Chronologizacja
1. ptak
Definicja
Pochodzenie
psł. *žerav'ь < *žerav-jь 'żuraw, Grus cinerea'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | ptak |
Połączenia
- pierwsze żurawie
- grupa, para, stado; gniazdo, stanowisko lęgowe, żerowisko; klangor, klucz, krzyk, taniec (godowy), zaloty; pisklę żurawia
- żurawie lecą, osiedliły się, przyleciały, szybują, tańczą w powietrzu, wróciły (do Polski), zlatują się na nocleg, żerują na łąkach
Cytaty
Wiatr przynosi zapachy morza, krzyki ptaków. Lecą żurawie, łabędzie, gęsi. źródło: NKJP: Mariusz Wilk: Wilczy notes, 2007 |
|
W okolicach rzeki Rudka, koło Rogoźna, można zobaczyć już pierwsze oznaki wiosny. Pojawiły się „bazie” na wierzbach, widać liczne kopce kretów, przyleciały również pierwsze żurawie. źródło: NKJP: Piotr Ratajczak: Oznaki wiosny, Polska Głos Wielkopolski, 2003-02-12 |
|
Wiesz, jaki piękny klangor żurawi słychać w oliwskim zoo? - mówi chłopak do koleżanki, czekającej na tramwaj. - Jeden się odzywa fruwając nad lasem, dwa odpowiadają mu z ziemi. źródło: NKJP: Netka Kazimierz: Zatrzymała go przyjaźń, Dziennik Bałtycki, 2003-09-25 |
|
- To prawdopodobnie już oswojony żuraw, jedzący z ręki, przywieziony do nas z Zoo w Bydgoszczy - opowiada [...] lekarz weterynarii z poznańskiego Ogrodu Zoologicznego. - Wygląda na to, że był odchowywany sztucznie i dlatego doszło u niego do niedoborów pewnych składników w organizmie, niewłaściwej mineralizacji i w efekcie złego wykształcenia stawów. źródło: NKJP: GOK: Żuraw na trzy śruby, Gazeta Poznańska, 2003-12-19 |
|
Symbolem origami jest żuraw, to najpopularniejszy motyw. źródło: NKJP: Katarzyna Gruszczyńska: Origami uzależnia, Dziennik Bałtycki, 2005-09-23 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | żuraw |
żurawie |
|
D. | żurawia |
żurawi |
|
C. | żurawiowi |
żurawiom |
|
B. | żurawia |
żurawie |
|
N. | żurawiem |
żurawiami |
|
Ms. | żurawiu |
żurawiach |
|
W. | żurawiu |
żurawie |
2. studzienny
Definicja
Pochodzenie
Przez skojarzenie urządzenia z charakterystycznym długim dziobem żurawia; zob. żuraw (ptak)
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka sprzęty domowe i przedmioty codziennego użytku
Połączenia
- żuraw studzienny
- studnia z żurawiem
Cytaty
Kiedy byłem dzieckiem w każdym wiejskim domu był cep, kołowrotek, ceber, grabie, haczka, widły, wóz drabiniasty oraz studnia z żurawiem. W mojej zagrodzie to wszystko również można znaleźć. źródło: NKJP: Arkadiusz Kaczmarek: Rzeźbić zaczął z nudów, Gazeta Poznańska, 2001-12-15 |
|
To, co jeszcze pozostało we wsiach ziemi wieluńskiej uznać trzeba za ostatnie perełki ginącego budownictwa drewnianego. Istnieje jeszcze sporo starych chałup, budynków inwentarskich, studni z kołowrotem, studziennych żurawi, sędziwych mostów czy samotnych krzyży. źródło: NKJP: (pch): Konkurs MDK, Dziennik Łódzki, 2006-11-24 |
|
Na trasie corocznej Ekspedycji Nadwarciańskiej znajduje się mała wioska Białobrzegi, gdzie można jeszcze zobaczyć znikające z wiejskich krajobrazów żurawie do czerpania wody. źródło: NKJP: PIT, JS, KK, ROJ, WM: Słoneczne strony, Gazeta Poznańska, 2002-07-20 |
|
Uczestnicy podróży po Syberii mieli wrażenie, jakby cofnęli się w czasie o co najmniej 200 lat. - Widziałyśmy studnie na żurawie, ludzie nie spieszą się, żyją zgonie z naturą, czasem w bardzo trudnych warunkach. źródło: NKJP: Wosińska Grażyna: Syberia jest nie tylko krainą zesłańców, Dziennik Elbląski, 1999-11-05 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | żuraw |
żurawie |
|
D. | żurawia |
żurawi |
|
C. | żurawiowi |
żurawiom |
|
B. | żuraw |
żurawie |
|
N. | żurawiem |
żurawiami |
|
Ms. | żurawiu |
żurawiach |
|
W. | żurawiu |
żurawie |
Składnia
+ | żuraw | + |
(JAKI)
|
3. budowlany
Definicja
Pochodzenie
Kalka ang. crane ('żuraw') 'dźwig portowy'
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny rodzaje urządzeń i maszyn
CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo materiały, narzędzia i maszyny budowlane
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | dźwig |
Połączenia
- żuraw budowlany, dźwigowy; przenośny, samojezdny, samojezdny; wieżowy; pokładowy; portowy, stoczniowy
- konserwator, operator; obsługa; ramię żurawia
- kamera na żurawiu
- żuraw podtrzymuje coś; pracuje
- (ładunek) zawieszony na żurawiu
Cytaty
Długie ramię żurawia obejmuje cały teren budowy. Dzięki temu jest on w pracy sprawniejszy niż dźwigi samochodowe, które podczas prowadzenia prac należałoby wielokrotnie przestawiać z miejsca na miejsce. źródło: NKJP: (TM): Żuraw na basenie, Express Ilustrowany, 2003-09-20 |
|
– Widziałem, jak odjeżdża z tego miejsca żuraw. Widocznie to on zahaczył o przewody. Dźwig zerwał nie tyle samą trakcję, lecz jej naciąg. źródło: NKJP: (BOP): Żuraw zerwał trakcję, Dziennik Zachodni, 2004-10-27 |
|
Nowe kotły montowane są w Ciepłowni Miejskiej w Sieradzu. Operacja związana z instalacją była bardzo widowiskowa. Dwa elementy, o wadze 27 ton każdy, były transportowane za pomocą żurawia przez dach, który w części trzeba było rozebrać. źródło: NKJP: (pg): PEC ma nowy piec, Dziennik Łódzki, 2006-08-04 |
|
Do dyspozycji mamy cztery kamery. Dwie stacjonarne, jedną na żurawiu, która będzie pokazywać reakcje publiczności oraz jedną ruchomą do wywiadów z zaproszonymi gośćmi. źródło: NKJP: Przemysław Franczak:PŚ w Zakopanem bez Morgensterna, ale za to z fasonem, Dziennik Zachodni, 2009-01-15 |
|
Gdy dowiedziałem się o bezpłatnych szkoleniach, postanowiłem zdobyć nowy zawód - operator żurawi samobieżnych. źródło: NKJP: Arkadiusz Gancarz: Za sterami żurawia, Dziennik Bałtycki, 2006-06-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m3
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | żuraw |
żurawie |
|
D. | żurawia |
żurawi |
|
C. | żurawiowi |
żurawiom |
|
B. | żuraw |
żurawie |
|
N. | żurawiem |
żurawiami |
|
Ms. | żurawiu |
żurawiach |
|
W. | żurawiu |
żurawie |
Składnia
+ | żuraw | + |
(JAKI)
|