UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kółko

Chronologizacja

1493, SStp

Pochodzenie

Zob. koło

1. małe koło

Cytaty

Odmiana

część mowy: rzeczownik

1.a część płaszczyzny

Definicja

małe koło - część płaszczyzny, którą ogranicza okręg

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

koło I

Cytaty

[...] możemy teraz nasz senny świat przedstawić sobie symbolicznie, jako maleńkie kółko o promieniu „r” [...] we wnętrzu wcześniej narysowanego dużego koła o promieniu „R”, które symbolizowało naszą świadomość na jawie, podczas czuwania.

źródło: NKJP: Internet

Osiedla przedstawione są w każdym wypadku zarysem poziomym, znacznie uproszczonym. Kościoły oznaczono kółkami.

źródło: Dokumentacja geograficzna, z. 10, Stan pokrycia obszaru Polski materiałami kartograficznymi, opracował: F. Osowski, 1955 (rcin.org.pl)

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kółko	kółka
D.	kółka	kółek
C.	kółku	kółkom
B.	kółko	kółka
N.	kółkiem	kółkami
Ms.	kółku	kółkach
W.	kółko	kółka

1.b zamknięta linia

Definicja

małe koło - zamknięta linia krzywa przypominająca kształtem okręg

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

koło I

Cytaty

	Niestety, samolot zatoczył kółko nad Warszawą i wrócił do Kopenhagi. źródło: NKJP: Jarosław Galusek: Ląduj gdziekolwiek, byle w Polsce!, Dziennik Zachodni, 2003-11-18
	Kiedy rajdowcy kręcą kółka pod naszymi oknami, nie pozawalam dziecku jeździć na rowerze. źródło: NKJP: (K.P.): Rajdowcy na Skarżyńskiego, Gazeta Krakowska, 2004-10-25
	Słyszeli, że mężczyzna jadący z dwojgiem dzieci na skuterze zataczając kółko na wodzie chciał ochlapać wodą brata jadącego z córką [...], która siedziała z przodu. źródło: NKJP: Henryk Połchowski, Ressel Sylwia: Tragedia na wodzie, Dziennik Bałtycki, 1999-08-05
	Robiły rundę po mieście i znów zastygały na chwilę, odpoczywały, dyszały jak psy i od nowa - palone opony, pisk, kółko do ronda i powrót. źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kółko	kółka
D.	kółka	kółek
C.	kółku	kółkom
B.	kółko	kółka
N.	kółkiem	kółkami
Ms.	kółku	kółkach
W.	kółko	kółka

1.c pojazdu

Definicja

małe koło - okrągły, spodni element jakiegoś pojazdu lub przedmiotu, który dzięki ruchowi obrotowemu powoduje jego przemieszczanie się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

koło I

Połączenia

gumowe kółko
fotel, krzesło, stolik, torba, walizka na kółkach

Cytaty

	Wziął z rąk Magdy walizkę na kółkach i poszedł przodem do samochodu. źródło: NKJP: Aleksander Kropiwnicki: Zajezdnia Londyn, 2007
	Roman Dąbrowski zaklął po cichu, bo ogumowane kółko wózka, którym wiózł na sklep zgrzewki z napojami, zjechało z metalowej pochylni [...]. źródło: NKJP: Wojciech Chmielewski: Brzytwa, 2009
	Czy w sklepie wymienią mi kółko od ręki, czy zabiorą rolki do producenta? źródło: NKJP: Internet
	Mamy nową zabawę. Sadzam Tośkę na krześle z kółkami i wożę po mieszkaniu. źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik taty, 2010
	Przejażdżka jest raczej cicha, ponieważ mechanizmy podnoszące i obrotowe poruszane są silnikiem elektrycznym, a nieprzyjemnych zgrzytom zapobiegają gumowe kółka, na których przemieszczają się ruchome części urządzenia. źródło: NKJP: (X): Gwiezdny pojazd nad Kopenhagą, Polska Głos Wielkopolski, 2007-04-04

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kółko	kółka
D.	kółka	kółek
C.	kółku	kółkom
B.	kółko	kółka
N.	kółkiem	kółkami
Ms.	kółku	kółkach
W.	kółko	kółka

1.d maszyny

Definicja

małe koło - element maszyny lub urządzenia, o okrągłym kształcie, osadzony na osi lub wale i pełniący różne funkcje związane z przenoszeniem ruchu obrotowego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny budowa urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

koło I

Połączenia

kółko zębate

Cytaty

Mechanizmy zegarowe trudno do siebie porównywać. Podstawowa konstrukcja składa się z pięciu kółek zębatych.

źródło: NKJP: Łukasz Zalesiński: Pięknie mierzony, Gazeta Poznańska, 2005-10-26

Sypały się iskry, wartko obracało się kółko napędzane nogą przez szlifierza.

źródło: NKJP: Podwórko, Dziennik Polski, 2003-02-22

Na osi wirnika są umieszczone kółka zębate napędzające mieszaki.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kółko	kółka
D.	kółka	kółek
C.	kółku	kółkom
B.	kółko	kółka
N.	kółkiem	kółkami
Ms.	kółku	kółkach
W.	kółko	kółka

1.e coś okrągłego

Definicja

małe koło - coś, co przypomina kształtem koło - płaszczyznę lub okrąg

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

koło I

Cytaty

Dziś są modne spodnie biodrówki, odsłonięte pępki z kolczykiem i kółka w nosie.

źródło: NKJP: (X): Cool nie jest cool, Polska Głos Wielkopolski, 2004-11-05

Do pasków doczepia się liczne ozdóbki — kółka, łańcuszki, motylki (hit biżuteryjny), kluczyki, a nawet całe pęki kluczy [...].

źródło: NKJP: Nina Grella: Błysk drobiazgu, Dziennik Zachodni, 2003-08-08

Wiele emocji wzbudziła skakanka oraz zabawa w rzuty kółkiem.

źródło: NKJP: (MB): W domach kultury w Nakle i Potulicach, Nakielski Czas, 2002-12-11

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kółko	kółka
D.	kółka	kółek
C.	kółku	kółkom
B.	kółko	kółka
N.	kółkiem	kółkami
Ms.	kółku	kółkach
W.	kółko	kółka

1.f krąg

Definicja

małe koło - krąg utworzony z osób trzymających się za ręce

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

koło I

Cytaty

[...] tańczyć lubią wszystkie. [...] Biorą się za ręce i robią kółko.

źródło: NKJP: E. Michalak: Mają dwa lata, Gazeta Poznańska, 2003-11-10

[...] najbardziej lubimy się bawić w niedźwiedzia – mówi Justyna Żaba. – Trzeba stanąć w kółku, jedna osoba kuca, bo jest niedźwiedziem.

źródło: NKJP: Joanna Heler: Czekamy na sygnały, Dziennik Zachodni, 2005-08-18

Uczestnicy ustawiają się w kółku i wirują w rytm muzyki.

źródło: NKJP: (KAŚKA AŚKA MAREK JOASIA BEATA): Młodzi GP, Gazeta Poznańska, 2006-04-10

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kółko	kółka
D.	kółka	kółek
C.	kółku	kółkom
B.	kółko	kółka
N.	kółkiem	kółkami
Ms.	kółku	kółkach
W.	kółko	kółka

2. zainteresowań

Definicja

grupa osób, które spotykają się lub współpracują z sobą w celu rozwijania zainteresowań naukowych, zawodowych, społecznych, sportowych lub w celu prowadzenia jakiejś działalności w sposób niezarobkowy

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny hobby i zainteresowania

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

kółko artystyczne, astronomiczne, biologiczne, chemiczne, dramatyczne, dziennikarskie, ekologiczne, filozoficzne, fizyczne, historyczne, informatyczne, językowe, literackie, matematyczne, muzyczne, plastyczne, polonistyczne, przyrodnicze, recytatorskie, teatralne, śpiewacze; brydżowe, filmowe, fotograficzne, modelarskie, sportowe, szachowe, taneczne, turystyczne; naukowe, pozalekcyjne, przedmiotowe, szkolne; parafialne, różańcowe; samokształceniowe, samopomocowe; rodzinne, towarzyskie
kółko gospodyń wiejskich; zainteresowań
założyć jakieś kółko
należeć do jakiegoś kółka
działać w jakimś kółku

