UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

powściągliwość

Chronologizacja

1535, SPXVI

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: ż

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. powściągliwość
 powściągliwości
D. powściągliwości
 powściągliwości
C. powściągliwości
 powściągliwościom
B. powściągliwość
 powściągliwości
N. powściągliwością
 powściągliwościami
Ms. powściągliwości
 powściągliwościach
W. powściągliwości
 powściągliwości

Inne uwagi

Zwykle lp

Pochodzenie

Zob. ciągać

1.a człowieka

Definicja

wyrażanie swoich myśli i uczuć w sposób ostrożny i spokojny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  umiar

Połączenia

  • duża, wielka powściągliwość; powściągliwość seksualna
  • skromność i powściągliwość, umiar i powściągliwość
  • zachować powściągliwość

Cytaty

Zło zakorzeniło się w ludziach tak głęboko, że ludzie go już wcale nie widzą - to niewątpliwie chciał wyrazić Sołżenicyn i zdołał wyrazić, dzięki niesłychanemu opanowaniu i powściągliwości znamionującej rasowego epika.

źródło: NKJP: Zbigniew Raszewski: Raptularz (1965-67), 1967

[...] dosiadł się do fabrykanta i lawirując między powściągliwością a gadulstwem, zdołał się zareklamować jako rzeczoznawca, wybawienie klientów i postrach jubilerów.

źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006

Jedynie milczenie oznacza najczystszą powściągliwość w stosunku do innego człowieka, którego nie chce się zagłuszyć dźwiękiem własnej mowy.

źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998

Składnia

bez ograniczeń + powściągliwość +
(w CZYM)

1.b tonu

Definicja

coś, co świadczy o tym, że ktoś wyraża swoje myśli i uczucia w sposób ostrożny i spokojny

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Usposobienie człowieka cechy charakteru, temperamentu, zdolności i umiejętności

Relacje znaczeniowe

synonimy:  oszczędność

Połączenia

  • powściągliwość gestów, słów

Cytaty

Przekonałem się później, że mistrz z Honnecourt umiał docenić tę moją, nieczęstą wśród młodzików, powściągliwość języka.

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Uczeń czarnoksiężnika, 2003

Była to osoba młoda [...], może nie tyle piękna, co ujmująca przez swój smutny uśmiech i powściągliwość ruchów.

źródło: NKJP: Jerzy Stawiński: Piszczyk, 1997

Składnia

bez ograniczeń + powściągliwość +
CZEGO
Data ostatniej modyfikacji: 19.08.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN