UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaoszczędzić

Chronologizacja

SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  szczędzić 

1. pieniądze

Definicja

zgromadzić pewną ilość pieniędzy dzięki ograniczeniu wydatków

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  odłożyć, oszczędzić
antonimy:  przeputać
hiperonimy:  zgromadzić

Połączenia

  • budżet, rząd zaoszczędził; firma; gmina zaoszczędziła; miasto zaoszczędziło
  • zaoszczędzić pieniądze, środki
  • zaoszczędzić na emerytach; na budowie, na likwidacji czegoś, na modernizacji czegoś; na biletach, na cle, na emeryturach, na inwestycji, na kosztach, na opłatach, na płacach, na podatku, na wydatkach, na zasiłkach; na energii, na ogrzewaniu; na administracji, na oświacie
  • sporo, znacznie zaoszczędzić; zaoszczędzić miesięcznie, rocznie
  • chcieć, móc, planować, postanowić, zamierzać zaoszczędzić
  • zaoszczędzić i przeznaczyć na coś

Cytaty

Na początku dawali nam po 200-300 dol. tygodniowo. Prawie wszystkie pieniądze zaoszczędziłem, bo nie było ich gdzie wydać, do sklepów nie chodziliśmy.

źródło: NKJP: Adam Kompowski: Byłem serbskim najemnikiem, Gazeta Wyborcza, 1992-09-22

Tych, którzy chcieliby zaoszczędzić na ciepłej wodzie z sieci poprzez montaż termy gazowej, trzeba niestety zasmucić.

źródło: NKJP: Droga kąpiel, Dziennik Polski, 1999-01-23

Ile Fundusz Ubezpieczeń Społecznych zaoszczędzi na emerytach i rencistach w wyniku wypłaty wyrównania?

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 07.09.2000

Dzięki uruchomieniu tych dwóch punktów, bezrobotni będą mogli zaoszczędzić pieniądze na dojazdy - oświadczyła Grażyna Kozakiewicz, pełniąca funkcję kierowniczki PUP.

źródło: NKJP: (MB): Nowe punkty w powiecie, Nakielski Czas, 2003-07-09

Na przykład ja - powiada Radca - odzwyczaiłem się od palenia papierosów, żeby zaoszczędzić na budowę domu jednorodzinnego.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania 1960-1965, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaoszczędzę
 zaoszczędzimy
2 os. zaoszczędzisz
 zaoszczędzicie
3 os. zaoszczędzi
 zaoszczędzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaoszczędziłem
+(e)m zaoszczędził
 zaoszczędziłam
+(e)m zaoszczędziła
 zaoszczędziłom
+(e)m zaoszczędziło
 zaoszczędziliśmy
+(e)śmy zaoszczędzili
 zaoszczędziłyśmy
+(e)śmy zaoszczędziły
2 os. zaoszczędziłeś
+(e)ś zaoszczędził
 zaoszczędziłaś
+(e)ś zaoszczędziła
 zaoszczędziłoś
+(e)ś zaoszczędziło
 zaoszczędziliście
+(e)ście zaoszczędzili
 zaoszczędziłyście
+(e)ście zaoszczędziły
3 os. zaoszczędził
 zaoszczędziła
 zaoszczędziło
 zaoszczędzili
 zaoszczędziły

bezosobnik: zaoszczędzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaoszczędźmy
2 os. zaoszczędź
 zaoszczędźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaoszczędziłbym
bym zaoszczędził
 zaoszczędziłabym
bym zaoszczędziła
 zaoszczędziłobym
bym zaoszczędziło
 zaoszczędzilibyśmy
byśmy zaoszczędzili
 zaoszczędziłybyśmy
byśmy zaoszczędziły
2 os. zaoszczędziłbyś
byś zaoszczędził
 zaoszczędziłabyś
byś zaoszczędziła
 zaoszczędziłobyś
byś zaoszczędziło
 zaoszczędzilibyście
byście zaoszczędzili
 zaoszczędziłybyście
byście zaoszczędziły
3 os. zaoszczędziłby
by zaoszczędził
 zaoszczędziłaby
by zaoszczędziła
 zaoszczędziłoby
by zaoszczędziło
 zaoszczędziliby
by zaoszczędzili
 zaoszczędziłyby
by zaoszczędziły

bezosobnik: zaoszczędzono by

bezokolicznik: zaoszczędzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaoszczędziwszy

gerundium: zaoszczędzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaoszczędzony

odpowiednik aspektowy: zaoszczędzać

Składnia

Rzosobowy + zaoszczędzić +
CO
Rzosobowy + zaoszczędzić +
(CO) + na KIM/CZYM
Rzosobowy + zaoszczędzić +
(CO) + na CO

2. czas

Definicja

rozporządzić czymś w taki sposób, aby stracić jak najmniejszą ilość tego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka czynności związane z codziennym życiem w domu

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oszczędzić
antonimy:  przeputać

Połączenia

  • zaoszczędzić czas, energię, paliwo, siły

Cytaty

Mimo że staraliśmy się z żoną ogrzewać tylko te pokoje, w których akurat przebywaliśmy, żeby zaoszczędzić gaz, i tak przyszło nam sięgnąć do naszych finansowych rezerw.

źródło: NKJP: Barbara Szmejter: Włocławek: Zima. Miliony, wydane na ogrzewanie, poszły z dymem, Gazeta Pomorska, 2010-03-23

[...] gdy ktoś będzie wzywał pogotowie kolejny raz, to np. wszystkie jego dane zostaną przywołane już po wpisaniu adresu albo telefonu - co pozwoli zaoszczędzić czas na osobne ich wpisywanie w rubryki.

źródło: NKJP: Wyjeżdża z bazy - zmienia kolor, Dziennik Polski, 2001-02-17

Wiemy już, że licznik przedpłatowy pozwala zweryfikować nasze potrzeby i zaoszczędzić prąd.

źródło: NKJP: Janusz Kucharski: Rozmowa ze Stanisławem Łęskim, dyrektorem Rejonu Energetycznego w Radomsku Prąd z automatu, Gazeta Radomszczańska, 2009-04-02

Dla zaoszczędzenia sił warto wjechać kolejką na Szrenicę, a na końcu zjechać spod Śnieżki podobną kolejką do Karpacza.

źródło: NKJP: Jerzy Vetulani: Polska na weekend, Gazeta Wyborcza, 1998-04-30

Biura na ul. Zamkowej są przestronniejsze, bardziej funkcjonalnie urządzone, zaś ich pełna komputeryzacja powinna zaoszczędzić czasu zarówno petentom, jak urzędnikom.

źródło: NKJP: Komunikacja bez telefonu, Dziennik Polski, 1999-05-25

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaoszczędzę
 zaoszczędzimy
2 os. zaoszczędzisz
 zaoszczędzicie
3 os. zaoszczędzi
 zaoszczędzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaoszczędziłem
+(e)m zaoszczędził
 zaoszczędziłam
+(e)m zaoszczędziła
 zaoszczędziłom
+(e)m zaoszczędziło
 zaoszczędziliśmy
+(e)śmy zaoszczędzili
 zaoszczędziłyśmy
+(e)śmy zaoszczędziły
2 os. zaoszczędziłeś
+(e)ś zaoszczędził
 zaoszczędziłaś
+(e)ś zaoszczędziła
 zaoszczędziłoś
+(e)ś zaoszczędziło
 zaoszczędziliście
+(e)ście zaoszczędzili
 zaoszczędziłyście
+(e)ście zaoszczędziły
3 os. zaoszczędził
 zaoszczędziła
 zaoszczędziło
 zaoszczędzili
 zaoszczędziły

bezosobnik: zaoszczędzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaoszczędźmy
2 os. zaoszczędź
 zaoszczędźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaoszczędziłbym
bym zaoszczędził
 zaoszczędziłabym
bym zaoszczędziła
 zaoszczędziłobym
bym zaoszczędziło
 zaoszczędzilibyśmy
byśmy zaoszczędzili
 zaoszczędziłybyśmy
byśmy zaoszczędziły
2 os. zaoszczędziłbyś
byś zaoszczędził
 zaoszczędziłabyś
byś zaoszczędziła
 zaoszczędziłobyś
byś zaoszczędziło
 zaoszczędzilibyście
byście zaoszczędzili
 zaoszczędziłybyście
byście zaoszczędziły
3 os. zaoszczędziłby
by zaoszczędził
 zaoszczędziłaby
by zaoszczędziła
 zaoszczędziłoby
by zaoszczędziło
 zaoszczędziliby
by zaoszczędzili
 zaoszczędziłyby
by zaoszczędziły

bezosobnik: zaoszczędzono by

bezokolicznik: zaoszczędzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaoszczędziwszy

gerundium: zaoszczędzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaoszczędzony

odpowiednik aspektowy: zaoszczędzać

Składnia

Rzosobowy + zaoszczędzić +
CO
Rznieżywotny + zaoszczędzić +
(KOMU) + CZEGO

3. cierpień

Definicja

ochronić kogoś przed przykrymi doznaniami lub kłopotami

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oszczędzić
hiperonimy:  ochronić

