywy. Składać w ich ręce losu kraju. Jeszcze się nie rozliczyli z okresu, gdy dzierżyli go siłą, a kształtowali pałką. źródło: NKJP: Andrzej Rychard Knysz: Fragmenty przemówienia prezydenta RP, Gazeta Wyborcza, 1995-09-01
	Twierdzą, że są autorami wielu rewelacyjnych wynalazków, które zbawią świat, pokazują zapisane gęstym pismem bruliony, udowadniają swoje racje, domagają się natychmiastowego rozgłosu. źródło: NKJP: Sprawność sypania piasku, Dziennik Polski -- Magazyn, 2001-04-20
	W sprawie huty prezydent oświadczył: „Miasto pomaga hucie na wiele sposobów, ale jasno trzeba powiedzieć - miasto nie jest w stanie zbawić huty”. źródło: NKJP: (RUT): Prezydencka setka, Dziennik Polski - Podkarpacie, 2003-03-14

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zbawię	zbawimy
2 os.	zbawisz	zbawicie
3 os.	zbawi	zbawią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zbawiłem +(e)m zbawił	zbawiłam +(e)m zbawiła	zbawiłom +(e)m zbawiło	zbawiliśmy +(e)śmy zbawili	zbawiłyśmy +(e)śmy zbawiły
2 os.	zbawiłeś +(e)ś zbawił	zbawiłaś +(e)ś zbawiła	zbawiłoś +(e)ś zbawiło	zbawiliście +(e)ście zbawili	zbawiłyście +(e)ście zbawiły
3 os.	zbawił	zbawiła	zbawiło	zbawili	zbawiły

bezosobnik: zbawiono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zbawmy
2 os.	zbaw	zbawcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zbawiłbym bym zbawił	zbawiłabym bym zbawiła	zbawiłobym bym zbawiło	zbawilibyśmy byśmy zbawili	zbawiłybyśmy byśmy zbawiły
2 os.	zbawiłbyś byś zbawił	zbawiłabyś byś zbawiła	zbawiłobyś byś zbawiło	zbawilibyście byście zbawili	zbawiłybyście byście zbawiły
3 os.	zbawiłby by zbawił	zbawiłaby by zbawiła	zbawiłoby by zbawiło	zbawiliby by zbawili	zbawiłyby by zbawiły

bezosobnik: zbawiono by

bezokolicznik: zbawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zbawiwszy

gerundium: zbawienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zbawienie	zbawienia
D.	zbawienia	zbawień
C.	zbawieniu	zbawieniom
B.	zbawienie	zbawienia
N.	zbawieniem	zbawieniami
Ms.	zbawieniu	zbawieniach
W.	zbawienie	zbawienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zbawiony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zbawiony	zbawiony	zbawiony	zbawione	zbawiona
D.	zbawionego	zbawionego	zbawionego	zbawionego	zbawionej
C.	zbawionemu	zbawionemu	zbawionemu	zbawionemu	zbawionej
B.	zbawionego	zbawionego	zbawiony	zbawione	zbawioną
N.	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawioną
Ms.	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zbawieni	zbawieni	zbawione	zbawione
D.	zbawionych	zbawionych	zbawionych	zbawionych
C.	zbawionym	zbawionym	zbawionym	zbawionym
B.	zbawionych	zbawionych	zbawionych	zbawione
N.	zbawionymi	zbawionymi	zbawionymi	zbawionymi
Ms.	zbawionych	zbawionych	zbawionych	zbawionych

odpowiednik aspektowy: zbawiać

Składnia

zbawić

KOGO / CO + (od CZEGO)

3. pięć minut was nie zbawi

Definicja

pomóc w wystarczający sposób

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

uratować

Cytaty

	Popełniliśmy już tyle błędów, że nie dorzucajmy największego. Przestańmy się gorączkować. Rok czy dwa lata nas nie zbawią, ale mogą bardzo dużo kosztować. Nie ma potrzeby się spieszyć. I nie warto za pośpiech płacić. źródło: NKJP: Powoli, proszę, Dziennik Polski - Magazyn, 2000-01-03
	Pielęgniarki w Lublinie wyliczyły, że jeżeliby to się sprawiedliwie podzieliło na wszystkich pracowników lubelskiej służby zdrowia, co z tytułu tej niby wielkiej podwyżki otrzymają, i przeznaczyło na płace, to płace te wzrosłyby o 11 zł. Kogo to zbawi? Co to uzdrowi? źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.12.2000
	Musimy pogadać, widzieliśmy się przecież trzy lata temu. Zjecie obiad i zostaniecie na noc. Jeden dzień was nie zbawi. źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008
	Miał coraz większą ochotę przystanąć, odsapnąć, może nawet położyć się na kilka chwil. Przecież nikt go nie ściga, a pięć minut go nie zbawi! Gdyby zdołał znaleźć skrawek cienia, chętnie położyłby się, zaczekał, aż zajdzie słońce, i wtedy ruszył w dalszą drogę. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
3 os.	zbawi			zbawią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo

bezokolicznik: zbawić

Inne uwagi

Zwykle neg

Składnia

zbawić

KOGO / CO

Data ostatniej modyfikacji: 16.11.2022