Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. stawać
1. zaczynać się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu
Relacje znaczeniowe
synonimy: | zaczynać się |
Połączenia
- ciemność, dzień; cisza, milczenie nastaje
Cytaty
Wraz z październikiem w Tunezji nastaje deszczowa pora. źródło: NKJP: Oazy pośród gór, Dziennik Polski, 2001-11-17 |
|
Teraz szybko nastaje zmrok, więc bardzo ważne jest to, aby lampy były sprawne. źródło: NKJP: Nakielski Czas, 2003-12-10 |
|
Teraz nastają nowe czasy. Świat jest coraz bardziej złożony, coraz bardziej potrzeba ludzi odważnych [...]. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 08.11.1993 |
|
Był niewidoczny w szarówce nastającego dnia. źródło: NKJP: Alfons Filar: Śladami tatrzańskich kurierów, 1995 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nastaję |
nastajemy |
|||
2 os. |
nastajesz |
nastajecie |
|||
3 os. |
nastaje |
nastają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nastawałem +(e)m nastawał |
nastawałam +(e)m nastawała |
nastawałom +(e)m nastawało |
nastawaliśmy +(e)śmy nastawali |
nastawałyśmy +(e)śmy nastawały |
2 os. |
nastawałeś +(e)ś nastawał |
nastawałaś +(e)ś nastawała |
nastawałoś +(e)ś nastawało |
nastawaliście +(e)ście nastawali |
nastawałyście +(e)ście nastawały |
3 os. |
nastawał |
nastawała |
nastawało |
nastawali |
nastawały |
bezosobnik: nastawano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę nastawał będę nastawać |
będę nastawała będę nastawać |
będę nastawało będę nastawać |
będziemy nastawali będziemy nastawać |
będziemy nastawały będziemy nastawać |
2 os. |
będziesz nastawał będziesz nastawać |
będziesz nastawała będziesz nastawać |
będziesz nastawało będziesz nastawać |
będziecie nastawali będziecie nastawać |
będziecie nastawały będziecie nastawać |
3 os. |
będzie nastawał będzie nastawać |
będzie nastawała będzie nastawać |
będzie nastawało będzie nastawać |
będą nastawali będą nastawać |
będą nastawały będą nastawać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
nastawajmy |
|
2 os. |
nastawaj |
nastawajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nastawałbym bym nastawał |
nastawałabym bym nastawała |
nastawałobym bym nastawało |
nastawalibyśmy byśmy nastawali |
nastawałybyśmy byśmy nastawały |
2 os. |
nastawałbyś byś nastawał |
nastawałabyś byś nastawała |
nastawałobyś byś nastawało |
nastawalibyście byście nastawali |
nastawałybyście byście nastawały |
3 os. |
nastawałby by nastawał |
nastawałaby by nastawała |
nastawałoby by nastawało |
nastawaliby by nastawali |
nastawałyby by nastawały |
bezosobnik: nastawano by
bezokolicznik: nastawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
nastając
gerundium: nastawanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nastawanie |
nastawania |
D. | nastawania |
nastawań |
C. | nastawaniu |
nastawaniom |
B. | nastawanie |
nastawania |
N. | nastawaniem |
nastawaniami |
Ms. | nastawaniu |
nastawaniach |
W. | nastawanie |
nastawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: nastający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | nastający |
nastający |
nastający |
nastające |
nastająca |
D. | nastającego |
nastającego |
nastającego |
nastającego |
nastającej |
C. | nastającemu |
nastającemu |
nastającemu |
nastającemu |
nastającej |
B. | nastającego |
nastającego |
nastający |
nastające |
nastającą |
N. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającą |
Ms. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | nastający |
nastający |
nastające |
nastające |
D. | nastających |
nastających |
nastających |
nastających |
C. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
B. | nastających |
nastających |
nastających |
nastające |
N. | nastającymi |
nastającymi |
nastającymi |
nastającymi |
Ms. | nastających |
nastających |
nastających |
nastających |
odpowiednik aspektowy: nastać
Składnia
Rznieżywotny | + | nastawać | + |
2. obejmować funkcję
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca organizacja i hierarchia w pracy, stosunki służbowe
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa urzędy i ich funkcjonowanie
Cytaty
Padał deszcz, dach przeciekał. Dziś też przecieka, choć jak w Ursusie nastawał nowy dyrektor - było ich, było - zawsze mówił, że dach przeciekać nie będzie. Myślę sobie, że z tym dachem jest jak z bywszym socjalizmem; musi być taki, jaki jest, bo nic się zrobić nie da. źródło: NKJP: Paweł Smoleński: Tupniemy, cały świat będzie nasz, Gazeta Wyborcza, 1995-05-27 |
|
Zmienia się władza, nastaje nowy prezydent, zlecając w dniu 31.03.1999 r. Biuru Kontroli Urzędu Miasta Krakowa kontrolę spraw związanych z dzierżawą Kraka. źródło: NKJP: Rada nie musi się zgodzić..., Dziennik Polski, 2002-09-10 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nastaję |
nastajemy |
|||
2 os. |
nastajesz |
nastajecie |
|||
3 os. |
nastaje |
nastają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nastawałem +(e)m nastawał |
nastawałam +(e)m nastawała |
nastawałom +(e)m nastawało |
nastawaliśmy +(e)śmy nastawali |
nastawałyśmy +(e)śmy nastawały |
2 os. |
nastawałeś +(e)ś nastawał |
nastawałaś +(e)ś nastawała |
nastawałoś +(e)ś nastawało |
nastawaliście +(e)ście nastawali |
nastawałyście +(e)ście nastawały |
3 os. |
nastawał |
nastawała |
nastawało |
nastawali |
nastawały |
bezosobnik: nastawano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę nastawał będę nastawać |
będę nastawała będę nastawać |
będę nastawało będę nastawać |
będziemy nastawali będziemy nastawać |
będziemy nastawały będziemy nastawać |
2 os. |
będziesz nastawał będziesz nastawać |
będziesz nastawała będziesz nastawać |
będziesz nastawało będziesz nastawać |
będziecie nastawali będziecie nastawać |
będziecie nastawały będziecie nastawać |
3 os. |
będzie nastawał będzie nastawać |
będzie nastawała będzie nastawać |
będzie nastawało będzie nastawać |
będą nastawali będą nastawać |
będą nastawały będą nastawać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
nastawajmy |
|
2 os. |
nastawaj |
nastawajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nastawałbym bym nastawał |
nastawałabym bym nastawała |
nastawałobym bym nastawało |
nastawalibyśmy byśmy nastawali |
nastawałybyśmy byśmy nastawały |
2 os. |
nastawałbyś byś nastawał |
nastawałabyś byś nastawała |
nastawałobyś byś nastawało |
nastawalibyście byście nastawali |
nastawałybyście byście nastawały |
3 os. |
nastawałby by nastawał |
nastawałaby by nastawała |
nastawałoby by nastawało |
nastawaliby by nastawali |
nastawałyby by nastawały |
bezosobnik: nastawano by
bezokolicznik: nastawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
nastając
gerundium: nastawanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nastawanie |
nastawania |
D. | nastawania |
nastawań |
C. | nastawaniu |
nastawaniom |
B. | nastawanie |
nastawania |
N. | nastawaniem |
nastawaniami |
Ms. | nastawaniu |
nastawaniach |
W. | nastawanie |
nastawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: nastający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | nastający |
nastający |
nastający |
nastające |
nastająca |
D. | nastającego |
nastającego |
nastającego |
nastającego |
nastającej |
C. | nastającemu |
nastającemu |
nastającemu |
nastającemu |
nastającej |
B. | nastającego |
nastającego |
nastający |
nastające |
nastającą |
N. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającą |
Ms. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | nastający |
nastający |
nastające |
nastające |
D. | nastających |
nastających |
nastających |
nastających |
C. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
B. | nastających |
nastających |
nastających |
nastające |
N. | nastającymi |
nastającymi |
nastającymi |
nastającymi |
Ms. | nastających |
nastających |
nastających |
nastających |
odpowiednik aspektowy: nastać
Składnia
Rzosobowy | + | nastawać | + |
3. domagać się
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia
Relacje znaczeniowe
hiperonimy: | domagać się |
Połączenia
- mocno nastawać
- bardzo nastawać
Cytaty
Dlatego m.in. wicepremier Kołodko tak bardzo nastawał na obniżenie stopy procentowej przez Narodowy Bank Polski [...]. źródło: NKJP: Danuta Zagrodzka, Gazeta Wyborcza,1995-01-30 |
|
Chciałbym powiedzieć, że związki zawodowe bardzo mocno nastawały na to, aby rolnicy otrzymywali te limity cukrowe. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 28.03.2001 |
|
[...] aparat jest uszkodzony, lekarz operuje, a rodzina nastaje, byśmy zaraz przewozili rannego - wołała z niekłamanym strachem pielęgniarka Szpitalnego Oddziału Ratunkowego. źródło: NKJP: Wszystko może się zdarzyć, Dziennik Polski, 2003-09-29 |
|
Stary, bezzębny służący drażnił ją coraz bardziej. Gdyby wiedziała, że stryj umarł, darowałaby sobie przyjazd. Nie znosiła pogrzebów. - A jest solidny? - nastawał staruszek. - Co? Samochód? - Nie, nie. Bagażnik. źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu,1999 |
|
Dlatego Polska - zamiast gorączkowo negocjować warunki zamontowania tarczy - powinna nastawać na Amerykanów, aby publicznie przedstawili Rosji uczciwą propozycję [...]. źródło: NKJP: www.borowski.pl |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nastaję |
nastajemy |
|||
2 os. |
nastajesz |
nastajecie |
|||
3 os. |
nastaje |
nastają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nastawałem +(e)m nastawał |
nastawałam +(e)m nastawała |
nastawałom +(e)m nastawało |
nastawaliśmy +(e)śmy nastawali |
nastawałyśmy +(e)śmy nastawały |
2 os. |
nastawałeś +(e)ś nastawał |
nastawałaś +(e)ś nastawała |
nastawałoś +(e)ś nastawało |
nastawaliście +(e)ście nastawali |
nastawałyście +(e)ście nastawały |
3 os. |
nastawał |
nastawała |
nastawało |
nastawali |
nastawały |
bezosobnik: nastawano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę nastawał będę nastawać |
będę nastawała będę nastawać |
będę nastawało będę nastawać |
będziemy nastawali będziemy nastawać |
będziemy nastawały będziemy nastawać |
2 os. |
będziesz nastawał będziesz nastawać |
będziesz nastawała będziesz nastawać |
będziesz nastawało będziesz nastawać |
będziecie nastawali będziecie nastawać |
będziecie nastawały będziecie nastawać |
3 os. |
będzie nastawał będzie nastawać |
będzie nastawała będzie nastawać |
będzie nastawało będzie nastawać |
będą nastawali będą nastawać |
będą nastawały będą nastawać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
nastawajmy |
|
2 os. |
nastawaj |
nastawajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nastawałbym bym nastawał |
nastawałabym bym nastawała |
nastawałobym bym nastawało |
nastawalibyśmy byśmy nastawali |
nastawałybyśmy byśmy nastawały |
2 os. |
nastawałbyś byś nastawał |
nastawałabyś byś nastawała |
nastawałobyś byś nastawało |
nastawalibyście byście nastawali |
nastawałybyście byście nastawały |
3 os. |
nastawałby by nastawał |
nastawałaby by nastawała |
nastawałoby by nastawało |
nastawaliby by nastawali |
nastawałyby by nastawały |
bezosobnik: nastawano by
bezokolicznik: nastawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
nastając
gerundium: nastawanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nastawanie |
nastawania |
D. | nastawania |
nastawań |
C. | nastawaniu |
nastawaniom |
B. | nastawanie |
nastawania |
N. | nastawaniem |
nastawaniami |
Ms. | nastawaniu |
nastawaniach |
W. | nastawanie |
nastawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: nastający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | nastający |
nastający |
nastający |
nastające |
nastająca |
D. | nastającego |
nastającego |
nastającego |
nastającego |
nastającej |
C. | nastającemu |
nastającemu |
nastającemu |
nastającemu |
nastającej |
B. | nastającego |
nastającego |
nastający |
nastające |
nastającą |
N. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającą |
Ms. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | nastający |
nastający |
nastające |
nastające |
D. | nastających |
nastających |
nastających |
nastających |
C. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
B. | nastających |
nastających |
nastających |
nastające |
N. | nastającymi |
nastającymi |
nastającymi |
nastającymi |
Ms. | nastających |
nastających |
nastających |
nastających |
Składnia
Rzosobowy | + | nastawać | + |
na CO
|
Rzosobowy | + | nastawać | + |
(na KOGO) +
żeby ZDANIE
|
Rzosobowy | + | nastawać | + |
MOWA WPROST
|
4. dybać na kogoś
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie
Połączenia
- nastawać na czyjeś życie, na czyjąś cnotę
Cytaty