Połączenia

  • zaoszczędzić bólu, cierpień, stresu

Cytaty

Tak bardzo pragnęliśmy Ci zaoszczędzić cierpień, uchronić Cię od zła, które na każdym kroku czyha na człowieka.

źródło: NKJP: Tadeusz Loska: Wszystkie moje źródła są w Tobie: nabożeństwa eucharystyczne : godziny święte-spotkania modlitewne. Tom 3, 1999

[...] upadki wciąż się zdarzają, tyle że teraz mam już własną technikę spadania z konia, która pozwala zaoszczędzić bólu.

źródło: NKJP: Nie wystarczy talent, Dziennik Polski, 2000-10-27

Zdecydowana większość Amerykanów uważa, że prezydent powinien był przyznać się do romansu z Lewinsky w styczniu. Zaoszczędziłby sobie i rodzinie zażenowania, wstydu [...], a przede wszystkim zachowałby twarz i wiarygodność.

źródło: NKJP: Skruszony Clinton, Dziennik Polski, 1998-08-19

O stworzenie polskiego przedszkola coraz częściej prosili rodzice, chcący zaoszczędzić pociechom stresu i... agresji czekającej na ich dzieci w przedszkolach belgijskich.

źródło: NKJP: Iwona Sawicka: W Brukseli działa polskie przedszkole, Głos Siemiatycz, 2010-02-19

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaoszczędzę
 zaoszczędzimy
2 os. zaoszczędzisz
 zaoszczędzicie
3 os. zaoszczędzi
 zaoszczędzą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaoszczędziłem
+(e)m zaoszczędził
 zaoszczędziłam
+(e)m zaoszczędziła
 zaoszczędziłom
+(e)m zaoszczędziło
 zaoszczędziliśmy
+(e)śmy zaoszczędzili
 zaoszczędziłyśmy
+(e)śmy zaoszczędziły
2 os. zaoszczędziłeś
+(e)ś zaoszczędził
 zaoszczędziłaś
+(e)ś zaoszczędziła
 zaoszczędziłoś
+(e)ś zaoszczędziło
 zaoszczędziliście
+(e)ście zaoszczędzili
 zaoszczędziłyście
+(e)ście zaoszczędziły
3 os. zaoszczędził
 zaoszczędziła
 zaoszczędziło
 zaoszczędzili
 zaoszczędziły

bezosobnik: zaoszczędzono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. zaoszczędźmy
2 os. zaoszczędź
 zaoszczędźcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. zaoszczędziłbym
bym zaoszczędził
 zaoszczędziłabym
bym zaoszczędziła
 zaoszczędziłobym
bym zaoszczędziło
 zaoszczędzilibyśmy
byśmy zaoszczędzili
 zaoszczędziłybyśmy
byśmy zaoszczędziły
2 os. zaoszczędziłbyś
byś zaoszczędził
 zaoszczędziłabyś
byś zaoszczędziła
 zaoszczędziłobyś
byś zaoszczędziło
 zaoszczędzilibyście
byście zaoszczędzili
 zaoszczędziłybyście
byście zaoszczędziły
3 os. zaoszczędziłby
by zaoszczędził
 zaoszczędziłaby
by zaoszczędziła
 zaoszczędziłoby
by zaoszczędziło
 zaoszczędziliby
by zaoszczędzili
 zaoszczędziłyby
by zaoszczędziły

bezosobnik: zaoszczędzono by

bezokolicznik: zaoszczędzić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaoszczędziwszy

gerundium: zaoszczędzenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaoszczędzony

odpowiednik aspektowy: zaoszczędzać

Składnia

bez ograniczeń + zaoszczędzić +
(KOMU) + CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 03.06.2011
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN