dybać

  • książk.  chcąc zrobić coś złego osobie lub zwierzęciu, czekać na moment, kiedy będzie można to zrobić
  • CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA

    Relacje międzyludzkie

    określenia relacji międzyludzkich


    CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

    Zasady współżycia społecznego

    zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

  • synonimy:  nastawać
    hiperonimy:  zagrażać
    • zbir, złodziej dybie
    • dybać na czyjąś cnotę, cześć, suwerenność, wolność; duszę, na czyjeś zdrowie, życie, na majątek, na pieniądze, na stanowisko
  • Nigdy nie jeździł windą. Bał się zamachowców, którzy dybali na jego życie.

    źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Wieże z kamienia, 2004

    [...] gdzie tylko była woda, człowiek dybał z zastawionymi sieciami na ryby.

    źródło: NKJP: Arkady Fiedler: Dzikie banany, 1960

    [...] panią Marię na stare lata opanowała pewna obsesja. Polegała ona na przekonaniu, iż cały świat dybie na jej majątek.

    źródło: NKJP: Barbara Matoga: Na Mikołaja, Dziennik Polski, 2006-12-29

    O tym, że w sezonie turystycznym złoczyńcy dybią na portfele i bagaż gości przybywających pod Tatry - przekonywać nikogo nie trzeba.

    źródło: NKJP: Kronika policyjna, Dziennik Polski, 2001-08-09

    Dział Administracji dybał na donosicieli i wysyłał ich najbliższym transportem.

    źródło: NKJP: Aleksander Sołżenicyn: Archipelag Gułag tom 2, 1977

  • część mowy: czasownik

    aspekt: niedokonany

    Tryb oznajmujący

    Czas teraźniejszy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. dybię
    dybiemy
    2 os. dybiesz
    dybiecie
    3 os. dybie
    dybią

    Czas przeszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. dybałem
    +(e)m dybał
    dybałam
    +(e)m dybała
    dybałom
    +(e)m dybało
    dybaliśmy
    +(e)śmy dybali
    dybałyśmy
    +(e)śmy dybały
    2 os. dybałeś
    +(e)ś dybał
    dybałaś
    +(e)ś dybała
    dybałoś
    +(e)ś dybało
    dybaliście
    +(e)ście dybali
    dybałyście
    +(e)ście dybały
    3 os. dybał
    dybała
    dybało
    dybali
    dybały

    bezosobnik: dybano

    Czas przyszły

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. będę dybał
    będę dybać
    będę dybała
    będę dybać
    będę dybało
    będę dybać
    będziemy dybali
    będziemy dybać
    będziemy dybały
    będziemy dybać
    2 os. będziesz dybał
    będziesz dybać
    będziesz dybała
    będziesz dybać
    będziesz dybało
    będziesz dybać
    będziecie dybali
    będziecie dybać
    będziecie dybały
    będziecie dybać
    3 os. będzie dybał
    będzie dybać
    będzie dybała
    będzie dybać
    będzie dybało
    będzie dybać
    będą dybali
    będą dybać
    będą dybały
    będą dybać

    Tryb rozkazujący

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    1 os. dybmy
    2 os. dyb
    dybcie

    Tryb warunkowy

    liczba pojedyncza liczba mnoga
    m ż n mo -mo
    1 os. dybałbym
    bym dybał
    dybałabym
    bym dybała
    dybałobym
    bym dybało
    dybalibyśmy
    byśmy dybali
    dybałybyśmy
    byśmy dybały
    2 os. dybałbyś
    byś dybał
    dybałabyś
    byś dybała
    dybałobyś
    byś dybało
    dybalibyście
    byście dybali
    dybałybyście
    byście dybały
    3 os. dybałby
    by dybał
    dybałaby
    by dybała
    dybałoby
    by dybało
    dybaliby
    by dybali
    dybałyby
    by dybały

    bezosobnik: dybano by

    bezokolicznik: dybać

    imiesłów przysłówkowy współczesny: dybiąc

    gerundium: dybanie

    imiesłów przymiotnikowy czynny: dybiący

  • bez ograniczeń + dybać +
    na KOGO/CO
  • psł. *dybati 'stąpać na palcach, skradać się'

CHRONOLOGIZACJA:
1 połowa XVI w., SPXVI
Data ostatniej modyfikacji: 11.09.2015