Za kilka dni powstanie ekspertyza. Dzięki niej dowiemy się, jakiego materiału użył terrorysta, który nastawał na życie skarżyskiego przedsiębiorcy. źródło: NKJP: Mateusz Bolechowski, Kolejny zamach na Wtórpol, Echo Dnia, 2007-01-19 |
|
Przed progiem domu nastają na siebie dwa nadęte, tłuste gołębie. źródło: NKJP: Jerzy Broszkiewicz: Doktor Twardowski, 1981 |
|
[...] trzeba było popaść w zapał prowincjonalnego kauzyperdy, by z taką swadą, jak poseł Wierchowicz, wywodzić, że powołanie Komisji Śledczej będzie nastawaniem na niezależność prokuratury i demokratycznego państwa prawa. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 16.12.1999 |
|
– Ja osobiście nic do tego faceta nie miałem. Był trochę czepialski, nastawał na naszego pudla, ale ja go nawet rozumiałem. Podobno jakiś mały pies ugryzł mu kiedyś żonę… źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007 |
|
Nawet ludzie niewierzący, choć jest ich w Polsce niewielu, powinni przyjąć, że każdy, kto w Polsce chce niszczyć Kościół i te wartości, które Kościół reprezentuje, nastaje nie tylko na religię katolicką, religię ogromnej większości Polaków, ale nastaje na sam naród. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
nastaję |
nastajemy |
|||
2 os. |
nastajesz |
nastajecie |
|||
3 os. |
nastaje |
nastają |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nastawałem +(e)m nastawał |
nastawałam +(e)m nastawała |
nastawałom +(e)m nastawało |
nastawaliśmy +(e)śmy nastawali |
nastawałyśmy +(e)śmy nastawały |
2 os. |
nastawałeś +(e)ś nastawał |
nastawałaś +(e)ś nastawała |
nastawałoś +(e)ś nastawało |
nastawaliście +(e)ście nastawali |
nastawałyście +(e)ście nastawały |
3 os. |
nastawał |
nastawała |
nastawało |
nastawali |
nastawały |
bezosobnik: nastawano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę nastawał będę nastawać |
będę nastawała będę nastawać |
będę nastawało będę nastawać |
będziemy nastawali będziemy nastawać |
będziemy nastawały będziemy nastawać |
2 os. |
będziesz nastawał będziesz nastawać |
będziesz nastawała będziesz nastawać |
będziesz nastawało będziesz nastawać |
będziecie nastawali będziecie nastawać |
będziecie nastawały będziecie nastawać |
3 os. |
będzie nastawał będzie nastawać |
będzie nastawała będzie nastawać |
będzie nastawało będzie nastawać |
będą nastawali będą nastawać |
będą nastawały będą nastawać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
nastawajmy |
|
2 os. |
nastawaj |
nastawajcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
nastawałbym bym nastawał |
nastawałabym bym nastawała |
nastawałobym bym nastawało |
nastawalibyśmy byśmy nastawali |
nastawałybyśmy byśmy nastawały |
2 os. |
nastawałbyś byś nastawał |
nastawałabyś byś nastawała |
nastawałobyś byś nastawało |
nastawalibyście byście nastawali |
nastawałybyście byście nastawały |
3 os. |
nastawałby by nastawał |
nastawałaby by nastawała |
nastawałoby by nastawało |
nastawaliby by nastawali |
nastawałyby by nastawały |
bezosobnik: nastawano by
bezokolicznik: nastawać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
nastając
gerundium: nastawanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | nastawanie |
nastawania |
D. | nastawania |
nastawań |
C. | nastawaniu |
nastawaniom |
B. | nastawanie |
nastawania |
N. | nastawaniem |
nastawaniami |
Ms. | nastawaniu |
nastawaniach |
W. | nastawanie |
nastawania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: nastający
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | nastający |
nastający |
nastający |
nastające |
nastająca |
D. | nastającego |
nastającego |
nastającego |
nastającego |
nastającej |
C. | nastającemu |
nastającemu |
nastającemu |
nastającemu |
nastającej |
B. | nastającego |
nastającego |
nastający |
nastające |
nastającą |
N. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającą |
Ms. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | nastający |
nastający |
nastające |
nastające |
D. | nastających |
nastających |
nastających |
nastających |
C. | nastającym |
nastającym |
nastającym |
nastającym |
B. | nastających |
nastających |
nastających |
nastające |
N. | nastającymi |
nastającymi |
nastającymi |
nastającymi |
Ms. | nastających |
nastających |
nastających |
nastających |
Składnia
Rzżywotny | + | nastawać | + |
na CO/KOGO
|