Chronologizacja
Pochodzenie
Pochodzenie niejasne. Być może przekształcenie wyrazu papuć (lm. papucie > papcie > kapcie > lp. kapeć ).
1. domowy
Definicja
Warianty
- rzadziej chapeć
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań
Połączenia
- skórzane, filcowe; miękkie, ciepłe; wygodne; przydeptane, znoszone; domowe; góralskie kapcie
- kapcie i szlafrok; buty i kapcie
- worek z kapciami
- szuranie kapci
- zdjąć kapeć; włożyć/wkładać, założyć/zakładać, zsunąć/zsuwać kapcie
- rzucić/rzucać kapciem
- chodzić, siedzieć w kapciach
Cytaty
|
Zamiast gumiaków na bosych stopach miał domowe kapcie. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002 |
|
|
Nowoczesna babcia nie założy kapcia, woli getry od spódnicy, gdy zje ciasto, zaraz ćwiczy. źródło: NKJP: Ramona Wieczorek: Chojnice. Serce na patyku dla babci, Gazeta Pomorska, 2010-01-21 |
|
|
Ludzie reagują rozmaicie. Jakieś dziecko zawoła: „Mamo, latający pająk!”. Ktoś zrobi poważną minę i powie: „Ależ to widliszek”, po czym trzepnie raz, a dobrze kapciem czy gazetą. źródło: NKJP: (D.G.): Powrót do zielonego domu (1), EKO-U Nas, nr 13 (24), 2001 |
|
|
Na kolanach leżał niedbale ciśnięty miękki, sztruksowy kapeć. źródło: NKJP: Eugeniusz Dębski: Aksamitny Anschluss, 2001 |
|
|
Pod żadnym pozorem nie kupuj mężczyźnie kapci, wełnianych rękawiczek, beretu, flanelowej piżamy w bure paski albo ciepłych kalesonów. źródło: NKJP: (X): Cieszy choćby drobiazg, Polityka, 2001-12-01 |
|
|
No popatrz, a ja do pewnego czasu nie malowałam się wychodząc z domu, a teraz nawet po chleb [...] idę pomalowana (a mam tak blisko, że w zasadzie mogłabym w chapciach wyskoczyć. źródło: Internet: kropkinadi.blogspot.com |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kapeć |
kapcie |
|
| D. | kapcia |
kapci |
|
| C. | kapciowi |
kapciom |
|
| B. | kapcia kapeć |
kapcie |
|
| N. | kapciem |
kapciami |
|
| Ms. | kapciu |
kapciach |
|
| W. | kapciu |
kapcie |
2. but
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Ubranie rodzaje i części ubrań
Relacje znaczeniowe
| hiperonimy: | but |
Połączenia
- stary kapeć
Cytaty
|
Czułem się dziś jak stary, znoszony i nikomu niepotrzebny kapeć. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Gdy zaczynaliśmy, można było wyprodukować po dwa miliony par jakiegoś kapcia. Ale później pojawiło się chińskie obuwie, które wypchnęło z rynku polskich producentów. źródło: NKJP: Adam Willma: Tylko jedna trzecia ludzkości będzie chodziła w butach ze skóry, Gazeta Pomorska, 2009-12-07 |
|
|
Szedłem boso, tak, jak się idzie wskroś toni. Sandały moje, stare kapcie zostawiłem na brzegu [...]. źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1983 |
|
|
Przypomina mi to spacer w ulubionych, znoszonych kapciach. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Światowidz, 1998 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kapeć |
kapcie |
|
| D. | kapcia |
kapci |
|
| C. | kapciowi |
kapciom |
|
| B. | kapcia kapeć |
kapcie |
|
| N. | kapciem |
kapciami |
|
| Ms. | kapciu |
kapciach |
|
| W. | kapciu |
kapcie |
3. koło
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy
Połączenia
- mieć; złapać kapcia
Cytaty
|
Prawa, przednia opona jest przebita, typowy kapeć. źródło: NKJP: A Costkiewica: Byłem mechanikiem Bublewicza, Gazeta Wyborcza, 1992-09-29 |
|
|
W końcu rozpoczął się dziewiąty, ostatni, specjalny odcinek rajdu. Mający przewagę 39,2 sekundy, Czopik złapał kapcia. – Zobaczyłem na drodze kawałki gumy. źródło: NKJP: Maciej Rzońca: Seba go!, Trybuna Śląska, 2002-08-22 |
|
|
W innych wyścigach można jakoś dojechać do końca odcinka specjalnego bez powietrza w kole. Pięć czy dziesięć kilometrów na kapciu jest pechem, ale nie katastrofą. źródło: NKJP: Olgierd Kwiatkowski: Rajdy samochodowe, Gazeta Wyborcza, 1996-11-21 |
|
|
Było trochę pecha, a może i winy kierowcy. Trzy kapcie na każdym odcinku. Zmienialiśmy koło prawie 9 minut. źródło: NKJP: Juliusz Podolski: Kuzaj nie dał szans, Gazeta Poznańska, 2003-06-30 |
|
|
Jadąc na trzech kapciach, przestępcy nie mieli już praktycznie szans na ucieczkę. źródło: NKJP: Michał Rytlewski: Kule świstały dwadzieścia metrów ode mnie, Tygodnik Tucholski, nr 628, 2004 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m2, m3
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kapeć |
kapcie |
|
| D. | kapcia |
kapci |
|
| C. | kapciowi |
kapciom |
|
| B. | kapcia kapeć |
kapcie |
|
| N. | kapciem |
kapciami |
|
| Ms. | kapciu |
kapciach |
|
| W. | kapciu |
kapcie |
4. człowiek
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia osób wchodzących w relacje międzyludzkie
Cytaty
|
Po prostu dziś jesteś intelektualnym zerem, fizycznym kapciem i emocjonalnym wrakiem. źródło: NKJP: (X): Cosmo w sieci, Cosmopolitan, nr 8, 2000 |
|
|
Jej teść, którego nazywała starym kapciem i szmaciarzem, teraz jest dobry. źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002 |
|
|
To zależy od humoru, ale zwykle staram się ignorować takiego kapcia. Chyba, że klient jest naprawdę natrętny, to wtedy reaguję. źródło: NKJP: Internet |
|
|
Żaden z tych kapciów nie odważy się podreptać wyboistą drogą. źródło: NKJP: Dawid Kornaga: Gangrena, 2005 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: m1
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | kapeć |
kapcie |
ndepr |
| kapcie |
depr | ||
| D. | kapcia |
kapci kapciów |
|
| C. | kapciowi |
kapciom |
|
| B. | kapcia |
kapci kapciów |
|
| N. | kapciem |
kapciami |
|
| Ms. | kapciu |
kapciach |
|
| W. | kapciu |
kapcie |
ndepr |
| kapcie |
depr |