UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

piramida

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

fr. pyramide

niem. Pyramide

1. egipska

Definicja

budowla, w kształcie bryły o podstawie kwadratu i trójkątnych bokach, zbiegających się u góry, wznoszona w starożytnym Egipcie jako grobowiec faraona

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Tradycja świat dawnych epok i wydarzenia historyczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

budowla

Połączenia

kamienna, schodkowa; egipska, królewska, starożytna; stara, tajemnicza; potężna, wielka piramida
piramida faraona, króla, władcy; Chefrena, Cheopsa, Horusa, Majów; Księżyca, Słońca
piramida w Gizie, w Rapie, w Sakkarze
piramida i grobowiec, piramida i świątynia
podnóże, podstawa, rdzeń, ruiny, szczyt, wierzchołek, wnętrze; budowa, budowniczy piramidy; kompleks, zespół; czas, tajemnice piramid
wejście do piramidy
piramida stoi gdzieś
budować, postawić, stawiać, wybudować, wznieść/wznosić, zbudować piramidę

Cytaty

	Prawdziwe wrażenie robi na mnie dopiero widok trzech ogromnych piramid z majestatycznym sfinksem na pierwszym planie. źródło: NKJP: W krainie Boga-Słońce, Cosmopolitan, 2000
	Były to osobliwości wyjęte z grobów i piramid w okolicach Memfis, a zatem nie ulegające wątpliwości czy prawdziwe. źródło: NKJP: Jolanta Szczerba: Udział Biblioteki Branickich z Suchej w powszechnej wystawie krajowej we Lwowie w roku 1894, 2006
	Jakby nie było piramida Cheopsa jest tylko w Egipcie, a prawdopodobieństwo, że zamachy terrorystyczne mogą dosięgnąć turystę również w jego ojczyźnie, jest coraz większe. źródło: NKJP: Agnieszka Krzemińska; Bartosz Nowacki: Egipt po zamachach, Polityka, 2005
	Wysoko nad dachami miasta górowała stożkowata piramida ze świątynią boga księżyca Nannar Sin na wierzchołku. źródło: NKJP: Zenon Kosidowski, Opowieści biblijne, 1963
	W zaginionym mieście Majów, niegdyś zamieszkanym przez prawie sto tysięcy ludzi, najbardziej uderza wielka piramida, wysoka na 25 metrów, powstała przed najazdem Tolteków. źródło: NKJP: (sem): Podróż dla wytrwałych, Nowiny Raciborskie, 2004-02-17

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	piramida	piramidy
D.	piramidy	piramid

C.	piramidzie	piramidom
B.	piramidę	piramidy
N.	piramidą	piramidami
Ms.	piramidzie	piramidach
W.	piramido	piramidy

2. śmieci

Definicja

pot.

element przestrzeni lub usypisko w kształcie piramidy - budowli

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Połączenia

lodowa, skalista piramida
piramida cementu, jabłek, kamieni, kości, śmieci
piramida z jabłek, z książek
piramida piętrzy się, tworzy się
budować, tworzyć, ułożyć/układać, ustawić/ustawiać, zbudować piramidę

Cytaty

	Wiele razy dzieciaki biły brawo, a tych mniejszych nie było czasem widać spoza piramid pączków i makowców własnej roboty. źródło: NKJP: A.Tumialis: Cały TIR darów dla Domu Dziecka w Płońsku, Tygodnik Ciechanowski, 2003-02-23
	Przed chałupami dzieci pilnowały piramid wielkich szklanych słojów [...]. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004
	Drugie danie główne – po godzinie lub raczej dwóch: piramida z duszonych buraczków [...]. źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008
	Ktoś inny podszedł z tacą, na której chwiała się piramida kieliszków. źródło: NKJP: Piotr Siemion, Finimondo, 2004
	Wielkie kraciaste torby, tekturowe pakunki oraz pełne warzyw, ziemniaków i cebuli worki tworzą piramidy [...]. źródło: NKJP: Na wszystkich dworcach imperium, Polityka, 2002-05-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	piramida	piramidy
D.	piramidy	piramid

C.	piramidzie	piramidom
B.	piramidę	piramidy
N.	piramidą	piramidami
Ms.	piramidzie	piramidach
W.	piramido	piramidy

Składnia

	+	piramida	+	CZEGO
	+	piramida	+	z CZEGO

3. spraw

Definicja

pot.

nagromadzenie powiązanych ze sobą czynników, oddziałujących na kogoś lub na coś w określony sposób

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

piramida głupoty, kłamstw, kłopotów, potrzeb, strachu, trudności
tworzyć piramidę

Cytaty

	Ukrywanie prawdy bywa dla kłamców obciążające psychicznie. Zwłaszcza gdy piramida kłamstw, które miały służyć korzystnej autoprezentacji, zaczyna się chwiać. źródło: NKJP: Człowiek kłamiący, Dziennik Polski, 2003-10-03
	I nagle piramida starannie segregowanych przeze mnie, nakładanych na siebie faktów zawala się. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Rosyjski kochanek, 1996
	Ten wieczny pośpiech, piramida codziennych zadań w rezultacie niepozostawiająca ani centymetra, ani chwili na życie. źródło: NKJP: Krystyna Janda: Małpa, 2004
	Młodzi Amerykanie wiedzieli, po co walczą z niemieckim faszyzmem, a jednak w praktyce sens wymykał się im z głów, broń wypadała z rąk, wszystko zmieniało się w swoje przeciwieństwo i tworzyło upiorną piramidę zbrodniczego głupstwa. źródło: NKJP: Helena Zaworska: Zaprzyjaźnić się z Whartonem, Gazeta Wyborcza, 1993-06-23
	Wojna o fotel dyrektora artystycznego okazała się piramidą absurdu, której nie wymyśliliby Gombrowicz pospołu z Mrożkiem. źródło: NKJP: Renata Sas: Nowe w Nowym, Polityka, 2004-07-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	piramida	piramidy
D.	piramidy	piramid

C.	piramidzie	piramidom
B.	piramidę	piramidy
N.	piramidą	piramidami
Ms.	piramidzie	piramidach
W.	piramido	piramidy

4. społeczna

Definicja

pot.

hierarchiczny układ jakichś obiektów lub osób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Połączenia

hierarchiczna piramida; piramida demograficzna, społeczna
piramida władzy
dół, piętro, podstawa, stopień, szczebel, szczyt, wierzchołek; konstrukcja, struktura piramidy
tworzyć piramidę

Cytaty

Konserwatyzm i hierarchiczna piramida społeczna zapewniały bezpieczeństwo i porządek, w którym każdy zawczasu znał swoje miejsce i przyszłość.

źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002

On sam, stojąc przecież na wierzchołku chwiejnej piramidy władzy, bał się swoich najbliższych współpracowników [...].

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

W gospodarkach wolnorynkowych podstawą jest wielka liczba małych przedsiębiorstw, a wierzchołek piramidy tworzą duże firmy.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 19.09.1992

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	piramida	piramidy
D.	piramidy	piramid

C.	piramidzie	piramidom
B.	piramidę	piramidy
N.	piramidą	piramidami
Ms.	piramidzie	piramidach
W.	piramido	piramidy

5. bryła geometryczna

Definicja

bryła geometryczna, której podstawa ma kształt kwadratu a boki trójkątów

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Cytaty

Ludzie uzyskujący na tej skali niskie wyniki preferują proste i symetryczne wzory geometryczne, jak piramida czy krzyż.

źródło: NKJP: Dean Hamer, Peter Copeland: Życie na pełnych obrotach, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1998-09-25

Bryłą geometryczną, która daje efekt neoenergii wewnątrz i na zewnątrz jest piramida.

źródło: Internet;

Ile cm2 papieru potrzeba na wykonanie modelu tej piramidy (wraz z podstawą), w którym krawędzie podstawy mają długość 10cm a wysokość 12cm?

źródło: Internet;

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	piramida	piramidy
D.	piramidy	piramid

C.	piramidzie	piramidom
B.	piramidę	piramidy
N.	piramidą	piramidami
Ms.	piramidzie	piramidach
W.	piramido	piramidy

6. akrobatyczna

Definicja

figura akrobatyczna, w której na ramionach jednych osób stoją inni

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

Połączenia

karkołomna, ludzka, żywa piramida
piramida z ludzi
tworzyć piramidę

Cytaty

	Efektowne popisy akrobatów, szczególnie zaś prezentacja wieloosobowych, cyrkowych piramid wzbudzały zachwyt i podziw publiczności. źródło: NKJP: Mistrzowskie piramidy akrobatów, Dziennik Polski, 2001-12-24
	Zwykłym saltem nikt tu już nikogo nie zaskoczy (no chyba że wykonywanym z trzypiętrowej ludzkiej piramidy, jak to zrobili zawodnicy z USA). źródło: NKJP: Tomasz Michniewicz: B-boye bez granic, Polityka, 2006-11-18
	Amerykańskie Stowarzyszenie Trenerów Cheerleadingu (AACCA) zabroniło tworzenia piramid z więcej niż dwóch osób stojących sobie na ramionach. źródło: NKJP: Maciej Nowakowski: Dziewczyny z pomponami, Focus. Poznać i zrozumieć świat, 2003
	Za trzecim razem kamień spadł prosto na głowę Goli, który stracił równowagę, i piramida zawaliła się. źródło: NKJP: Edmund Niziurski: Księga urwisów, 1954
	Na wieży japońskiej stały „najprawdziwsze” gejsze, towarzystwo dramatyczne Wołowskiego prezentowało żywe obrazy, akrobaci ustawiali żywe piramidy, po niebie pryskały ognie sztuczne... źródło: NKJP: Ludwik Stomma: Radość we czworo, Polityka, 2002-12-14

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	piramida	piramidy
D.	piramidy	piramid

C.	piramidzie	piramidom
B.	piramidę	piramidy
N.	piramidą	piramidami
Ms.	piramidzie	piramidach
W.	piramido	piramidy

Składnia

piramida

z KOGO

Frazeologizmy

piramida finansowa
piramida troficzna
piramida ekologiczna
piramida pokarmowa
piramida żywieniowa
piramida żywienia
piramida zdrowego żywienia

Data ostatniej modyfikacji: 17.03.2013