Chronologizacja
Pochodzenie
Od: peszyć (się) .
Por. pech
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia
Relacje znaczeniowe
synonimy: | skonfundować się, zdeprymować się, zdetonować się, zmieszać się |
Połączenia
- nowicjusz, rozmówca speszył się, dziecko speszyło się
- speszyć się brakiem reakcji, czyimś milczeniem, obecnością kamer i dziennikarzy
- speszyć się na egzaminie, na scenie; na widok obcych osób
- speszyć się lekko, nieco, trochę, wyraźnie
- speszyć się i posmutnieć, speszyć się i spuścić wzrok, speszyć się i zamilknąć, speszyć się i zdenerwować
Cytaty
Speszył się, zesztywniał, zaczął coś bezsensownie mamrotać. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska, Piotr Pietucha: Sceny z życia pozamałżeńskiego, 2003 |
|
Speszył się trochę naszym milczeniem i przez chwilę przyglądał się nam badawczo, szczerząc spod niedomkniętych warg żółte, zajęcze zęby. źródło: NKJP: Jan Józef Szczepański: Polska jesień, 1995 |
|
Miał falujące włosy i zniewalający uśmiech. Pocałował ją w rękę. Speszyła się, bo rówieśnicy traktowali ją po kumplowsku. źródło: NKJP: Maria Terlecka, Gazeta Wyborcza,1993-03-12, |
|
- A dokąd to kawaler wędruje? - spytała. - Do Bujwidz, proszę pani. - To idziesz w odwrotną stronę. - W odwrotną? - speszył się chłopiec. - Ja myślałem, że idę dobrze. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1994 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
speszę się |
speszymy się |
|||
2 os. |
speszysz się |
speszycie się |
|||
3 os. |
speszy się |
speszą się |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
speszyłem się +(e)m się speszył |
speszyłam się +(e)m się speszyła |
speszyłom się +(e)m się speszyło |
speszyliśmy się +(e)śmy się speszyli |
speszyłyśmy się +(e)śmy się speszyły |
2 os. |
speszyłeś się +(e)ś się speszył |
speszyłaś się +(e)ś się speszyła |
speszyłoś się +(e)ś się speszyło |
speszyliście się +(e)ście się speszyli |
speszyłyście się +(e)ście się speszyły |
3 os. |
speszył się |
speszyła się |
speszyło się |
speszyli się |
speszyły się |
bezosobnik: speszono się
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
speszmy się |
|
2 os. |
spesz się |
speszcie się |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
speszyłbym się bym się speszył |
speszyłabym się bym się speszyła |
speszyłobym się bym się speszyło |
speszylibyśmy się byśmy się speszyli |
speszyłybyśmy się byśmy się speszyły |
2 os. |
speszyłbyś się byś się speszył |
speszyłabyś się byś się speszyła |
speszyłobyś się byś się speszyło |
speszylibyście się byście się speszyli |
speszyłybyście się byście się speszyły |
3 os. |
speszyłby się by się speszył |
speszyłaby się by się speszyła |
speszyłoby się by się speszyło |
speszyliby się by się speszyli |
speszyłyby się by się speszyły |
bezosobnik: speszono by się
bezokolicznik: speszyć się
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
speszywszy się
gerundium: speszenie się
rodzaj gramatyczny: dk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | speszenie się |
speszenia się |
D. | speszenia się |
speszeń się |
C. | speszeniu się |
speszeniom się |
B. | speszenie się |
speszenia się |
N. | speszeniem się |
speszeniami się |
Ms. | speszeniu się |
speszeniach się |
W. | speszenie się |
speszenia się |
odpowiednik aspektowy: peszyć się
Składnia
Rz osobowy | + | speszyć się | + |
CZYM
|
Rz osobowy | + | speszyć się | + |
ZDANIE PYTAJNOZALEŻNE
|