UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

tani

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Pochodzenie

psł. *tun'ь 'daremny; darmowy, bezpłatny'

Na tę prapostać wskazują: pol. (dial.) śl. tůńi, tuni 'tani', kasz. tȯni / tȯńi, dolno- i górnołużycki tuni ‘tani’, słowac. dial. tuni / tuný ‘ts.’, st.rus. tunii 'bezpłatny; lepszy', i in.
Na gruncie polskim rozwój fonetyczny pierwotnego tuni > *tąni (z wtórnym staropolskim nosowym a pod wpływem -n-) > tani, z odnosowieniem *ąn > an (Bor)

1. towar

Definicja

taki, którego cena nie jest wysoka

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Relacje znaczeniowe

antonimy:

drogi

Połączenia

tani obiad, posiłek; alkohol, cukier, olej, tytoń; gaz, nawóz, węgiel; bilet, papier; preparat, produkt, towar; samochód, samolot; lokal, pokój; gatunek, model; import; kapitał, kredyt, pieniądz; sposób; tania żywność; energia, woda; farba, książka, odzież; pożyczka; inwestycja, produkcja, prywatyzacja; metoda, technologia; tanie jedzenie, mięso, piwo, winko, wino, zboże; ciepło, drewno, paliwo; mieszkanie; państwo; rozwiązanie; tanie materiały, surowce; leki, papierosy, perfumy, wyroby, zakupy; tereny; usługi
najtańszy na giełdzie, na rynku, na świecie; tańszy o ileś procent; o ileś groszy, o ileś złotych; tani w eksploatacji, w obsłudze, w produkcji, w realizacji, w utrzymaniu; najtańszy w gminie, w mieście, w Polsce
tani jak barszcz
bajecznie, podejrzanie, rekordowo, rewelacyjnie, śmiesznie tani; dwukrotnie, kilkakrotnie, trzykrotnie, wielokrotnie tańszy
tani i bezpieczny, tani i dobry, tani i dostępny, tani i ekologiczny, tani i elegancki, tani i lekki, tani i łatwy, tani i masowy, tani i niezawodny, tani i oryginalny, tani i praktyczny, tani i prosty, tani i skuteczny, tani i smaczny, tani i szybki, tani i tandetny, tani i wydajny, tani i wygodny, tani i zdrowy; efektywny i tani, ładny i tani, skromny i tani
bardzo, niezwykle, szczególnie, wyjątkowo; stosunkowo, względnie tani; sporo, wyraźnie, zdecydowanie, znacznie tańszy

Cytaty

	Tania książka była nietrwała i mało estetyczna, ale za to bardziej dostępna. Cena jednego tytułu w tak zwanej Bibliotece Groszowej wynosiła 95 gorszy. źródło: NKJP: Dariusz Bartoszewicz: O wydawcach i pisarzach, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1995-05-12
	Chcą [...] tanich towarów, hołota, na drogie i tak ich nie stać. źródło: NKJP: Magdalena Tulli: W czerwieni, 1998
	Uważa się za naturalne, że instytucja telekomunikacyjna jest odpowiedzialna za zapewnienie i utrzymywanie powszechnego i taniego dostępu do usług telekomunikacyjnych. źródło: NKJP: Tomasz Goban-Klas: Media i komunikowanie masowe: teorie i analizy prasy, radia, telewizji i Internetu, 2004
	Broszki, agrafy, krzyżyki, kolczyki, kwiaty - wszystko robione z mikroskopijnych kawałków szlifowanej stali, przypominającej diamenty. Niektóre rzeczy ładne i tanie. źródło: NKJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem : (Francja 1940-1944), 1957
	Na stołach biedoty tani alkohol pojawiał się sporadycznie, prawie wyłącznie z okazji świąt lub ważnych uroczystości. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tani	tani	tani	tanie	tania
D.	taniego	taniego	taniego	taniego	taniej
C.	taniemu	taniemu	taniemu	taniemu	taniej
B.	taniego	taniego	tani	tanie	tanią
N.	tanim	tanim	tanim	tanim	tanią
Ms.	tanim	tanim	tanim	tanim	taniej
W.	tani	tani	tani	tanie	tania

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tani	tani	tanie	tanie
D.	tanich	tanich	tanich	tanich
C.	tanim	tanim	tanim	tanim
B.	tanich	tanich	tanich	tanie
N.	tanimi	tanimi	tanimi	tanimi
Ms.	tanich	tanich	tanich	tanich
W.	tani	tani	tanie	tanie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tańszy	tańszy	tańszy	tańsze	tańsza
D.	tańszego	tańszego	tańszego	tańszego	tańszej
C.	tańszemu	tańszemu	tańszemu	tańszemu	tańszej
B.	tańszego	tańszego	tańszy	tańsze	tańszą
N.	tańszym	tańszym	tańszym	tańszym	tańszą
Ms.	tańszym	tańszym	tańszym	tańszym	tańszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tańsi	tańsi	tańsze	tańsze
D.	tańszych	tańszych	tańszych	tańszych
C.	tańszym	tańszym	tańszym	tańszym
B.	tańszych	tańszych	tańszych	tańsze
N.	tańszymi	tańszymi	tańszymi	tańszymi
Ms.	tańszych	tańszych	tańszych	tańszych

2. pracownik

Definicja

taki, który oferuje coś po niewysokiej cenie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Połączenia

tani dostawca, pracownik, przewoźnik, wykonawca; hotel, hotelik; bar; tania siła robocza; kwatera; jatka, kuchnia, stacja; tanie linie
tani i dobry, tani i konkurencyjny

Cytaty

	Udaje nam się znaleźć znośny i tani hotel, po 4 dolary za noc. źródło: NKJP: Piotr Bikont: 20 tysięcy kilometrów koleją transsyberyjską, Dodatek do Gazety Wyborczej, 1993-07-23
	Restauracja nie należała do tanich, rezerwacja była obowiązkowa, ale Roszko przysięgał, że doznania będą niezapomniane. źródło: NKJP: Monika Piątkowska, Leszek Talko: Talki w wielkim mieście, 2002
	Zarówno okupanci niemieccy, jak i sowieccy organizowali wywózki Polaków w głąb własnego kraju, gdzie byli oni wykorzystywani jako tania siła robocza. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych, 2005
	Tanie linie nie mają skomplikowanych taryf. Ceny zmieniają się na bieżąco w zależności od popytu. Jeżeli chcemy polecieć naprawdę za grosze, najlepiej kupić bilet z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. źródło: NKJP: Paweł Wrabec: Bujanie w obłokach, Polityka, 2003-11-01

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tani	tani	tani	tanie	tania
D.	taniego	taniego	taniego	taniego	taniej
C.	taniemu	taniemu	taniemu	taniemu	taniej
B.	taniego	taniego	tani	tanie	tanią
N.	tanim	tanim	tanim	tanim	tanią
Ms.	tanim	tanim	tanim	tanim	taniej
W.	tani	tani	tani	tanie	tania

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tani	tani	tanie	tanie
D.	tanich	tanich	tanich	tanich
C.	tanim	tanim	tanim	tanim
B.	tanich	tanich	tanich	tanie
N.	tanimi	tanimi	tanimi	tanimi
Ms.	tanich	tanich	tanich	tanich
W.	tani	tani	tanie	tanie

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tańszy	tańszy	tańszy	tańsze	tańsza
D.	tańszego	tańszego	tańszego	tańszego	tańszej
C.	tańszemu	tańszemu	tańszemu	tańszemu	tańszej
B.	tańszego	tańszego	tańszy	tańsze	tańszą
N.	tańszym	tańszym	tańszym	tańszym	tańszą
Ms.	tańszym	tańszym	tańszym	tańszym	tańszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tańsi	tańsi	tańsze	tańsze
D.	tańszych	tańszych	tańszych	tańszych
C.	tańszym	tańszym	tańszym	tańszym
B.	tańszych	tańszych	tańszych	tańsze
N.	tańszymi	tańszymi	tańszymi	tańszymi
Ms.	tańszych	tańszych	tańszych	tańszych

3. chwyt

Definicja

odznaczający się niską jakością i brakiem wyższych wartości

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

kiepski, lichy, marny

Połączenia

tani chwyt, optymizm, poklask, populizm; tania demagogia, popularność, propaganda, rozrywka, sensacja; tanie zagranie; tanie obietnice

Cytaty

	W piosence nie ma nic gorszącego, nic tandetnego, co mogłoby sprawić, że odbierzemy ją jako tanią sensację. źródło: NKJP: Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński: Sto płyt, które wstrząsnęły światem: kronika czasów popkultury, 2000
	Tandeta polityczna sprzedaje się w Polsce coraz gorzej, chociaż socjotechnika i tanie chwyty były i będą częścią każdej kampanii wyborczej teraz i w przyszłości. źródło: NKJP: Wiesław Hagedorny: Rozsądek i okolice: Parada garniturów czy nowa jakość?, Tygodnik Ciechanowski, 2002-09-20
	Nie lubię igrzysk, taniego poklasku, zdawkowych komplementów. To wszystko mnie rozprasza i jest mi całkowicie obce. źródło: NKJP: W ziołach i kwiatach, Dziennik Polski, 2001-10-06
	[...] zarzucano mu zabieganie o tanią popularność, żerującą na emocjach widzów. źródło: NKJP: Alina Kowalczykowa: Dramat i teatr romantyczny, 1997

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	tani	tani	tani	tanie	tania
D.	taniego	taniego	taniego	taniego	taniej
C.	taniemu	taniemu	taniemu	taniemu	taniej
B.	taniego	taniego	tani	tanie	tanią
N.	tanim	tanim	tanim	tanim	tanią
Ms.	tanim	tanim	tanim	tanim	taniej
W.	tani	tani	tani	tanie	tania

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	tani	tani	tanie	tanie
D.	tanich	tanich	tanich	tanich
C.	tanim	tanim	tanim	tanim
B.	tanich	tanich	tanich	tanie
N.	tanimi	tanimi	tanimi	tanimi
Ms.	tanich	tanich	tanich	tanich
W.	tani	tani	tanie	tanie

Frazeologizmy

tania bandera
tanim kosztem
za tanie pieniądze

Przysłowia

Tanie mięso psy jedzą
Tanie mięso jedzą psy

Data ostatniej modyfikacji: 03.02.2023