Cytaty

	Nie wiem, jak pani Idzikowska, ale ja na tamtym koncercie nie widziałem starych i zasłużonych przedstawicie związków ani kółek gospodyń wiejskich. źródło: NKJP: Daniel Passent: Jak tępiłem rock’n’rolla, Polityka, 2008-09-27
	Za udział w kółku samokształceniowym wydalony w 1902 z tzw. wilczym biletem z gimnazjum w Warszawie, rozpoczął pracę w księgarni J. Fiszera przy ul. Nowy Świat 9. źródło: NKJP: Marian Dąbrowski, Maria Dąbrowska: Ich noce i dnie: korespondencja Marii i Mariana Dąbrowskich 1909-1925, 2005
	Lubi [...] spędzać wieczory z szydełkiem. Należy do kółka hafciarskiego. źródło: NKJP: Ramona Wieczorek: Tuchola. Gdy tworzy, czuje, że żyje, Gazeta Pomorska, 2010-03-12
	Na trwałe w krąg zainteresowań uczniów wpisało się kółko plastyczne prowadzone przez nauczyciela szkoły Antoniego Majerskiego, znanego limanowskiego rzeźbiarza. źródło: NKJP: (RM): Co robić po lekcjach, Gazeta Krakowska, 2002-03-25

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kółko	kółka
D.	kółka	kółek
C.	kółku	kółkom
B.	kółko	kółka
N.	kółkiem	kółkami
Ms.	kółku	kółkach
W.	kółko	kółka

Składnia

kółko

JAKIE

3. kierownica

Definicja

pot.

kierownica

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

Relacje znaczeniowe

synonimy:

kierownica

Połączenia

siadać za kółko
być, siedzieć/siadać za kółkiem

Cytaty

	Polki częściej siadają za kółkiem większych niż jeszcze kilka lat temu samochodów, ale jeśli to mężczyźni kupują im auta, to zwykle są mniejsze od tych, którymi sami jeżdżą. źródło: NKJP: (DĄB): Damski model, Polityka, 2009-03-14
	Franz przyznał, że nie lubi siedzieć w fotelu pasażera i najchętniej sam prowadzi samochody, bo zaufanie za kółkiem ma tylko do siebie. – Często po porażkach siadam za kółko i w czasie drogi jeszcze przeżywam mecz i zastanawiam się, co trzeba poprawić w grze – dodał trener. źródło: NKJP: Sławomir Lechna, Maciej Lehmann: Kolejorz, Gazeta Poznańska, 2006-08-24
	[...] wyprzedzanie camperem może się przeciągać, a manewrowanie trwa wieki. No, chyba że ktoś się przesiadł zza kółka autokaru wycieczkowego i [...] skręty na grubość lakieru ma opanowane źródło: NKJP: Michał Kij: Wolnoć Tomku w żwawym domku, Dziennik Bałtycki, 2006-08-30
	Po wyjściu z pierwszego wirażu Radek wciąż prowadzi niebezpiecznie. [...] Kolejny zakręt i znów instruktor kładzie dłoń na kółku. [...] Kierownica obraca się lekko w lewo, a potem mocno w prawo. W tej feralnej chwili na kółku są zarówno ręce Radosława L., jak i lewa dłoń Rafała M. źródło: Karol Adamaszek: Lider Weekendu chciał być najszybszym kierowcą disco. Nie wyszło, Gazeta Wyborcza, 16.02.2015 (wyborcza.pl)
	Moja primerka to wersja sport, która ma zamiast 90-103 KM. [...] Ma tylko wspomaganie kółka, więc jest dosyć lekka (1130 kg), jak na takie auto [...]. źródło: Internet: autowcentrum.pl

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	kółko	kółka
D.	kółka	kółek
C.	kółku	kółkom
B.	kółko	kółka
N.	kółkiem	kółkami
Ms.	kółku	kółkach
W.	kółko	kółka

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

burdel na kółkach
cyrk na kółkach
cztery kółka
dwa kółka
koło się zamyka
kółko się zamyka
kółko graniaste
kółko i krzyżyk
kółko rolnicze
ktoś kręci się w kółko
towarzystwo wzajemnej adoracji
kółko wzajemnej adoracji
w koło Macieju
w kółko Macieju
w kółko

Data ostatniej modyfikacji: 09.08.2018