UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przełamać

Chronologizacja

SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob. łamać

1. chleb

Definicja

łamiąc, rozdzielić coś na dwie części

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozłamać

Połączenia

przełamać chleb, pieczęć
przełamać na pół, na dwie połowy

Cytaty

	Banicki zapalił papierosa, nie miał drugiego śniadania. Lucjan przełamał kromki, które dała mu Aniela. źródło: KWSJP: Romuald Cabaj: Trzebienie lasu, 1967
	Przełamała bagietkę i podała mi połowę. źródło: KWSJP: Jadwiga Żylińska: „New Age”, Tygodnik Powszechny, 1994, nr 48
	Paracelsus wzruszył ramionami, przełamał pieczęć, rozwinął pismo i niespiesznie zabrał się do czytania. źródło: KWSJP: Wacław Gołembowicz: Wędrowiec, 1963
	Wystarczy przełamać kapsułkę z nadtlenkiem i potrząsnąć urządzeniem, aby doszło do reakcji. źródło: KWSJP: Hubert Salik: Puszka magii pełna, Ozon, 2005, nr 9
	Szofer roześmiał się głośno; miał długie, drobne zęby, podobne do przełamanych na pół zapałek. źródło: KWSJP: Jewhen Hucało: Domowe ognisko, 1978

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przełamię	przełamiemy
2 os.	przełamiesz	przełamiecie
3 os.	przełamie	przełamią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przełamałem +(e)m przełamał	przełamałam +(e)m przełamała	przełamałom +(e)m przełamało	przełamaliśmy +(e)śmy przełamali	przełamałyśmy +(e)śmy przełamały
2 os.	przełamałeś +(e)ś przełamał	przełamałaś +(e)ś przełamała	przełamałoś +(e)ś przełamało	przełamaliście +(e)ście przełamali	przełamałyście +(e)ście przełamały
3 os.	przełamał	przełamała	przełamało	przełamali	przełamały

bezosobnik: przełamano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przełammy
2 os.	przełam	przełamcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przełamałbym bym przełamał	przełamałabym bym przełamała	przełamałobym bym przełamało	przełamalibyśmy byśmy przełamali	przełamałybyśmy byśmy przełamały
2 os.	przełamałbyś byś przełamał	przełamałabyś byś przełamała	przełamałobyś byś przełamało	przełamalibyście byście przełamali	przełamałybyście byście przełamały
3 os.	przełamałby by przełamał	przełamałaby by przełamała	przełamałoby by przełamało	przełamaliby by przełamali	przełamałyby by przełamały

bezosobnik: przełamano by

bezokolicznik: przełamać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełamawszy

gerundium: przełamanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przełamanie	przełamania
D.	przełamania	przełamań
C.	przełamaniu	przełamaniom
B.	przełamanie	przełamania
N.	przełamaniem	przełamaniami
Ms.	przełamaniu	przełamaniach
W.	przełamanie	przełamania

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełamany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przełamany	przełamany	przełamany	przełamane	przełamana
D.	przełamanego	przełamanego	przełamanego	przełamanego	przełamanej
C.	przełamanemu	przełamanemu	przełamanemu	przełamanemu	przełamanej
B.	przełamanego	przełamanego	przełamany	przełamane	przełamaną
N.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamaną
Ms.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przełamani	przełamani	przełamane	przełamane
D.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamanych
C.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym
B.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamane
N.	przełamanymi	przełamanymi	przełamanymi	przełamanymi
Ms.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamanych

odpowiedniki aspektowe: przełamywać , łamać

Składnia

przełamać

2. wstyd

Definicja

pokonać jakąś trudność lub przeszkodę uniemożliwiającą działanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	przemóc, przezwyciężyć, zwyciężyć
	hiperonimy:	pokonać

Połączenia

przełamać apatię, animozje, bariery, bierność, blokadę, defensywę, czyjąś dominację, granice, hegemonię, impas, indolencję, inercję, izolację, kompleksy, kryzys, marazm, monopol, niechęć, niemoc, niemożność, nienawiść, niepewność, nieśmiałość, nieufność, obojętność, ograniczenia, opór, podziały, przeszkody, recesję, regres, rutynę, jakiś schemat, samotność, słabość, smutek, stagnację, stereotyp, strach, tabu, tremę, jakieś trendy, trudności, upór, uprzedzenia, wrogość, wstyd, zapaść, zastój, złą passę, zmowę (milczenia)
przełamać łatwo, ostatecznie, skutecznie, szybko
chcieć, musieć, pomóc/pomagać, postanowić, potrafić, pozwolić/pozwalać, pragnąć, próbować, spróbować, umieć, usiłować; można, należy, trzeba, warto przełamać

Cytaty

	Wybrałam aktorstwo, żeby przełamać nieśmiałość. źródło: KWSJP: Monika Krzywkowska, Agata Jankowska: Po prostu „Samo życie”..., Naj, 2003, nr 31
	Wobec nas, Polaków, był szczerze i konsekwentnie nieufny i niechętny. Nie udało mi się w żaden sposób tej niechęci przełamać. źródło: KWSJP: Józef Czapski: Na nieludzkiej ziemi, 1947
	Toczące się uporczywe walki o zdobycie Epiru długo nie przynosiły spodziewanych wyników. [...] Impas przełamano dzięki Minejce. źródło: KWSJP: Jan Mar: Powrót do kolebki, 1976
	Dwa, trzy czołgi rosyjskie przełamały front i chcą siać popłoch. źródło: KWSJP: Rudolf Jasik: Martwi nie śpiewają, 1961
	Katarski nadawca liczy, że wraz z przełamaniem bariery językowej informacje ze świata arabskiego dotrą do szerszej publiczności. źródło: KWSJP: Coś z życia, Polityka, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przełamię	przełamiemy
2 os.	przełamiesz	przełamiecie
3 os.	przełamie	przełamią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przełamałem +(e)m przełamał	przełamałam +(e)m przełamała	przełamałom +(e)m przełamało	przełamaliśmy +(e)śmy przełamali	przełamałyśmy +(e)śmy przełamały
2 os.	przełamałeś +(e)ś przełamał	przełamałaś +(e)ś przełamała	przełamałoś +(e)ś przełamało	przełamaliście +(e)ście przełamali	przełamałyście +(e)ście przełamały
3 os.	przełamał	przełamała	przełamało	przełamali	przełamały

bezosobnik: przełamano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przełammy
2 os.	przełam	przełamcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przełamałbym bym przełamał	przełamałabym bym przełamała	przełamałobym bym przełamało	przełamalibyśmy byśmy przełamali	przełamałybyśmy byśmy przełamały
2 os.	przełamałbyś byś przełamał	przełamałabyś byś przełamała	przełamałobyś byś przełamało	przełamalibyście byście przełamali	przełamałybyście byście przełamały
3 os.	przełamałby by przełamał	przełamałaby by przełamała	przełamałoby by przełamało	przełamaliby by przełamali	przełamałyby by przełamały

bezosobnik: przełamano by

bezokolicznik: przełamać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełamawszy

gerundium: przełamanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przełamanie	przełamania
D.	przełamania	przełamań
C.	przełamaniu	przełamaniom
B.	przełamanie	przełamania
N.	przełamaniem	przełamaniami
Ms.	przełamaniu	przełamaniach
W.	przełamanie	przełamania

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełamany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przełamany	przełamany	przełamany	przełamane	przełamana
D.	przełamanego	przełamanego	przełamanego	przełamanego	przełamanej
C.	przełamanemu	przełamanemu	przełamanemu	przełamanemu	przełamanej
B.	przełamanego	przełamanego	przełamany	przełamane	przełamaną
N.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamaną
Ms.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przełamani	przełamani	przełamane	przełamane
D.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamanych
C.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym
B.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamane
N.	przełamanymi	przełamanymi	przełamanymi	przełamanymi
Ms.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamanych

odpowiednik aspektowy: przełamywać

Składnia

przełamać

3. kolor

Definicja

zmniejszyć intensywność lub zmienić odcień jakiejś barwy przez dodanie do niej innej

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

Połączenia

przełamać kolor; biel, czerń...
przełamany bielą, różem, zielenią, żółcią...

Cytaty

Nasza podróż do Tybetu, ludzie, których tam spotkałyśmy [...], przełamany żółcią i różem burgundowy kolor habitów [...], wbiły się w pamięć, znieczulają na wszystko inne, układając się w jedno spójne, najbardziej intensywne doznanie.

źródło: KWSJP: Marta Kusztra: Dziesięć dni w Tybecie, Cosmopolitan, 2000, nr 4

[…] brąz wrócił do łask i udowadnia, że z całym swoim bogatym wachlarzem odcieni od jasnych brązów, rudości, miedzi [...] po brąz brunatny czy przełamany fioletem albo zielenią, wcale nie musi być smutny i nietwarzowy.

źródło: NKJP:(S): Barwy jesieni, Gazeta Krakowska, 2001-10-06

Zaskakująca jest także kolorystyka całego obrazu. - Niespotykana wśród portretów kanonizacyjnych, bardzo agresywna: czerwienie, błękity, przełamane żółcią.

źródło: NKJP:Oczy wzięte z kanonu, Dziennik Polski, 2002-08-16

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przełamię	przełamiemy
2 os.	przełamiesz	przełamiecie
3 os.	przełamie	przełamią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przełamałem +(e)m przełamał	przełamałam +(e)m przełamała	przełamałom +(e)m przełamało	przełamaliśmy +(e)śmy przełamali	przełamałyśmy +(e)śmy przełamały
2 os.	przełamałeś +(e)ś przełamał	przełamałaś +(e)ś przełamała	przełamałoś +(e)ś przełamało	przełamaliście +(e)ście przełamali	przełamałyście +(e)ście przełamały
3 os.	przełamał	przełamała	przełamało	przełamali	przełamały

bezosobnik: przełamano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przełammy
2 os.	przełam	przełamcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przełamałbym bym przełamał	przełamałabym bym przełamała	przełamałobym bym przełamało	przełamalibyśmy byśmy przełamali	przełamałybyśmy byśmy przełamały
2 os.	przełamałbyś byś przełamał	przełamałabyś byś przełamała	przełamałobyś byś przełamało	przełamalibyście byście przełamali	przełamałybyście byście przełamały
3 os.	przełamałby by przełamał	przełamałaby by przełamała	przełamałoby by przełamało	przełamaliby by przełamali	przełamałyby by przełamały

bezosobnik: przełamano by

bezokolicznik: przełamać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełamawszy

gerundium: przełamanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przełamanie	przełamania
D.	przełamania	przełamań
C.	przełamaniu	przełamaniom
B.	przełamanie	przełamania
N.	przełamaniem	przełamaniami
Ms.	przełamaniu	przełamaniach
W.	przełamanie	przełamania

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełamany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przełamany	przełamany	przełamany	przełamane	przełamana
D.	przełamanego	przełamanego	przełamanego	przełamanego	przełamanej
C.	przełamanemu	przełamanemu	przełamanemu	przełamanemu	przełamanej
B.	przełamanego	przełamanego	przełamany	przełamane	przełamaną
N.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamaną
Ms.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przełamani	przełamani	przełamane	przełamane
D.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamanych
C.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym
B.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamane
N.	przełamanymi	przełamanymi	przełamanymi	przełamanymi
Ms.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamanych

odpowiednik aspektowy: łamać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

Rz_osobowy

przełamać

CO + (CZYM)

4. tekst

Definicja

edytor.

uformować kolumny książki lub czasopisma przed wydrukowaniem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Środki masowego przekazu wydawnictwa

Relacje znaczeniowe

synonimy:

złamać

Połączenia

przełamać tekst

Cytaty

Miesiąc temu oglądałem przełamany tekst z włożonymi zdjęciami, pokazano mi już wydruki map, które wymagały jeszcze tylko korekty.

źródło: NKJP: Jaki przewodnik o Karkonoszach?, Usenet -- pl.rec.góry, 2002-07-22

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	przełamię	przełamiemy
2 os.	przełamiesz	przełamiecie
3 os.	przełamie	przełamią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przełamałem +(e)m przełamał	przełamałam +(e)m przełamała	przełamałom +(e)m przełamało	przełamaliśmy +(e)śmy przełamali	przełamałyśmy +(e)śmy przełamały
2 os.	przełamałeś +(e)ś przełamał	przełamałaś +(e)ś przełamała	przełamałoś +(e)ś przełamało	przełamaliście +(e)ście przełamali	przełamałyście +(e)ście przełamały
3 os.	przełamał	przełamała	przełamało	przełamali	przełamały

bezosobnik: przełamano

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		przełammy
2 os.	przełam	przełamcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	przełamałbym bym przełamał	przełamałabym bym przełamała	przełamałobym bym przełamało	przełamalibyśmy byśmy przełamali	przełamałybyśmy byśmy przełamały
2 os.	przełamałbyś byś przełamał	przełamałabyś byś przełamała	przełamałobyś byś przełamało	przełamalibyście byście przełamali	przełamałybyście byście przełamały
3 os.	przełamałby by przełamał	przełamałaby by przełamała	przełamałoby by przełamało	przełamaliby by przełamali	przełamałyby by przełamały

bezosobnik: przełamano by

bezokolicznik: przełamać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełamawszy

gerundium: przełamanie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	przełamanie	przełamania
D.	przełamania	przełamań
C.	przełamaniu	przełamaniom
B.	przełamanie	przełamania
N.	przełamaniem	przełamaniami
Ms.	przełamaniu	przełamaniach
W.	przełamanie	przełamania

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełamany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	przełamany	przełamany	przełamany	przełamane	przełamana
D.	przełamanego	przełamanego	przełamanego	przełamanego	przełamanej
C.	przełamanemu	przełamanemu	przełamanemu	przełamanemu	przełamanej
B.	przełamanego	przełamanego	przełamany	przełamane	przełamaną
N.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamaną
Ms.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	przełamani	przełamani	przełamane	przełamane
D.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamanych
C.	przełamanym	przełamanym	przełamanym	przełamanym
B.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamane
N.	przełamanymi	przełamanymi	przełamanymi	przełamanymi
Ms.	przełamanych	przełamanych	przełamanych	przełamanych

odpowiedniki aspektowe: łamać , przełamywać

Składnia

przełamać

Frazeologizmy

coś przełamało lody
coś przełamało pierwsze lody
ktoś przełamał lody
ktoś przełamał pierwsze lody
ktoś przełamał serwis kogoś

Data ostatniej modyfikacji: 11.01.2015