UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

chata

Chronologizacja

1600, SPXVI
W postaci: chać

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. chata
chaty
D. chaty
chat
C. chacie
chatom
B. chatę
chaty
N. chatą
chatami
Ms. chacie
chatach
W. chato
chaty

Pochodzenie

ukr.

brus.

z wsch. psł. *chata

1. wiejska

Definicja

wiejski, prosty budynek mieszkalny

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka wieś

CZŁOWIEK I TECHNIKA Budownictwo rodzaje budowli i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chałupa, strzecha
hiperonimy:  budynek

Połączenia

  • drewniana; chłopska, góralska, polska; wiejska, leśna; stara, zabytkowa; kryta (słomą, strzechą); opuszczona, pusta; rodzinna; rozpadająca się, waląca się chata; gliniane chaty; chata kurpiowska, wiejska; rybacka
  • chata z bali, z drewna, z trzciny
  • chata na skraju czegoś; chata o konstrukcji jakiejś; chata przy drodze; chata w górach
  • chaty i pole; domy i chaty, dwory i chaty
  • drzwi, okna, próg, ściana, wnętrze; mieszkańcy, właściciel chaty; dachy; budowa chat
  • nocleg w chacie
  • chata stoi gdzieś; spłonęła
  • zbudować/budować; kupić; spalić chatę
  • iść, pójść, przyjść, ruszyć, wejść/wchodzić, wpaść, wrócić/wracać do chaty; wyjść/wychodzić; wybiec z chaty
  • wyjść przed chatę
  • siedzieć, stać przed chatą
  • mieszkać; siedzieć; zostać; ukryć się; zniknąć w chacie

Cytaty

Podziwiano chłopską chatę z pradawnym wyposażeniem, takim jak lampy naftowe, żelazka, tary do prania, cepy.

źródło: NKJP: MB: Festyn w Zamościu, Nakielski Czas, 2005-10-05

W centrum wioski, tuż przy ostrym zakręcie przykuwa wzrok chata kryta słomą.

źródło: NKJP: Rafał Banaszek: 130 lat życia pod strzechą, Echo Dnia, 2005-11-11

On się przemógł i wszedł w te zarośla, a tam chaty z bali, świniaki luzem biegają i chrząkają.

źródło: NKJP: Tomasz Piątek: Pałac Ostrogskich, 2008

Jeśli natomiast w okolicy, gdzie osiadła grupa ludzi, było sucho, budowano chaty wprost na ziemi.

źródło: NKJP: Od klepiska do parkietu, Dziennik Polski, 2002-10-30

Żeby ratować organizm, kołyszącym się krokiem poszedł do chaty i przyniósł bańkę bimbru [...].

źródło: NKJP: Andrzej Mularczyk: Sami swoi, 1967

2. mieszkanie

Definicja

pot. 
miejsce, w którym się w danym czasie mieszka

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Najbliższe środowisko życia człowieka dom/inne miejsca zamieszkania i ich otoczenie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  chałupa, dom

Połączenia

  • wolna chata
  • impreza na chacie
  • wjechać na chatę

Cytaty

Chłopcy mieli wolną chatę. Duże mieszkanie, dobry sprzęt, drogie meble. Wciągali szklaną rurką do nosa biały proszek.

źródło: NKJP: Katarzyna Surmiak-Domańska: Beznadziejna ucieczka przed Basią. Reportaże seksualne, 2007

Ja co tydzień wychodzę do knajpy z chłopakiem albo ze znajomymi, czasem zdarzy się jakaś impreza gdzieś, ale częściej imprezy na chacie.

źródło: NKJP: Internet

Frazeologizmy

kurna chata

Przysłowia

Czym chata bogata, tym rada
Czym chata bogata
Moja chata z kraja
Nasza chata z kraja
Data ostatniej modyfikacji: 19.03.2025
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj