UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

reakcja

Chronologizacja

SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

internac.

ang. reaction

fr. réaction

niem. Reaktion

łac. re- + łac. actio 'działanie'

< agere (por. reagować ).

1. odpowiedź

Definicja

zachowanie będące odpowiedzią na jakąś nową sytuację, czyjeś działanie lub zachowanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

zachowanie

Połączenia

natychmiastowa, pierwsza, spontaniczna, szybka; emocjonalna, gwałtowna, ostra reakcja
reakcja otoczenia, prasy, społeczeństwa, środowiska, zachodu; dziecka, rodziców
reakcja na apel, na artykuł, na informację, na krytykę, na list, na propozycję, na prośbę, na publikację, na słowa, na tekst, na wiadomość, na wypowiedź, na zarzuty; na agresję, na atak, na decyzję, na prowokację; na kryzys, na stres, na zmiany, na zło, na zamach, na zdarzenie
oczekiwać reakcji
obserwować, przewidzieć, spowodować, wywołać reakcję

Cytaty

	Z przerażeniem [...] stwierdził, że pierwsza reakcja na jego list była zupełnie inna od tej, jakiej się spodziewał. źródło: NKJP: Ada Wińcza: Opowieści z sawanny i buszu, 1981
	Z reakcji byka na te zaczepki matador układa sposób przyszłej z nim walki. źródło: NKJP: Karol Olgierd Borchardt: Znaczy kapitan, 1989
	Nasz cykl „Człowiek 0-7” wywołał żywą reakcję czytelników. źródło: NKJP: Okiem mamy, Polityka, 2007-09-01
	Przejęty niewłaściwą reakcją gospodarza, jego dziwną zgodliwością, podporucznik zapomniał opuścić pięści w dół i ze wzniesionymi rękami wyszedł do przedpokoju. źródło: NKJP: Michał Choromański: Dygresje na temat kaloszy, 1966
	Niektóre reakcje Anglików były dla mnie co najmniej nieoczekiwane. źródło: NKJP: Józef Czapski: Na nieludzkiej ziemi. Wspomnienia starobielskie. Walka., 1947

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	reakcja	reakcje
D.	reakcji	reakcji	neut
D.	reakcji	reakcyj	char
C.	reakcji	reakcjom
B.	reakcję	reakcje
N.	reakcją	reakcjami
Ms.	reakcji	reakcjach
W.	reakcjo	reakcje

Składnia

reakcja

KOGO/(CZEGO) + (na CO)

2. sprzeciw

Definicja

sprzeciw wobec czegoś połączony z jednoczesną chęcią wprowadzenia zmian

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

Połączenia

reakcja przeciw klasycyzmowi, przeciw liberalizmowi, przeciw romantyzmowi

Cytaty

	Weryzm to muzyczna odmiana realizmu. Rozwinął się przy końcu XIX wieku we Włoszech jako reakcja przeciw operze Wagnera. źródło: NKJP: Maria Gołaszewska: Estetyka pięciu zmysłów, 1997
	U Brzozowskiego jest to również reakcja przeciw płyciźnie polskiej bezreligijności. źródło: NKJP: Józef Czapski: Patrząc, 1996
	Ale już w końcu XVIII w. zaczęła się reakcja przeciw klasycyzmowi, która spowodowała wykrystalizowanie się nowego kierunku w kulturze europejskiej, zwanego romantyzmem. źródło: NKJP: Daniel Olszewski: Dzieje chrześcijaństwa w zarysie, 1996
	Książka [...] jest jedną z wielu antyfeministycznych polemik, jakie ukazały się w latach 90. i później, na fali konserwatywnej reakcji przeciw amerykańskiemu liberalizmowi. źródło: NKJP: Tomasz Zalewski: Pani zastąpi pana, Polityka, 2007-04-28

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	reakcja	reakcje
D.	reakcji	reakcji	neut
D.	reakcji	reakcyj	char
C.	reakcji	reakcjom
B.	reakcję	reakcje
N.	reakcją	reakcjami
Ms.	reakcji	reakcjach
W.	reakcjo	reakcje

Inne uwagi

Zwykle lp

Składnia

reakcja

przeciw CZEMU

3. na antybiotyk

Definicja

zachowanie organizmu wywołane przez jakiś czynnik zewnętrzny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

reakcja miejscowa; biologiczna, fizjologiczna; alergiczna, immunologiczna, odpornościowa
reakcja komórek, organizmu, roślin, skóry
reakcja na alergeny, na antybiotyk, na chorobę, na głos, na dźwięki, na jakiś bodziec, na leczenie, na szczepionkę, na światło, na zimno

Cytaty

	Podłożem reakcji alergicznej jest w tym wypadku nadmierna wrażliwość oskrzeli na różne substancje lotne, które dostają się do płuc wraz z wdychanym powietrzem. źródło: NKJP: Myszy na liście, Dziennik Polski, 2000-12-27
	Pamiętajmy, że reakcja organizmu na zmianę klimatu jest indywidualna. źródło: NKJP: Grażyna Berke-Nowak: Pogoda a zdrowie, 1998
	Dla jednych ukąszenie komara kończy się na swędzeniu i miejscowej reakcji zapalnej, lecz u alergików może dojść do ciężkiego podrażnienia skóry i obrzęku. źródło: NKJP: Urodzaj na komary, Dziennik Polski, 2001-05-30
	Jest to - podkreśla amerykańska badaczka - typowa reakcja fizjologiczna, obserwowana u ludzi, którzy odczuwają strach lub głębokie wzruszenie. źródło: NKJP: Małpa małpę zrozumie, Dziennik Polski, 2001-04-28
	Wiemy natomiast, że długotrwały stres niszczy ściany naczyń krwionośnych, ułatwiając wnikanie drobnoustrojów chorobotwórczych oraz inicjując reakcje zapalne, których efektem jest odkładanie się tłuszczu i cholesterolu. źródło: NKJP: Serce się śmieje, Dziennik Polski, 2000-12-06

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	reakcja	reakcje
D.	reakcji	reakcji	neut
D.	reakcji	reakcyj	char
C.	reakcji	reakcjom
B.	reakcję	reakcje
N.	reakcją	reakcjami
Ms.	reakcji	reakcjach
W.	reakcjo	reakcje

Składnia

reakcja

CZEGO + na CO

4. chemiczna

Definicja

chem.

proces chemiczny polegający na przemianie jednych substancji w inne

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii

Połączenia

reakcja chemiczna, egzotermiczna, enzymatyczna, jądrowa, fotojądrowa, termojądrowa
reakcja rozpadu, spalania, utleniania; syntezy
przebieg, wynik reakcji
reakcja przebiega, zachodzi
badać, wywołać reakcję

Cytaty

	W tych organach dochodzi do reakcji kwasu solnego z wapniem z kości ofiar zwierzęcia, dzięki czemu wydziela się lżejszy od powietrza wodór. źródło: NKJP: Smoki, Gazeta Pomorska, 2008-10-01
	W wyniku reakcji utleniania powstają bowiem chlorki, które są ponownie rozkładane z wytworzeniem czynnego chloru. źródło: NKJP: Bronisław Bartkiewicz: Oczyszczanie ścieków przemysłowych, 2002
	Potas katalizuje szereg reakcji enzymatycznych oraz bierze udział w procesach regulacji ciśnienia osmotycznego w płynach ustrojowych. źródło: NKJP: (DD): Potas i sód, Dziennik Polski, 2005-07-14
	Trójwymiarowe modele cząsteczek i animacje, pokazują przebieg reakcji chemicznych. źródło: NKJP: Cezary Czerwiński: Interaktywna chemia i fizyka, Enter, 2001
	Badanie reakcji jądrowych ma na celu przede wszystkim poznanie i zrozumienie mechanizmów procesów, ich przebiegu i związku ze strukturą obiektów - uczestników reakcji. źródło: NKJP: Ewa Skrzypczak, Zygmunt Szafliński: Wstęp do fizyki jądra atomowego i cząstek elementarnych: wykłady, 1995

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	reakcja	reakcje
D.	reakcji	reakcji	neut
D.	reakcji	reakcyj	char
C.	reakcji	reakcjom
B.	reakcję	reakcje
N.	reakcją	reakcjami
Ms.	reakcji	reakcjach
W.	reakcjo	reakcje

Składnia

	+	reakcja	+	CZEGO + z CZYM
	+	reakcja	+	JAKA

5. ugrupowanie

Definicja

polit. pejorat.

ugrupowanie polityczne o wstecznych poglądach, przeciwstawiające się postępowym przemianom społecznym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa doktryny i poglądy polityczne

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

ugrupowanie

Połączenia

przeciwnik, zwolennik; poglądy, rządy; obóz reakcji

Cytaty

	Stare wojsko przez lata rządów reakcji wychowano w duchu nacjonalizmu, który wyrażał się w nienawiści do Związku Radzieckiego, a także w antysemityzmie. źródło: NKJP: Tadeusz Pióro: Sami wybierani, Gazeta Wyborcza, 1994-08-23
	Wzmocniwszy się w ten sposób w opinii publicznej mógł obóz reakcji rozpędzić klub już na czwarty dzień po jego zawiązaniu. źródło: NKJP: Stefan Kieniewicz: Historia Polski 1795-1918, 1996
	Pamiętajmy, że tzw. opluskwianie ludzi niewinnych należy do arsenału środków walki reakcji z naszą partią [...]. źródło: NKJP: Andrzej Friszke: Gwiazda Gomułki zgasła w marcu, Gazeta Wyborcza, 1994-03-19
	Akt oskarżenia i przebieg rozprawy pozornie sugerują, że najważniejszym celem był, jak to określano w propagandzie, „sąd nad obozem reakcji w Polsce”, którego uosobieniem mieli być działacze WiN. źródło: NKJP: Proces krakowski, Dziennik Polski, 2002-09-06
	Wieść o morderstwie wstrząsnęła opinią publiczną; nawet tymi, którzy dalecy byli od popierania KPD [Komunistycznej Partii Niemiec], ale równocześnie zaliczali się do przeciwników reakcji. źródło: NKJP: Franciszek Ryszka: Noc i mgła : Niemcy w okresie hitlerowskim, 1997

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	reakcja	reakcje
D.	reakcji	reakcji	neut
D.	reakcji	reakcyj	char
C.	reakcji	reakcjom
B.	reakcję	reakcje
N.	reakcją	reakcjami
Ms.	reakcji	reakcjach
W.	reakcjo	reakcje

Inne uwagi

Zwykle lp

Frazeologizmy

czarna reakcja
reakcja łańcuchowa
zapluty karzeł reakcji

Data ostatniej modyfikacji: 18.12.2011