Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *mogtь 'siła, potęga, moc'
Forma prasłowiańska jest rzeczownikiem odczasownikowym od psł. *mogti 'być w możności, w stanie coś zrobić, móc'; zob. móc
1. ducha
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | siła |
Połączenia
- szczególna, wielka; duchowa, fizyczna, moralna, twórcza moc
- moc charakteru, ducha, wiary
- nabierać mocy
- czerpać, mieć, posiadać; tracić moc
Cytaty
|
Prośmy Boga, abyśmy z niej czerpali nowe życie i potrzebne nam moce duchowe. źródło: NKJP: Tadeusz Loska SJ: Wszystkie moje źródła są w Tobie : nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne. Tom 3., 1999 |
|
|
Miłość uwzniośla, daje moc, pozwala przekraczać granice. Jej siła jest zdumiewająca. źródło: NKJP: Janusz Wróblewski: Deficyt uczuć, Polityka, 2002-10-12 |
|
|
W ułamku sekundy siedział już na siodełku i pocisnął z całej mocy pedały. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Dziura w niebie, 1995 |
|
|
Czy naturalną moc człowieka można zwiększać nieograniczenie bez sztucznego dopingu? źródło: NKJP: Jerzy Adamski: Świat jako niespełnienie albo Samobójstwo Don Juana, 2000 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | moc |
moce |
|
| D. | mocy |
mocy |
|
| C. | mocy |
mocom |
|
| B. | moc |
moce |
|
| N. | mocą |
mocami |
|
| Ms. | mocy |
mocach |
|
| W. | mocy |
moce |
Składnia
|
+ | moc | + |
(CZEGO)
|
|
|
+ | moc | + |
(JAKA)
|
2. wybuchu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Energia
Połączenia
- ogromna, wielka; słaba moc
- moc uderzenia, wiatru, wodospadu, wybuchu
- uderzyć z jakąś mocą
Cytaty
|
Moc wiatru była różna, a różnica czasów między zwycięskim a drugim jachtem wyniosła ok. 10 minut. źródło: NKJP: Zielona Wstęga dla „Magica”, Dziennik Polski, 2003-08-20 |
|
|
Pod względem mocy wybuchu jest to obiekt pośredni między „zwykłą” supernową i hipernową. źródło: NKJP: Stanisłw Bajtlik: Hipernowe i magnetary, Wiedza i Życie, 1999 |
|
|
Leonik wybrał natychmiast dalszy z nich i pruł w jego kierunku pełną mocą silnika. źródło: NKJP: Jerzy Gotowała: Najkrócej żyją motyle : lotnictwo rozpoznawcze wciąż niezbędne, 1996 |
|
|
Dziwne, ale wielu ludzi lubi się... kąpać podczas burzy, zwłaszcza deszczowej. Nieświadomie bardzo ryzykują, bowiem woda [...] może przenieść moc pioruna na pływaka z dalekiej nawet odległości i uśmiercić go z całą bezwzględnością. źródło: NKJP: Z rozgniewanych niebios, Dziennik Polski, 2000-08-25 |
|
|
Lawina - jak się okazało - z ogromną mocą musiała uderzyć w staw, bo załamała lód. źródło: NKJP: Marek Grocholski: W ciemności i we mgle, Tygodnik Podhalański, 1997 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | moc |
||
| D. | mocy |
||
| C. | mocy |
||
| B. | moc |
||
| N. | mocą |
||
| Ms. | mocy |
||
| W. | mocy |
3. urządzenia
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii wielkość,
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | wielkość |
Połączenia
- duża, maksymalna, potężna, większa; słaba; łączna moc
- moc elektrowni, nadajnika, reaktora, silnika, wzmacniacza, zasilacza; odkurzacza, pralki, suszarki, żarówki
- moc czegoś wynosi ileś KM
- osiągać, posiadać moc
- dysponować mocą
Cytaty
|
W celu oceny stopnia wykorzystania mocy podczas procesu odspajania, zostały przeprowadzone badania koparek w rzeczywistych warunkach pracy. źródło: NKJP: Andrzej Dudczak: Koparki: teoria i projektowanie, 2000 |
|
|
Pierwsza komercyjna elektrownia wiatrowa stanęła w Barzowicach koło Darłowa, jej moc wynosi 5 megawatów. źródło: NKJP: Joanna Solska: Walka z wiatrakami, Polityka, 2001-06-30 |
|
|
Michanek natomiast ma nową Jawę o zwiększonej mocy silnika. źródło: NKJP: Jerzy Delijewski: Życie na torze, 1986 |
|
|
Ale moc radiostacji nie była wystarczająca, aby komunikaty powstańców dotarły do jedynych w Kengirze możliwych sympatyków ruchu - wolnych mieszkańców osady - najczęściej będących zesłańcami. źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag Gułag, 1998 |
|
|
To resort łączności musi zaopiniować parametry techniczne, czyli między innymi lokalizację stacji, moc nadajnika, częstotliwość, wysokość anteny czy choćby nazwę wykorzystywanego satelity, potrzebne są także uzgodnienia z zagranicą. źródło: NKJP: Mariusz Janicki: Pan w eterze, Polityka, 2000-10-14 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | moc |
moce |
|
| D. | mocy |
mocy |
|
| C. | mocy |
mocom |
|
| B. | moc |
moce |
|
| N. | mocą |
mocami |
|
| Ms. | mocy |
mocach |
|
| W. | mocy |
moce |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
|
+ | moc | + |
CZEGO
|
4. lecznicza
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności
Połączenia
- cudowna, magiczna, niezwykła, uzdrowicielska, wyjątkowa moc
- moc słowa, muzyki; przekonywania, uzdrawiania
- przypisywać (komuś|czemuś) jakąś moc
Cytaty
|
Obrazom przypisano cudowną moc leczniczą i odwracania zła. źródło: NKJP: Adam Krzemiński: Brama do nieba, brama do piekła, Polityka, 2006-04-15 |
|
|
Do części magicznej, pogańskiej, w której zawiera się wiara w sprawczą moc słów, dodano obudowę chrześcijańską. źródło: NKJP: Joanna Podgórska: Święta w starych dekoracjach, Polityka, 2007-04-07 |
|
|
Ogólnie święconemu zielu przypisywano moc przeciwdziałania złym siłom. źródło: NKJP: Jolanta Flach: Matki Boskiej Zielnej, Tygodnik Podhalański, 1996 |
|
|
Jak wierzono, w czasie przesilenia zimowego i letniego magiczne moce są szczególnie silne - wtedy odprawiano prastare obrzędy, jeszcze z pogańskich czasów. źródło: NKJP: Krzysztof Kęciek: Focus. Poznać i zrozumieć świat , 2003 |
|
|
Ludzie ci znają się i utrzymują kontakty, ale mając niezwykłą moc wpływania na rzeczywistość, imają się pospolitych prac i zajmują podrzędne stanowiska. źródło: NKJP: Marek Oramus: Potężna gromadka, Dziennik Polski, 2005-05-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | moc |
moce |
|
| D. | mocy |
mocy |
|
| C. | mocy |
mocom |
|
| B. | moc |
moce |
|
| N. | mocą |
mocami |
|
| Ms. | mocy |
mocach |
|
| W. | mocy |
moce |
Inne uwagi
Zwykle lp
5. alkoholu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | stężenie |
Połączenia
- duża, słaba, średnia moc
- moc alkoholu, kawy, kwasu, wina
- wódka o jakiejś mocy
Cytaty
|
Tymczasem sierpniowe i wrześniowe herbaty, zawierające dużą ilość garbnika, dają napary charakteryzujące się intensywną barwą, lecz są w dużej mierze pozbawione aromatu i mocy. źródło: NKJP: Anna Ładniak: Herbata. Przewodnik, 2007 |
|
|
Głębokość i szerokość rowków zależna jest od długości procesu trawienia oraz od mocy kwasu. źródło: NKJP: (e): Myślę barwą, rysuję czernią, Nowiny Raciborskie, 2006-07-04 |
|
|
Dotąd napoje o mocy powyżej 3 proc. rozprowadzane są w Szwecji przez sieci państwowych sklepów [...] (ok. 400 w całym kraju). źródło: NKJP: Piotr Cegielski: Państwo a alkohol, Gazeta Wyborcza , 1997-03-05 |
|
|
Moc białych win musi wynosić co najmniej 13 proc. źródło: NKJP: Poprawianie prawa, Gazeta Wyborcza, 1995-07-03 |
|
|
- By zwiększyć moc papierosów bez podwyższania ich szkodliwości, producenci zaczęli dodawać do nich pochodne amoniaku. źródło: NKJP: Producenci oszukują?, Gazeta Wyborcza, 1997-08-12 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | moc |
moce |
|
| D. | mocy |
mocy |
|
| C. | mocy |
mocom |
|
| B. | moc |
moce |
|
| N. | mocą |
mocami |
|
| Ms. | mocy |
mocach |
|
| W. | mocy |
moce |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
|
+ | moc | + |
CZEGO
|
6. materiału
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność
Połączenia
- moc betonu, materiału, tworzywa
- moc i wytrzymałość
Cytaty
|
Ergonomia siodła jest więc bardzo ważnym elementem, jeśli osoba dużo jeździ, potem zawsze wygoda, moc tworzywa i stelaży oraz na końcu sam wygląd. źródło: Internet |
|
|
- Nie tylko sposób uformowania krawędzi decyduje o trwałości i mocy spoiny. Kapitalne znaczenie ma to, czym szpachlujemy. źródło: NKJP: Dobry profil, dobry system, Dziennik Polski, 2002-06-26 |
|
|
Skwar lejący się z nieba niekiedy dokucza ludziom, ale, paradoksalnie, pomaga robotom betoniarskim. Zaprawa szybciej wtedy wiąże, a filarowe konstrukcje nabierają większej mocy i wytrzymałości. źródło: NKJP: Tylko jedna nitka, Dziennik Polski, 2001-08-09 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | moc |
moce |
|
| D. | mocy |
mocy |
|
| C. | mocy |
mocom |
|
| B. | moc |
moce |
|
| N. | mocą |
mocami |
|
| Ms. | mocy |
mocach |
|
| W. | mocy |
moce |
Inne uwagi
Zwykle lp
Składnia
|
|
+ | moc | + |
CZEGO
|
7. ustawy
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | prawomocność |
Połączenia
- moc prawna, urzędowa
- moc decyzji, dekretu, porozumienia, rozporządzenia, traktatu, ustawy
- nabrać/nabierać mocy
- tracić, stracić moc
- pozostać/pozostawać w mocy
Cytaty
|
Jest aż nadto wiele przykładów ludzi wciąż jeszcze w sile wieku odsuniętych mocą prawa od wykonywania swej pracy. źródło: NKJP: Maria Szyszkowska: W poszukiwaniu sensu życia : po co nam filozofia, 1997 |
|
|
Burmistrzowi Ciechocinka i skarbnikowi miasta przysługuje prawo zgłoszenia sprzeciwu. Jeśli tak się stanie wyrok nakazowy straci moc, a sprawa jeszcze raz zostanie rozpatrzona przez sąd w ogólnym trybie. źródło: NKJP: Mariusz Strzelecki: Ciechocinek: Ciechocinek. Samorządowcy z uzdrowiska z wyrokami, Gazeta Pomorska, 2010-03-22 |
|
|
Traci moc zarządzenie Ministra Żeglugi z dnia 23 lutego 1961 r. w sprawie uprawiania żeglugi i spławu na śródlądowych drogach wodnych (Monitor Polski Nr 23, poz. 111). źródło: NKJP: Stefan Wysocki: Żeglarstwo śródlądowe, 1969 |
|
|
Również konstytucje cesarskie, łącznie z najważniejszymi z punktu widzenia prawa prywatnego reskryptami, zyskały moc ustawy dopiero po jakimś czasie. źródło: NKJP: Wojciech Dajczak, Tomasz Giaro, Franciszek Longchamps de Berier: Prawo rzymskie U podstaw prawa prywatnego, 2009 |
|
|
Zanim jednak decyzja ta nabierze mocy prawnej - 18 maja wygaśnie mandat radnych - dyrektorów szkół samorządowych. źródło: NKJP: (mag): Posłowie kpią z radnych, Tygodnik Podhalański, 1996 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | moc |
moce |
|
| D. | mocy |
mocy |
|
| C. | mocy |
mocom |
|
| B. | moc |
moce |
|
| N. | mocą |
mocami |
|
| Ms. | mocy |
mocach |
|
| W. | mocy |
moce |
Inne uwagi
Zwykle lp
8. zakładu
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja
Połączenia
- planowana, założona moc; moc produkcyjna, przerobowa, wydobywcza; moce usługowe
- moc (jakaś) fabryki, kopalni, zakładu
- osiągnąć, rozwinąć moc (jakąś)
Cytaty
|
Zwolnionych zostanie 35-50 tys. pracowników, a moc produkcyjna obniży się o 20-30 mln ton rocznie. źródło: NKJP: Małgorzata Alterman, Barbara Warpechowska: Restrukturyzacja polskich hut, Gazeta Wyborcza , 1993-10-11 |
|
|
W poniedziałek BZE zmniejszyło zamówioną moc kopalni, przez co na 10 godzin zostało wstrzymane wydobycie. źródło: NKJP: Milionowe zaległości, Dziennik Polski , 2003-03-05 |
|
|
Jednak ze względu na duże zasiarczenie tego węgla, elektrownia miała olbrzymie problemy: kotły się zanieczyszczały, nie dało się osiągnąć planowanej mocy. źródło: NKJP: Likwidacja?, Dziennik Polski, 1998-11-25 |
|
|
Z wielu firm austriackich nadchodzą alarmujące sygnały. Zmuszone są one do ograniczenia przyjmowanych zamówień, nie mają bowiem szans na zwiększenie mocy przerobowych. źródło: NKJP: Brakuje fachowców, Dziennik Polski, 2000-08-10 |
|
|
Ford zwiększy o 50 proc. moce fabryki samochodów w Rosji. źródło: NKJP: (JUR): Czy wiesz, że..., Dziennik Polski , 2005-06-27 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | moc |
moce |
|
| D. | mocy |
mocy |
|
| C. | mocy |
mocom |
|
| B. | moc |
moce |
|
| N. | mocą |
mocami |
|
| Ms. | mocy |
mocach |
|
| W. | mocy |
moce |
Składnia
|
|
+ | moc | + |
JAKA +
(CZEGO)
|
9. mnóstwo
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie ogólne określenia ilości
Połączenia
- moc atrakcji, życzeń;
Cytaty
|
Organizatorzy przygotowali moc atrakcji dla uczestników. źródło: NKJP: Festyn w deszczu, Dziennik Polski, 2003-07-15 |
|
|
Delegacja dobczycka, która na Słowacji przebywała od piątku, przywiozła ze sobą do Michalan moc urodzinowych prezentów. źródło: NKJP: Dobczycka delegacja w Michalanach, Dziennik Polski, 2008-08-26 |
|
|
Drogie Panie, przesyłam moc pozdrowień z Lublina. źródło: NKJP: Witold Zalewski: Zakładnicy, 2001 |
|
|
W Parku po obiedzie moc osób, Lornę widziałem z familią, ukłoniłem się tylko z daleka, skoro ku mnie cały czas spoglądała. źródło: NKJP: Jerzy Odrowąż-Pieniążek: Więcej niż świadek, 2007 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | moc |
moce |
|
| D. | mocy |
mocy |
|
| C. | mocy |
mocom |
|
| B. | moc |
moce |
|
| N. | mocą |
mocami |
|
| Ms. | mocy |
mocach |
|
| W. | mocy |
moce |
Inne uwagi
Używany głównie w B. lp
Składnia
|
|
+ | moc | + |
CZEGO
|