UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

spokój I

II

rzeczownik

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Z przedrostkiem s- od pokój (między narodami; rozejm; duchowy) - zob.

1. stan psychiczny

Definicja

stan psychiczny osoby, która nie sądzi, że stanie się coś złego i nie odczuwa obaw ani lęku co do przyszłości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

antonimy:  niepokój

Połączenia

  • absolutny, całkowity, maksymalny, niewzruszony, niezmącony, ogromny; cierpliwy, kamienny; filozoficzny; głęboki, zimny; stoicki; niezwykły, pozorny spokój; spokój duchowy, psychiczny, wewnętrzny
  • spokój ducha, duszy, sumienia, umysłu
  • spokój i cierpliwość, spokój i doświadczenie, spokój i dystans, spokój i godność, spokój i harmonia, spokój i koncentracja, spokój i kontemplacja, spokój i miłość, spokój i opanowanie, spokój i pogoda ducha, spokój i powaga, spokój i radość, spokój i rozwaga, spokój i równowaga, spokój i skupienie
  • poczucie; siła spokoju
  • pełen spokoju
  • (nie) zaznać; szukać; potrzebować spokoju
  • odnaleźć; tracić, utrzymać, zachować spokój
  • imponować, tchnąć spokojem
  • z całym spokojem

Cytaty

Podsumowując, mogę z całym spokojem powiedzieć, iż Międzynarodowy Fundusz Walutowy nie jest dla nas wyrocznią.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 27.04.1995

Na Cmentarzu Rakowickim pożegnaliśmy wczoraj red. Mariana Żyłę, fotoreportera i fotografika, który cały rozdział życia związał z „Dziennikiem Polskim”, człowieka pełnego spokoju, życzliwości i nieskończonej cierpliwości wobec innych.

źródło: NKJP: Pożegnaliśmy Mariana Żyłę, Dziennik Polski, 2001-01-13

Czy pszczoły mogą uczyć ludzi pozytywnych zachowań? Łagodności, spokoju? W ogóle kulturalnych zachowań? - Uczą licznych pozytywnych cech. Spokoju, opanowania.

źródło: NKJP: S.Żagiel: Pszczoły i samorząd, Tygodnik Ciechanowski, 2006-09-17

Jeszcze raz wzywam do zachowania spokoju i zaprzestania rozmów.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 04.03.1993

Przepychane osoby musiały pomyśleć o tym samym, bo zaczęły krzyczeć, i wtedy zagrzmiał głos Wiktora: – Spokój! Natychmiast spokój! Odsuńcie się wszyscy od tych drzwi.

źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spokój
spokoje
D. spokoju
spokojów
C. spokojowi
spokojom
B. spokój
spokoje
N. spokojem
spokojami
Ms. spokoju
spokojach
W. spokoju
spokoje

Inne uwagi

Zwykle lp

2. brak hałasu

Definicja

stan rzeczy charakteryzujący się brakiem ożywionego ruchu i hałasu oraz normalnym biegiem spraw

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

  • nocny, wieczorny; absolutny, całkowity, niezmącony, zupełny; wielki, wiekuisty; błogi, dziwny, leniwy, niebiański; chwilowy; względny spokój; spokój publiczny
  • spokój i cisza, spokój i komfort, spokój i odpoczynek, spokój i relaks, spokój i wyciszenie, spokój i wytchnienie, spokój i pogoda, spokój i wygoda
  • odrobina; chwila; atmosfera; enklawa, oaza, ostoja spokoju
  • panuje, zapanował; wrócił/wraca spokój
  • zakłócić/zakłócać; zapewnić spokój

Cytaty

Trudno uwierzyć, że Picunda znowu zaprasza, że abchaskie biura turystyczne oferują foldery pełne tchnących spokojem pejzaży, że znad fal wyskakują delfiny.

źródło: NKJP: Krystyna Kurczab-Redlich: Głową o mur Kremla, 2007

Pierwszy mandat zapłacili za zakłócanie spokoju krzykiem i hałasem.

źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007

Cały dzień cisza, spokój. Na ulicy nie spotkasz żywego ducha.

źródło: NKJP: R.Marut: Stradivarius pod strzechą?, Tygodnik Ciechanowski, 2007-04-02

Ogłuszony historią – ba, lawiną historii, jaka zwaliła się na mnie w ciągu ostatnich godzin, byłem spragniony ciszy i zupełnego spokoju.

źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 1998

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spokój
spokoje
D. spokoju
spokojów
C. spokojowi
spokojom
B. spokój
spokoje
N. spokojem
spokojami
Ms. spokoju
spokojach
W. spokoju
spokoje

Inne uwagi

Zwykle lp

3. pokój

Definicja

stan, kiedy nie ma wojny, konfliktów, rozruchów, zatargów

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

sprzeczne:  niepokój

Połączenia

  • polityczny, społeczny; upragniony, względny; europejski spokój
  • spokój domowego zacisza
  • spokój i bezpieczeństwo, spokój i ład, spokój i porządek, spokój i praca; spokój i dobrobyt, spokój i dostatek, spokój i normalność, spokój i pomyślność, spokój i stabilizacja
  • czas, miesiąc, okres; gwarancja, ochrona; naruszenie spokoju
  • apel, troska o spokój; cena za spokój
  • panuje, wrócił/wraca, zapanował spokój
  • oczekiwać, potrzebować spokoju
  • gwarantować, utrzymać, zapewnić; naruszyć, zburzyć; zaprowadzić spokój
  • w warunkach spokoju społecznego

Cytaty

Nawet kilka miesięcy politycznego spokoju dałoby Polsce oddech potrzebny do rozpoczęcia naprawy państwa i poprawienia sytuacji gospodarczej.

źródło: NKJP: W.Hagedorny: Słaby rząd, wielkie zadania, Tygodnik Ciechanowski, 2003-03-26

W ten sposób po drugiej wojnie światowej, zachowując społeczny spokój, budowały swoją gospodarczą potęgę kraje Europy Zachodniej.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 18.08.1994

Bojownicy mogli wrócić do domów. Basajew stał się bohaterem. Względny spokój trwał pół roku. Po czym Czeczenię znowu nakrył huk nadlatujących śmigłowców bojowych.

źródło: NKJP: Krystyna Kurczab-Redlich: Głową o mur Kremla, 2007

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. spokój
spokoje
D. spokoju
spokojów
C. spokojowi
spokojom
B. spokój
spokoje
N. spokojem
spokojami
Ms. spokoju
spokojach
W. spokoju
spokoje

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

coś nie daje komuś spokoju
daj spokój
dla świętego spokoju
ktoś daje spokój komuś/czemuś
ktoś daje sobie spokój z kimś/czymś
ktoś pozostawia w spokoju coś
ktoś zostawia w spokoju coś
ktoś daje święty spokój komuś
ktoś daje spokój komuś
ktoś dał spokój komuś/czemuś
ktoś dał sobie spokój z kimś/czymś
ktoś pozostawił w spokoju coś
ktoś dał święty spokój komuś
ktoś dał spokój komuś
ktoś pozostawia w spokoju kogoś/coś
ktoś zostawia w spokoju kogoś/coś
ktoś pozostawił w spokoju kogoś/coś
ktoś zostawił w spokoju kogoś/coś
ktoś pozostawił w spokoju kogoś/coś
ktoś zostawił w spokoju kogoś/coś
na spokoju
niech spoczywa w pokoju
niech spoczywa w spokoju
olimpijski spokój
święty spokój
tylko spokój może uratować kogoś
Data ostatniej modyfikacji: 03.04.2013
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj