Chronologizacja
Pochodzenie
st.-w.-niem. hwīl / (h)wīla 'czas, godzina'
1. krótka
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu
Relacje znaczeniowe
synonimy: | chwileczka, chwilka, momencik I, moment I | |
hiperonimy: | okres |
Połączenia
- pierwsza; każda; pewna; krótka; obecna; ostatnia; ta, ta sama, tamta chwila
- jedna chwila
- chwila !?czasu, przerwy; ciszy; nieuwagi; wahania; milczenia; namysłu, zastanowienia; refleksji, zadumy; bliskości; cierpliwości; przyjemności, radości, spokoju; wytchnienia; zapomnienia; słabości; wybuchu
- ułamek chwili
- odczekać, poczekać, zaczekać; poświęcić; pomilczeć, pomyśleć, porozmawiać chwilę
- żyć chwilą
- przeprosić, zamilknąć na chwilę; milczeć, nasłuchiwać, patrzeć, szukać przez chwilę
- dodać, odpowiedzieć, powiedzieć; wrócić po chwili
- chwila jak wieczność
- co chwila, co chwilę; lada chwila; przed chwilą, po chwili, za chwilę; na chwilę; chwila po chwili
Cytaty
Oparł się ciężko o biurko i szepnął: – Ale to wszystko nic. Proszę zaczekać chwilę, zaraz będę gotów. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
- Pieniądze mamy na koncie i w każdej chwili mogę dokonać ich przelewu – twierdzi komendant Dariusz Sady. źródło: NKJP: R.Nadaj: Dobre wieści z płońskiej policji: Ugoda z właścicielką budynku, Tygodnik Ciechanowski, 2003-01-14 |
|
– Ale... ja właściwie tylko wpadłam na chwilę, przywitać się, za pół godziny mam wykład, teraz naprawdę już muszę iść. źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K, 2006 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | chwila |
chwile |
|
D. | chwili |
chwili |
neut |
chwil |
char | ||
C. | chwili |
chwilom |
|
B. | chwilę |
chwile |
|
N. | chwilą |
chwilami |
|
Ms. | chwili |
chwilach |
|
W. | chwilo |
chwile |
Informacja normatywna
Uznawane za niepoprawne w połączeniu: chwila czasu
2. ważna
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu
Relacje znaczeniowe
synonimy: | moment I |
Połączenia
- wielka, podniosła chwila; ciężkie, trudne; dobre, miłe, szczęśliwe; niezapomniane, wspólnie spędzone; wolne; takie chwile
- chwila grozy; kryzysu; odpoczynku, szczęścia; szczerości; urodzenia, śmierci
- chwila, gdy...; chwila, kiedy....
- konieczność, wymóg, wyzwanie; nakaz; powaga chwili
- chwila nadeszła, nastała, nastąpiła, przyszła/przychodzi; trwa; minęła
- doczekać, dożyć jakiejś chwili
Cytaty
Ono woła: „Mamo, ja cierpię! Zrób coś!” Potrzebuje zrozumienia tych uczuć właśnie od ciebie i zapewnienia, że będziesz z nim w ciężkich chwilach. źródło: NKJP: Barbara Jakubowska: Jak mądrze kochać dzieci, 2001 |
|
Wszyscy byli świadomi wielkiej wspólnoty – w setkach miast całego świata rasa ludzka przeżywała to samo! – To wielka chwila dla nas wszystkich. – Było wyraźnie słychać, że wzruszenie odbiera prezydentowi głos. – To wielka chwila – powiedział jeszcze i zbliżył się do tajemniczego przedmiotu. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Cukier w normie z ekstrabonusem, 2005 |
|
Przez sześć wieków swego istnienia przeżywał Uniwersytet Jagielloński chwile lepsze i gorsze, okresy rozwoju i zastoju, ale nigdy nie przestał pełnić swej podstawowej roli, roli ośrodka myśli naukowej, służącej narodowi i wolnej albo walczącej o wolność lub domagającej się wolności Rzeczypospolitej. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.05.1997 |
|
Mężczyzna został zastrzelony strzałem w plecy. Wszystko wskazywało na to, że zginął w chwili, gdy próbował uciekać. źródło: NKJP:Zatrzymano przestępców z Ciechanowa, Płońska, Nowego Dworu, Tygodnik Ciechanowski, 2007-05-02 |
|
Rehabilitacja nie skończy się z chwilą opuszczenia kliniki, ale najważniejsze, że wznawiam treningi [...]. źródło: NKJP: /sid/: Niedziela wkrótce znów zaatakuje, Echo Dnia, 2006-11-23 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
---|---|---|---|
M. | chwila |
chwile |
|
D. | chwili |
chwili |
neut |
chwil |
char | ||
C. | chwili |
chwilom |
|
B. | chwilę |
chwile |
|
N. | chwilą |
chwilami |
|
Ms. | chwili |
chwilach |
|
W. | chwilo |
chwile |
Składnia
+ | chwila | + |
JAKA
|
|
+ | chwila | + |
CZEGO
|
|
+ | chwila | + |
ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|