Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *jakъ
1. Jaki on jest?
Definicja
Noty o użyciu
może wprowadzać zdanie zależne
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik cechy
Cytaty
|
W jaki sposób szyfrujesz informacje? źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Prawiek i inne czasy, 1996 |
|
|
A jaką damy podszewkę? źródło: NKJP: Ludwik Jerzy Kern: Ferdynand Wspaniały, 1995 |
|
|
Ciekawa jestem, jaki ma kolor, kiedy się nią rysuje. źródło: NKJP: Maria Krüger: Witaj Karolciu, 1994 |
|
|
- Poproszę pudełko papierosów - powiedział. - Jakich? - spytał sprzedawca. źródło: NKJP: Andrzej Szczypiorski: Początek, 1986 |
|
|
Wiesz, jakie są dziewczyny od nas. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004 |
Odmiana
część mowy: zaimek pytajny
Inne uwagi
odmienne
l. p.
M jaki, jakie, jaka
D jakiego, jakiej
C jakiemu, jakiej
B jakiego, jaki, jakie, jaką
N jakim, jaką
Ms jakim, jakiej
W jaki, jakie, jaka
l. m.
M jacy, jakie
D jakich
C jakim
B jakich, jakie
N jakimi
Ms jakich
W jacy, jakie
Składnia
| jaki _ Zd. pyt. |
||
| szyk: stała pozycja inicjalna w zdaniu |
2. Jaki dziś dzień?
Definicja
Noty o użyciu
może wprowadzać zdanie zależne
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik wskazania
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | który I |
Cytaty
|
Przykład z aktami wskazał nam, jaki jest z tego pożytek: po posegregowaniu akt wiadomo, na jakiej półce i w jakiej przegródce szukać danych akt. źródło: NKJP: Zygmunt Ziembiński: Logika praktyczna, 1958 |
|
|
W jakim przedziale czasowym prowadzone są badania moich ludzi? źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
Spróbujmy opowiedzieć, jak doszło do tego spotkania, skąd przyszliście, jakimi szliście drogami. źródło: NKJP: Adam Michnik, Józef Tischner, Jacek Żakowski: Między Panem a Plebanem, 1955 |
|
|
Ciekawiło mnie, jakiemu panu będziemy niebawem służyć. Czy temu staremu, któremu służyliśmy od zawsze, czy też coś się zmieni i nasza pamięć wystartuje od zera. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Biały kruk, 1955 |
Odmiana
część mowy: zaimek pytajny
Inne uwagi
odmiana jak jaki I
Składnia
| jaki _ Zd. pyt. |
||
| szyk: stała pozycja inicjalna w zdaniu |
3. taki, jaki chcesz
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik cechy
Cytaty
|
Muzyka, jaką znamy z płyty, powstała dopiero w wyniku obróbki studyjnej. źródło: NKJP: Grzegorz Brzozowicz, Filip Łobodziński: Sto płyt, które wstrząsnęły światem. Kronnika czasów popkultury, 2000 |
|
|
W głosie Iki tym razem zabrzmiał taki ton, jaki miała jej mama, kiedy na przykład bardzo się śpieszyła do miasta, a ojciec zasiadał właśnie do gazety, nie słysząc, co się doń w ogóle mówi. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Wielka, większa i największa, 1994 |
|
|
(...) na tym kawałku ziemi doszło do takich zbrodni, jakich nie znała przedtem historia ludzkości. źródło: NKJP: Anna Pawełczyńska: Wartości a przemoc: zarys socjologicznej problematyki Oświęcimia, 1973 |
|
|
Rysy miał pogodne i spokojne, jakich nie widziała od tygodni. źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997 |
Odmiana
część mowy: relator
podklasa: cechy
Składnia
| _: Zd.Nadrz., jaki _: Zd.Podrz. | ||
| korelat: fakultatywny: taki | ||
| szyk: obligatoryjna antepozycja względem Zd.Podrz., zmienny względem Zd.Nadrz. |
4. za jakie dwa lata
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik kwantyfikacji ilościowej
Cytaty
|
Jego ekscelencji dyrektora generalnego van Cheusesa obecnie nie ma w mieście, wróci dopiero za jaki tydzień z objazdu. źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Biały Jaguar, 1980 |
|
|
Długa była na jakie półtora metra, a wysoka na dwadzieścia centymetrów (...) źródło: NKJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1951 |
|
|
Żałuję także, że nie było takiej wystawy kotów w zeszłym roku, kupilibyśmy sobie zamiast Bukasi jakiego rasowego kotka, bo to właściwie bardzo niedrogie (w porównaniu z psami), po jakie 25-35 koron sztuka - i takie są śliczne. źródło: NKJP: Jarosław Iwaszkiewicz: Listy do córek, 2009 |
|
|
Tu przyślij – jeżeli zaś uważasz, że świństwo jest z mej strony prosić Cię o pożyczenie, to nie przysyłaj – za jakie dwa miesiące, lub trzy najdalej, oddałbym. źródło: NKJP: Maria Rostworowska: Portret za mgłą opowieść o Oldze Boznańskiej, 2003 |
|
|
Psy siedzą w koło zupełnie nieruchome, jakby jakie posągi. źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961 |
Odmiana
część mowy: operator metapredykatywny
podklasa: operator aproksymacji
Składnia
| jaki_ Licz., F.Rz. - liczba lub miara czegoś, czas zdarzenia |
|||
|
ograniczenia zakresu użycia:
nie: z wyrażeniami typu dokładnie
|
|||
| szyk: stały: antepozycja | |||
5. Jaki kochany!
Definicja
Warianty
Kategoria znaczeniowa
wykładnik postawy emocjonalnej
Pragmatyka
może wprowadzać zdanie podrzędne
Relacje znaczeniowe
| (quasi)synonimy: | ale I |
Cytaty
|
- Ach, jaki mądry! - z uznaniem gładzili się po brodach. źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1996 |
|
|
- Och, jaki pan radca troskliwy - jubiler wykrzesał z siebie niekłamany zachwyt. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
- Jaka byłam głupia! To oczywiste, że ma żonę i dziecko. Oni wszyscy mają żony i dzieci. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
Coś, o czym powiedzą z czasem: „O, jakie to cenne”. źródło: NKJP: Barbara Ziembicka: Najprostszą drogą : rozmowy z artystami, 1998 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator wypowiedzeń wykrzyknieniowych
Składnia
| jaki _ Zd. pyt. |
||
| szyk: stała pozycja inicjalna w zdaniu |
6. Jaki tam znowu deszcz?
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik poprawności wnioskowania
Cytaty
|
Nazwały go Urwis. Ale jaki on tam Urwis. Lepiej by do niego pasowało Chudziak albo Biedak. źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1993 |
|
|
Zmieniłem też zakończenie. Jakie znowu podziękowania - nie ma komu dziękować, tymi rękami doszedłem do wszystkiego. źródło: NKJP: Monika Piątkowska, Leszek Talko: Talki w wielkim mieście, 2002 |
|
|
- To ukradłaś ją Bogu. źródło: NKJP: Joanna Rudniańska: Miejsca, 1999 |
|
|
Szmal? Jaki szmal? Za jakiego Uszata?! O czym tym mówisz?! źródło: NKJP: Juliusz Machulski, Piotr Wereśniak, Ryszard Zatorski: Kiler, 1997 |
|
|
OJCIEC - Do wojska? źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 2 (Alfa 1984, Letni dzień 1983, Ambasador 1981, Pieszo 1980): 1980 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator wypowiedzeń pytajnych
Składnia
| jaki _ Zd. pyt. |
||
| szyk: stały: antepozycja obligatoryjny poprzedzający kontekst |