UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wykupić się

Chronologizacja

SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. kupić

Definicja

uwolnić się od jakiejś niekorzystnej sytuacji, płacąc lub dając coś komuś, kto tę sytuację spowodował

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja zwyczaje i obyczaje

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

  • biskup, dziadek wykupił się
  • wykupić się oficerowi, oprawcom
  • wykupić się pieniędzmi, datkiem, fantem, wódką
  • wykupić się od służby (w wojsku), od śmierci
  • wykupić się z aresztu, z niewoli, z obowiązku służby wojskowej, z rąk piratów, zabójców...

Cytaty

Przy wigilijnym stole niezmiennie opowiada się historię, jak to dziadek wykupił się oficerowi Wehrmachtu cenną sztabką.

źródło: NKJP: Paweł Filus: Na błysk, Polityka, 2006-01-14

Z łatwością mógł wykupić się z niewoli i wrócić do ojczyzny, ale nie chciał zostawiać rodziny.

źródło: NKJP: Jacek Hugo-Bader: Rowerem przez Azję, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1998-11-27

W ręce gestapo wydawano Żydów niezamożnych, nie będących w stanie wykupić się z rąk oprawców.

źródło: NKJP: Polacy i ich odpowiedzialność za zagładę Żydów, forum.historia.org.pl, 2008-11-03

Policjanci krakowscy i małopolscy zgodnie odpowiadają, iż nie mieli dotąd zgłoszeń od mieszkańców, którym przeszkadzają zwyczaje radosnego trąbienia na cześć nowożeńców, ani też w sprawie „bram”, na których przejeżdżający muszą wykupić się datkiem lub fantem.

źródło: NKJP: NKJP: (MM): Radosne trąbienie, Dziennik Polski, 2000-09-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupię się
wykupimy się
2 os. wykupisz się
wykupicie się
3 os. wykupi się
wykupią się

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłem się
+(e)m się wykupił
wykupiłam się
+(e)m się wykupiła
wykupiłom się
+(e)m się wykupiło
wykupiliśmy się
+(e)śmy się wykupili
wykupiłyśmy się
+(e)śmy się wykupiły
2 os. wykupiłeś się
+(e)ś się wykupił
wykupiłaś się
+(e)ś się wykupiła
wykupiłoś się
+(e)ś się wykupiło
wykupiliście się
+(e)ście się wykupili
wykupiłyście się
+(e)ście się wykupiły
3 os. wykupił się
wykupiła się
wykupiło się
wykupili się
wykupiły się

bezosobnik: wykupiono się

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wykupmy się
2 os. wykup się
wykupcie się

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wykupiłbym się
bym się wykupił
wykupiłabym się
bym się wykupiła
wykupiłobym się
bym się wykupiło
wykupilibyśmy się
byśmy się wykupili
wykupiłybyśmy się
byśmy się wykupiły
2 os. wykupiłbyś się
byś się wykupił
wykupiłabyś się
byś się wykupiła
wykupiłobyś się
byś się wykupiło
wykupilibyście się
byście się wykupili
wykupiłybyście się
byście się wykupiły
3 os. wykupiłby się
by się wykupił
wykupiłaby się
by się wykupiła
wykupiłoby się
by się wykupiło
wykupiliby się
by się wykupili
wykupiłyby się
by się wykupiły

bezosobnik: wykupiono by się

bezokolicznik: wykupić się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wykupiwszy się

gerundium: wykupienie się

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. wykupienie się
wykupienia się
D. wykupienia się
wykupień się
C. wykupieniu się
wykupieniom się
B. wykupienie się
wykupienia się
N. wykupieniem się
wykupieniami się
Ms. wykupieniu się
wykupieniach się
W. wykupienie się
wykupienia się

odpowiednik aspektowy: wykupywać się

Składnia

Rzosobowy + wykupić się +
z CZEGO
Rzosobowy + wykupić się +
od CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 22.11.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj