UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

bić

Chronologizacja

1388, SStp

Pochodzenie

psł. *biti 'uderzać, zadawać razy'

1. kogoś kijem

Definicja

wielokrotnie uderzać, zadając ból

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ćwiczyć, ktoś daje w skórę komuś, ktoś spuszcza lanie komuś, lać, tłuc, turbować, wtłukiwać

Połączenia

matka, mąż, ojciec, policja, strażnik bije kogoś
bić dzieci, napastnika, ofiarę, uczniów, więźniów, żonę
bić kijem, pałką, pięściami, rękami
bić po łapach, po mordzie, po pysku, po twarzy, po tyłku
bić w mordę, w twarz
bić brutalnie

Cytaty

	Suka skomli i odskakuje. Pioma uderza ją raz jeszcze. Tupie nogami, goni po całym pokoju, zapędza pod stół i bije smyczą po łapach, a potem wyciąga spod stołu i bije po pysku i po nosie, gdzie popadnie. źródło: KWSJP: Elżbieta Szemplińska-Sobolewska: Potrójny ślad, 1984
	Raz kazali mi sto przysiadów zrobić, potem rozbierali do naga, no i bili kułakami po wątrobie i po żebrach, kopali w piszczele. źródło: KWSJP: Józef Czapski: Na nieludzkiej ziemi, 1947
	Bogusław T. zaczął bić kobietę rękami, uderzał ją głową i kopał. źródło: NKJP: Zuchwały napad, Nowiny Raciborskie, 2002-10-02
	Faceta biją w twarz lub walą kijami baseballowymi, a on ociera krew i wstaje. źródło: NKJP: Telewizja śmierć (3), Gazeta Wyborcza, 1997-11-08
	Och, nie bij! źródło: KWSJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

imiesłów przymiotnikowy bierny: bity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bity	bity	bity	bite	bita
D.	bitego	bitego	bitego	bitego	bitej
C.	bitemu	bitemu	bitemu	bitemu	bitej
B.	bitego	bitego	bity	bite	bitą
N.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitą
Ms.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bici	bici	bite	bite
D.	bitych	bitych	bitych	bitych
C.	bitym	bitym	bitym	bitym
B.	bitych	bitych	bitych	bite
N.	bitymi	bitymi	bitymi	bitymi
Ms.	bitych	bitych	bitych	bitych

odpowiedniki aspektowe: pobić , zbić

Składnia

Rz_osobowy

bić

KOGO + (CZYM) + (w CO | po CZYM)

2. ręką w stół

Definicja

wielokrotnie mocno uderzać

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I PRZYRODA Pogoda zjawiska atmosferyczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

uderzać, walić

Połączenia

deszcz, fala, piorun bije w co | o co
bić kopytami, pięścią
bić o brzeg
bić w bęben, w dzwon

Cytaty

	Nagłym skokiem dopadł drzwi. Począł w nie bić pięściami. źródło: KWSJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949
	Dalej leży stara, jasnogniada klacz, babka tej kasztanki, tej trzyletniej młódki, która chodzi krok w krok za czarnym ogierem, a przy najbliższym buku tarza się w śniegu i w tym tarzaniu obficie brocząc krwią, bije łbem o pień drzewa półtoraroczny byczek, czarno-białej - jak zresztą wszystko bydło pana Wurm-Różyńskiego - maści. źródło: KWSJP: Julian Kawalec: Ukraść brata. Oset, 1985
	Legioniści wszakże zrozumieli te oględne słowa jako zapowiedź szybkich nagród dla ludzi zasłużonych wobec Juliana, toteż przyjęli je radośnie, bijąc mocno włóczniami o tarcze. źródło: KWSJP: Aleksander Krawczuk: Julian Apostata, 1987
	Pomosty są zerwane, duża fala bije o brzeg, trzeba usilnie walczyć wiosłami, by nie dać się zrzucić. źródło: KWSJP: Halina Rudnicka: Uczniowie Spartakusa, 1951
	Dłonie Przewodnika biły w bęben tak szybko, że nie słyszeli już pojedynczych uderzeń, tylko łoskot, gęstniejący, tężejący, wznoszący się ponad tupot ich butów. źródło: KWSJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

Składnia

Rz_żywotny	+	bić	+	CZYM + w CO \| o CO
Rz_nieżywotny	+	bić	+	w CO \| o CO

3. śmietanę

Definicja

przy użyciu specjalnego narzędzia uderzać szybko i wielokrotnie w jajka lub śmietanę, powodując przekształcenie ich w sztywną masę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

ubijać

Połączenia

bić pianę, śmietanę
bita śmietana

Cytaty

	Bić pianę z białek, dodać cukier (można nieco zmniejszyć jego ilość) i dobrze źródło: Internet
	Technika poszła do przodu i obecne miksery biją pianę lepiej. źródło: Internet
	Schłodzoną śmietanę wlewamy do schłodzonej miski, bierzemy do ręki mikser, zakładamy trzepaki do bicia śmietany i ubijamy śmietanę. źródło: Internet
	Placek z bitą śmietaną źródło: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

imiesłów przymiotnikowy bierny: bity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bity	bity	bity	bite	bita
D.	bitego	bitego	bitego	bitego	bitej
C.	bitemu	bitemu	bitemu	bitemu	bitej
B.	bitego	bitego	bity	bite	bitą
N.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitą
Ms.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bici	bici	bite	bite
D.	bitych	bitych	bitych	bitych
C.	bitym	bitym	bitym	bitym
B.	bitych	bitych	bitych	bite
N.	bitymi	bitymi	bitymi	bitymi
Ms.	bitych	bitych	bitych	bitych

odpowiednik aspektowy: ubić

Składnia

bić

4. monety

Definicja

produkować przez wyciskanie w metalu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł produkcja

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wybijać

Połączenia

bić medale, monety

Cytaty

Było to w czasach średniowiecza, kiedy miasta włoskie, takie jak: Mediolan, Werona, Padwa, Bolonia, Florencja, Wenecja, Genua, stanowiły odrębne, niezależne organizmy, oparte głównie na handlu, a każde z nich biło własny pieniądz.

źródło: KWSJP: Ciocia Anielcia: Koszyk ciekawych i dziwnych wiadomości, EKO-U Nas nr 17 (27), 2002

Bili oni monetę pod różnymi sztęplami europejskimi, a jeśli nie lepszą, to przynajmniej nie podlejszą...

źródło: KWSJP: Marian Brandys: Nieznany Książę Poniatowski, 1960

Obecnie Mennica Państwowa znajduje się w nowym gmachu przy ulicy Pereca 21. Bije ona nie tylko monety i różne okolicznościowe medale, odznaczenia, żetony itp., ale wytwarza także płynne złoto dla przemysłu ceramicznego oraz inne wysokiej jakości kruszce dla gospodarki narodowej.

źródło: KWSJP: Teresa Kuczyńska: Czego to człowiek nie wymyśli, 1972

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

imiesłów przymiotnikowy bierny: bity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bity	bity	bity	bite	bita
D.	bitego	bitego	bitego	bitego	bitej
C.	bitemu	bitemu	bitemu	bitemu	bitej
B.	bitego	bitego	bity	bite	bitą
N.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitą
Ms.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bici	bici	bite	bite
D.	bitych	bitych	bitych	bitych
C.	bitym	bitym	bitym	bitym
B.	bitych	bitych	bitych	bite
N.	bitymi	bitymi	bitymi	bitymi
Ms.	bitych	bitych	bitych	bitych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

bić

5. rywala w finale

Definicja

być lepszym od kogoś/czegoś innego pod jakimś względem

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Sport czynności związane ze sportem

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

pokonywać

Połączenia

bić konkurencję
bić dojrzałością, inteligencją, wiedzą

Cytaty

Bił nas wszystkich dojrzałością myśli.

źródło: KWSJP: Aleksander Wat: Mój wiek: pamiętnik mówiony, 1967

Wolę Krzysia niż ciebie, bije cię inteligencją...

źródło: NKJP: Internet

Tytuł mistrzowski w piłce nożnej zdobyła Francja, bijąc w finale Egipt w stosunku 3:2

źródło: KWSJP: Sport, Robotnik nr 240, 1947

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

imiesłów przymiotnikowy bierny: bity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bity	bity	bity	bite	bita
D.	bitego	bitego	bitego	bitego	bitej
C.	bitemu	bitemu	bitemu	bitemu	bitej
B.	bitego	bitego	bity	bite	bitą
N.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitą
Ms.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bici	bici	bite	bite
D.	bitych	bitych	bitych	bitych
C.	bitym	bitym	bitym	bitym
B.	bitych	bitych	bitych	bite
N.	bitymi	bitymi	bitymi	bitymi
Ms.	bitych	bitych	bitych	bitych

odpowiednik aspektowy: pobić

Składnia

Rz_osobowy

bić

KOGO + (CZYM)

6. przeciwnika na polu walki

Definicja

pokonywać przeciwnika w walce zbrojnej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

walczyć

Połączenia

Niemcy, Polacy biją kogo
bić bolszewików, Niemców

Cytaty

Jedźcie, chłopaki, i bijcie dzielnie Niemców. Do zobaczenia w wolnej Polsce!

źródło: KWSJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów, 1995

Biliśmy Turków pod Wiedniem, żeby uratować przyszłego okupanta, zostaliśmy do końca przy Napoleonie, choć wszyscy go odstąpili i można było od cara co najmniej pół Polski wytargować...

źródło: KWSJP: Wojciech Żukrowski: Kamienne tablice, 1966

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

imiesłów przymiotnikowy bierny: bity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bity	bity	bity	bite	bita
D.	bitego	bitego	bitego	bitego	bitej
C.	bitemu	bitemu	bitemu	bitemu	bitej
B.	bitego	bitego	bity	bite	bitą
N.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitą
Ms.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bici	bici	bite	bite
D.	bitych	bitych	bitych	bitych
C.	bitym	bitym	bitym	bitym
B.	bitych	bitych	bitych	bite
N.	bitymi	bitymi	bitymi	bitymi
Ms.	bitych	bitych	bitych	bitych

odpowiednik aspektowy: pobić

Składnia

Rz_osobowy

bić

KOGO

7.a z karabinu

Definicja

strzelać z broni palnej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rąbać, walić
	hiperonimy:	strzelać

Połączenia

bić z dział, z karabinu

Cytaty

Bito z dział od 10 rano 17 października 1671 r. Miasto odpowiadało ogniem tak gęstym, że pod generałem kwatermistrzem Łąckim ubito konia, a tuż nad głową Sobieskiego przeleciała kula armatnia.

źródło: NKJP: Zmarnowana walka pod Bracławiem, Dziennik Polski - Magazyn, 2002-06-13

Ogień maszynowy wzmógł się, siekł z chrzęstem sosnowe gałązki, kurzył po piasku różańcami maleńkich wytrysków. Skróciliśmy celownik, ale w podnieceniu biliśmy równie niecelnie jak tamci.

źródło: KWSJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1955

Po powrocie królowej do zdrowia, w połowie października, Gdańsk uczcił radosny fakt przybycia w nim na świat potomka królewskiego biciem z dział i urządzeniem fajerwerków.

źródło: KWSJP: Wojciech Fijałkowski: Szlakiem Jana III Sobieskiego

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

Składnia

Rz_osobowy

bić

(z CZEGO)

7.b karabin

Definicja

strzelać, powodując hałas

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna broń

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	rąbać, walić
	hiperonimy:	strzelać

Połączenia

armaty, działa biją

Cytaty

O, jaka zorza w oknach. I działa biją.

źródło: NKJP: Czesław Miłosz: Poezje wybrane, 1996

Trenuje do następnych zawodów. Jędrek znany jest we wszystkich strzelnicach na terenie całego miasta, właściciele nazywają go postrachem strzelnic, próbują podsuwać mu źle bijące wiatrówki, ale Jędrek nie daje się nabrać, strzela tylko ze swojej i wygrywa po kilka flaszek wina dziennie, czasem czekoladę.

źródło: KWSJP: Wiesław Jażdżyński: Świętokrzyski polonez, 1983

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

Składnia

Rz_nieżywotny

bić

8. w dobre imię

Definicja

powodować negatywne skutki lub pogorszenie się sytuacji jakichś osób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:

uderzać

Połączenia

bić w dobre imię, w czyjeś interesy

Cytaty

	Mankamenty starego ustroju głównie biły w innych ludzi niż reżimowi. źródło: KWSJP: Jerzy Urban: Klątwa Urbana, 1995
	Mirosław Wędrychowicz uznał, że wypowiedzi posłanki mogą wywołać wrażenie, że przy realizacji restrukturyzacji szpitala doszło do korupcji, co bije w dobre imię samorządu i dyrekcji placówki. źródło: NKJP: Sąd za słowa, Dziennik Polski, 2008-08-08
	[...] może akurat jest to jedyna do dzisiaj ustawa, która tak naprawdę nie bije w polskich przedsiębiorców, lecz ich wspomaga. źródło: KWSJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 14.04.2004
	Działalność byłego przewodniczącego zaszkodziła nie tylko byłej dyrektorce, która ze względu na ciągnące się sprawy sądowe nie mogła podpisać przed rokiem umowy z Ministerstwem Kultury na prowadzenie stworzonej przez siebie szkoły, ale także biła w dobre imię placówki. źródło: NKJP: Sądowe spory zakończone, Dziennik Polski, 2006-06-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

Składnia

bić

w KOGO/CO

9. zwierzę

Definicja

zabijać zwierzęta

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt hodowla i opieka nad zwierzętami; człowiek wobec zwierząt

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	ubijać
	hiperonimy:	zabijać

Połączenia

bić świnię

Cytaty

Nikt we wsi świni nie bił, bo teraz jest zakaz. Świnie są na kontyngent, aby Niemcy mogli wygrać wojnę.

źródło: KWSJP: Władysław Dunarowski: Skazani na dożywocie, 1985

Gospodarze biją świnie, grzeją wadę i zbierają mleko - wszystko dla Pielgrzymki.

źródło: KWSJP: Pielgrzymka, Kultura nr 400-401, 1981

Obnażona do pasa Estusia trzymała w rękach stanik i biła wszy.

źródło: KWSJP: Bogdan Wojdowski: Chleb rzucony umarłym, 1971

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

imiesłów przymiotnikowy bierny: bity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bity	bity	bity	bite	bita
D.	bitego	bitego	bitego	bitego	bitej
C.	bitemu	bitemu	bitemu	bitemu	bitej
B.	bitego	bitego	bity	bite	bitą
N.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitą
Ms.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bici	bici	bite	bite
D.	bitych	bitych	bitych	bitych
C.	bitym	bitym	bitym	bitym
B.	bitych	bitych	bitych	bite
N.	bitymi	bitymi	bitymi	bitymi
Ms.	bitych	bitych	bitych	bitych

odpowiednik aspektowy: ubić

Składnia

Rz_osobowy

bić

10. zegar godziny

Definicja

wydając dźwięki, sygnalizować coś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii dźwięki

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu kalendarz i miary czasu

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wybijać

Połączenia

godzina, północ; dzwon, zegar bije
bić godziny

Cytaty

	Zegary w Wokarku biły właśnie wpół do dwunastej. źródło: KWSJP: Dorota Terakowska: Władca Lewawu, 1989
	A gdy biła jedenasta, Jeż opuścił mury miasta. źródło: KWSJP: Jan Brzechwa: Baśnie i poematy, 1945
	Z daleka biły godziny. Dziesiąta... Jedenasta... Dwunasta. źródło: KWSJP: Zbigniew Brzozowski: Balkony i kapelusze, 1982
	Biły dzwony wszystkich kościołów, grały trąby, oznajmiając zbliżanie się osoby przyszłego króla, który wśród patrzących nań z największą ciekawością i wiwatujących tłumów jechał na skarogniadym rumaku, życzliwie się uśmiechając, od czasu do czasu czyniąc ręką gest powitalny. źródło: KWSJP: Stefan M. Kuczyński: Litwin i Andegawenka, 1977

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

imiesłów przymiotnikowy bierny: bity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bity	bity	bity	bite	bita
D.	bitego	bitego	bitego	bitego	bitej
C.	bitemu	bitemu	bitemu	bitemu	bitej
B.	bitego	bitego	bity	bite	bitą
N.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitą
Ms.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bici	bici	bite	bite
D.	bitych	bitych	bitych	bitych
C.	bitym	bitym	bitym	bitym
B.	bitych	bitych	bitych	bite
N.	bitymi	bitymi	bitymi	bitymi
Ms.	bitych	bitych	bitych	bitych

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_nieżywotny

bić

(CO)

11. serce

Definicja

wykonywać rytmiczne, wyczuwalne lub słyszalne ruchy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

pukać

Połączenia

puls, serce, tętno bije
bije mocno, słabo

Cytaty

	Nie odezwała się, serce biło jej mocno. źródło: KWSJP: Irena Jurgielewiczowa: Ten obcy, 1961
	Nie sposób unicestwić życia, ono jest, jest młodość, puls bije mocno, serce tłucze się, jakby miało wyskoczyć z piersi. źródło: NKJP: Teresa Bojarska: Świtanie, przemijanie, 1996
	Serce biło słabo, mimo to dwa razy w ciągu nocy otrzymał środki rozkurczowe. źródło: KWSJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972
	Nie czuła strachu, tylko serce biło mocno i pot zalewał oczy. źródło: KWSJP: Andrzej Zbych: Stawka większa niż życie, 1967
	I im dłużej pedałuję, tym większy spokój mnie ogarnia, myśli się prostują, koncentruję się na teraźniejszości. Na tym, że pot mi spływa, że kolano boli, że mięśnie się rozgrzewają, że jadę z prędkością dziewięćdziesięciu sześciu obrotów na minutę, a tętno bije o dziesięć uderzeń wolniej. źródło: NKJP: Tomasz Kwaśniewski: Dziennik ciężarowca, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

Składnia

Rz_nieżywotny

bić

(KOMU)

12. licznik

Definicja

wskazywać rosnące zużycie czegoś, za co trzeba będzie zapłacić

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wybijać

Połączenia

licznik bije

Cytaty

O matce Zbyszka mówią - Artystka. Niby taka elegancka, wesoła. Przyjeżdża z Torunia taksówką, która czeka pod Domem Dziecka. Licznik bije.

źródło: KWSJP: Dobrochna Kędzierska: Żal na luzie

Płacąc 35 gr. za 3 minuty rozmowy w godz. 8-22 i za 6 min w pozostałych, mogą także ze sobą rozmawiać abonenci Kołobrzegu i Szczecinka, ale znacznie szybciej zacznie bić licznik podczas połączenia pomiędzy Koszalinem i Sławnem czy Drawskiem Pomorskim a Wałczem.

źródło: KWSJP: Akcja wojewody i „Kuriera”, Kurier Szczeciński nr 22/03, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

odpowiednik aspektowy: wybić

Składnia

Rz_nieżywotny

bić

13. kartę

Definicja

w niektórych grach: zabierać przeciwnikowi kartę, figurę lub pion, zgodnie z ustalonymi regułami

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	zabijać, zbijać
	hiperonimy:	zabierać

Połączenia

bić damę, króla, pionka
bić gońcem

Cytaty

Dostrzegł, że O'Brien wykonał ruch, podchodzi do szachownicy, ostro, twardo, z marsowym wyrazem twarzy bije gońcem bandowego piona przy roszadzie [...].

źródło: NKJP: Witold Horwath: Seans, 1997

Tymczasem do drzwi zadzwonili kolejni goście, zwalniając mnie z obowiązku wymyślenia błyskotliwej riposty i ukrycia, że jedyną grą karcianą, w której czuję się mocny, jest wojna, ale nawet w niej wciąż mi się myli, czy to król bije damę, czy może odwrotnie.

źródło: KWSJP: Monika Piątkowska, Leszek Talko: Talki w wielkim mieście, 2002

Uświadomiłem sobie jednak, że partner ma singla trefl i że bijąc królem karo odetnę się od lewy treflowej.

źródło: NKJP: Julian Klukowski: Matematyka i brydż, Gazeta Wyborcza, 1992-03-27

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

imiesłów przymiotnikowy bierny: bity

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bity	bity	bity	bite	bita
D.	bitego	bitego	bitego	bitego	bitej
C.	bitemu	bitemu	bitemu	bitemu	bitej
B.	bitego	bitego	bity	bite	bitą
N.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitą
Ms.	bitym	bitym	bitym	bitym	bitej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bici	bici	bite	bite
D.	bitych	bitych	bitych	bitych
C.	bitym	bitym	bitym	bitym
B.	bitych	bitych	bitych	bite
N.	bitymi	bitymi	bitymi	bitymi
Ms.	bitych	bitych	bitych	bitych

odpowiedniki aspektowe: pobić , zbić

Składnia

bić

(CZYM) + (CO)

14. woda

Definicja

wydobywać się skądś nagle i energicznie

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wybijać

Połączenia

blask, ciepło, gorąco, poświata, światło, żar, źródło bije; wody biją

Cytaty

	Chodziła elegancko ubrana, wyłącznie w garderobie produkcji zachodniej (to się widziało od razu),miała wypielęgnowane ręce, zdobione gustowną biżuterią, i bił od niej odurzający zapach dobrych, francuskich perfum. źródło: KWSJP: Antoni Libera: Madame, 1998
	Od asfaltu bije żar, jak od pieca w stalowni. źródło: KWSJP: Andrzej Bobkowski: Szkice piórkiem, 1957
	Rolnictwo otrzymywało tutaj dostateczną jej ilość dzięki deszczom wiosennym, letnim i jesiennym, dzięki opadom śnieżnym zimą; woda biła ze źródeł, spływała z mnóstwa potoków górskich, rzeczek i rzek. źródło: KWSJP: Teresa Kuczyńska: Czego to człowiek nie wymyśli, 1972
	Przed kilkoma miesiącami odwiedził dolinę Kitzbuhl w Tyrolu, gdzie w dawnej kopalni miedzi bije źródło niosące wodę z głębokości 80 metrów. źródło: KWSJP: Paulina Karolak: Źródło piękna, Cosmopolitan nr 07, 2000

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

Składnia

Rz_nieżywotny

bić

(od KOGO/CZEGO)

15. entuzjazm

Definicja

książk.

ujawniać się w zachowaniu lub wyglądzie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Relacje znaczeniowe

synonimy:

emanować, promieniować

Połączenia

chłód, moc, pewność, prawda bije z kogoś/czegoś

Cytaty

	Kiedy ją poznałam, wydawała się taka zagubiona, szukająca czyjejś bliskości; teraz nadal jest zagubiona, może nawet bardziej, ale bije od niej chłód. źródło: KWSJP: Witold Horwath: Seans, 1997
	I z tego co mówił biła tak jasna prawda i przedstawiał tak zrozumiałe dowody, że nie tylko nie mający wątpliwości Jan z Włoszczowy oraz Jaśko ze Zdakowa, lecz również i Mikołaj z Waszmuntowa musiał przyznać mu słuszność. źródło: KWSJP: Stefan M. Kuczyński: Litwin i Andegawenka, 1977
	Wielka moc i pewność biła z jego ruchów, a godność z postawy, choć wychudł i sczerniał na wyprawie. źródło: KWSJP: Tadeusz Kudliński: Gniew o Szoszannę, 1963
	Miłościwy zasiadł w fotelu, z całej jego postaci biło skupienie i dobra wola. źródło: KWSJP: Janusz Głowacki: Rose Café i inne opowieści, 1997
	Mściwość biła teraz z każdego jej słowa. źródło: KWSJP: Jaroslav Dietl: Szpital na peryferiach, 1991

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	biję	bijemy
2 os.	bijesz	bijecie
3 os.	bije	biją

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłem +(e)m bił	biłam +(e)m biła	biłom +(e)m biło	biliśmy +(e)śmy bili	biłyśmy +(e)śmy biły
2 os.	biłeś +(e)ś bił	biłaś +(e)ś biła	biłoś +(e)ś biło	biliście +(e)ście bili	biłyście +(e)ście biły
3 os.	bił	biła	biło	bili	biły

bezosobnik: bito

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę bił będę bić	będę biła będę bić	będę biło będę bić	będziemy bili będziemy bić	będziemy biły będziemy bić
2 os.	będziesz bił będziesz bić	będziesz biła będziesz bić	będziesz biło będziesz bić	będziecie bili będziecie bić	będziecie biły będziecie bić
3 os.	będzie bił będzie bić	będzie biła będzie bić	będzie biło będzie bić	będą bili będą bić	będą biły będą bić

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		bijmy
2 os.	bij	bijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	biłbym bym bił	biłabym bym biła	biłobym bym biło	bilibyśmy byśmy bili	biłybyśmy byśmy biły
2 os.	biłbyś byś bił	biłabyś byś biła	biłobyś byś biło	bilibyście byście bili	biłybyście byście biły
3 os.	biłby by bił	biłaby by biła	biłoby by biło	biliby by bili	biłyby by biły

bezosobnik: bito by

bezokolicznik: bić

imiesłów przysłówkowy współczesny: bijąc

gerundium: bicie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	bicie	bicia
D.	bicia	bić
C.	biciu	biciom
B.	bicie	bicia
N.	biciem	biciami
Ms.	biciu	biciach
W.	bicie	bicia

imiesłów przymiotnikowy czynny: bijący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	bijący	bijący	bijący	bijące	bijąca
D.	bijącego	bijącego	bijącego	bijącego	bijącej
C.	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącemu	bijącej
B.	bijącego	bijącego	bijący	bijące	bijącą
N.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącą
Ms.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym	bijącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	bijący	bijący	bijące	bijące
D.	bijących	bijących	bijących	bijących
C.	bijącym	bijącym	bijącym	bijącym
B.	bijących	bijących	bijących	bijące
N.	bijącymi	bijącymi	bijącymi	bijącymi
Ms.	bijących	bijących	bijących	bijących

Składnia

Rz_nieżywotny

bić

od KOGO | z CZEGO

Frazeologizmy

chłopiec do bicia
coś bije rekordy
coś bije wszelkie rekordy
coś bije w oczy
coś bije po oczach
coś bije po gałach
coś/ktoś uderza po kieszeni kogoś
coś/ktoś bije po kieszeni kogoś
ktoś bije brawo
ktoś bije czołem
ktoś bije kogoś jego własną bronią
ktoś bije pianę
ktoś bije pokłony
ktoś bije rekord
ktoś bije studnię
ktoś bije w dach
ktoś przyznaje się bez bicia
ktoś przyznaje bez bicia
ktoś przyznał się bez bicia
ktoś przyznał bez bicia
ktoś uderza na alarm
ktoś bije na alarm
ktoś wali głową o/w mur
ktoś bije głową o/w ścianę
ktoś bije głową o/w mur
ktoś/coś bije na/o głowę kogoś/coś
nie w ciemię bity
niech kule biją kogoś
siódme poty biją na kogoś
z bijącym sercem
z biciem serca

Przysłowia

Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta
Gdzie dwóch się bije
Jak się baby nie bije, to jej wątroba gnije

Data ostatniej modyfikacji: 13.03.2024