UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zaostrzyć

Chronologizacja

2 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

Zob. ostry

1. ołówek

Definicja

spowodować, że coś otrzymało kłujące zakończenie lub cienką tnącą krawędź

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	naostrzyć
	antonimy:	stępić

Połączenia

zaostrzyć kij, kołek, kredkę, ołówek, patyk, pręt
zaostrzyć nożem, scyzorykiem, temperówką, żyletką

Cytaty

	Eryk niechętnie odwiązał swój nóż od prawego buta i zaostrzył kij. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Góry Żmijowe, 2006
	Rozpaliłem ogień, zaostrzyłem scyzorykiem dwa kijki i już po chwili tłuszcz opiekanej kiełbasy apetycznie skwierczał. źródło: NKJP: Mariusz Ziomecki: Lato nieśmiertelnych, 2002
	Wszystko czekało. Zaostrzone ołówki, piórka, buteleczki z farbkami. źródło: NKJP: Piotr Krawczyk: Plamka światła, 1997
	Sięgnął po jedno z piór, mistrzowsko zaostrzonych przez Krusia, i po ostatnią kartę, zapisaną minionej nocy. źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Światło i lęk, 2003
	Krzemienny pasek jeden brzeg miał po obu stronach stożkowaty. Zaostrzony. To musiało być obrobione. Nóż. Prymitywny, ale nóż. źródło: NKJP: Jan Grzegorczyk: Chaszcze, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaostrzę	zaostrzymy
2 os.	zaostrzysz	zaostrzycie
3 os.	zaostrzy	zaostrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłem +(e)m zaostrzył	zaostrzyłam +(e)m zaostrzyła	zaostrzyłom +(e)m zaostrzyło	zaostrzyliśmy +(e)śmy zaostrzyli	zaostrzyłyśmy +(e)śmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłeś +(e)ś zaostrzył	zaostrzyłaś +(e)ś zaostrzyła	zaostrzyłoś +(e)ś zaostrzyło	zaostrzyliście +(e)ście zaostrzyli	zaostrzyłyście +(e)ście zaostrzyły
3 os.	zaostrzył	zaostrzyła	zaostrzyło	zaostrzyli	zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaostrzmy zaostrzyjmy
2 os.	zaostrz zaostrzyj	zaostrzcie zaostrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłbym bym zaostrzył	zaostrzyłabym bym zaostrzyła	zaostrzyłobym bym zaostrzyło	zaostrzylibyśmy byśmy zaostrzyli	zaostrzyłybyśmy byśmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłbyś byś zaostrzył	zaostrzyłabyś byś zaostrzyła	zaostrzyłobyś byś zaostrzyło	zaostrzylibyście byście zaostrzyli	zaostrzyłybyście byście zaostrzyły
3 os.	zaostrzyłby by zaostrzył	zaostrzyłaby by zaostrzyła	zaostrzyłoby by zaostrzyło	zaostrzyliby by zaostrzyli	zaostrzyłyby by zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono by

bezokolicznik: zaostrzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaostrzywszy

gerundium: zaostrzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaostrzenie	zaostrzenia
D.	zaostrzenia	zaostrzeń
C.	zaostrzeniu	zaostrzeniom
B.	zaostrzenie	zaostrzenia
N.	zaostrzeniem	zaostrzeniami
Ms.	zaostrzeniu	zaostrzeniach
W.	zaostrzenie	zaostrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaostrzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzona
D.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonej
C.	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonej
B.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzoną
N.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzoną
Ms.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaostrzeni	zaostrzeni	zaostrzone	zaostrzone
D.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych
C.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym
B.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzone
N.	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi
Ms.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych

odpowiednik aspektowy: zaostrzać

Składnia

Rz_osobowy

zaostrzyć

CO + (CZYM)

2. rysy

Definicja

spowodować, że kształty lub kontury czegoś wyraźniej się zarysowały

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kolory i światło

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii kształty i figury

Relacje znaczeniowe

synonimy:

wyostrzyć

Połączenia

zaostrzyć kontury, rysy (twarzy)

Cytaty

	Lifting skroniowy podnosi także skórę policzków, dzięki czemu można zaostrzyć rysy kości policzkowych [...]. źródło: Internet: solumed.pl
	Było w niej coś nieuchwytnego [....], zmieniające się rysy, to zaostrzone, to łagodne, w zależności od sytuacji. źródło: NKJP: Maria Nurowska: Miłośnica, 2009
	Twarz pobladła, oczy zapadnięte, uszy blade, nos zaostrzony. źródło: NKJP: Anna Kowalska: Dzienniki 1927-1969, 2008
	Zrobiło się ciemno, wysoko na niebie świecił jasny, zaostrzony księżyc. źródło: NKJP: Manuela Gretkowska: Podręcznik do ludzi: tom 1 i ostatni – Czaszka, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaostrzę	zaostrzymy
2 os.	zaostrzysz	zaostrzycie
3 os.	zaostrzy	zaostrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłem +(e)m zaostrzył	zaostrzyłam +(e)m zaostrzyła	zaostrzyłom +(e)m zaostrzyło	zaostrzyliśmy +(e)śmy zaostrzyli	zaostrzyłyśmy +(e)śmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłeś +(e)ś zaostrzył	zaostrzyłaś +(e)ś zaostrzyła	zaostrzyłoś +(e)ś zaostrzyło	zaostrzyliście +(e)ście zaostrzyli	zaostrzyłyście +(e)ście zaostrzyły
3 os.	zaostrzył	zaostrzyła	zaostrzyło	zaostrzyli	zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaostrzmy zaostrzyjmy
2 os.	zaostrz zaostrzyj	zaostrzcie zaostrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłbym bym zaostrzył	zaostrzyłabym bym zaostrzyła	zaostrzyłobym bym zaostrzyło	zaostrzylibyśmy byśmy zaostrzyli	zaostrzyłybyśmy byśmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłbyś byś zaostrzył	zaostrzyłabyś byś zaostrzyła	zaostrzyłobyś byś zaostrzyło	zaostrzylibyście byście zaostrzyli	zaostrzyłybyście byście zaostrzyły
3 os.	zaostrzyłby by zaostrzył	zaostrzyłaby by zaostrzyła	zaostrzyłoby by zaostrzyło	zaostrzyliby by zaostrzyli	zaostrzyłyby by zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono by

bezokolicznik: zaostrzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaostrzywszy

gerundium: zaostrzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaostrzenie	zaostrzenia
D.	zaostrzenia	zaostrzeń
C.	zaostrzeniu	zaostrzeniom
B.	zaostrzenie	zaostrzenia
N.	zaostrzeniem	zaostrzeniami
Ms.	zaostrzeniu	zaostrzeniach
W.	zaostrzenie	zaostrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaostrzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzona
D.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonej
C.	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonej
B.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzoną
N.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzoną
Ms.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaostrzeni	zaostrzeni	zaostrzone	zaostrzone
D.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych
C.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym
B.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzone
N.	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi
Ms.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych

odpowiednik aspektowy: zaostrzać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

zaostrzyć

3. smak

Definicja

nadać wyrazisty, piekący smak

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie przyprawy, smaki

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

doprawić

Połączenia

pieprz zaostrzył; papryka, jakaś przyprawa zaostrzyła; chili zaostrzyło smak czegoś
można, należy zaostrzyć smak czegoś

Cytaty

Ponieważ nie zawsze można u nas dostać świeżą ostrą paprykę, więc przy użyciu słodkiej należy zaostrzyć smak farszu [...].

źródło: NKJP: Turecki pieprz, Dziennik Polski, 2002-10-05

Doskonałym tego przykładem może być tradycyjnie polski bigos, do którego zamiast białego wina możemy dodać Brandy de Jerez, która z pewnością wzmocni i zaostrzy jego smak i znakomicie komponować się będzie z dziczyzną.

źródło: NKJP: Elżbieta Podolska: Kuchnia poznańska, Gazeta Poznańska, 2001-12-08

Beaujolais pochodzi z Burgundii [...], ma piękny czerwony kolor [...], przyjemny lekko zaostrzony smak i zapach, w którym odkrywa się wspomnienia owoców i kwiatów.

źródło: NKJP: Święto cienkusza, Dziennik Polski, 2000-11-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaostrzę	zaostrzymy
2 os.	zaostrzysz	zaostrzycie
3 os.	zaostrzy	zaostrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłem +(e)m zaostrzył	zaostrzyłam +(e)m zaostrzyła	zaostrzyłom +(e)m zaostrzyło	zaostrzyliśmy +(e)śmy zaostrzyli	zaostrzyłyśmy +(e)śmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłeś +(e)ś zaostrzył	zaostrzyłaś +(e)ś zaostrzyła	zaostrzyłoś +(e)ś zaostrzyło	zaostrzyliście +(e)ście zaostrzyli	zaostrzyłyście +(e)ście zaostrzyły
3 os.	zaostrzył	zaostrzyła	zaostrzyło	zaostrzyli	zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaostrzmy zaostrzyjmy
2 os.	zaostrz zaostrzyj	zaostrzcie zaostrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłbym bym zaostrzył	zaostrzyłabym bym zaostrzyła	zaostrzyłobym bym zaostrzyło	zaostrzylibyśmy byśmy zaostrzyli	zaostrzyłybyśmy byśmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłbyś byś zaostrzył	zaostrzyłabyś byś zaostrzyła	zaostrzyłobyś byś zaostrzyło	zaostrzylibyście byście zaostrzyli	zaostrzyłybyście byście zaostrzyły
3 os.	zaostrzyłby by zaostrzył	zaostrzyłaby by zaostrzyła	zaostrzyłoby by zaostrzyło	zaostrzyliby by zaostrzyli	zaostrzyłyby by zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono by

bezokolicznik: zaostrzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaostrzywszy

gerundium: zaostrzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaostrzenie	zaostrzenia
D.	zaostrzenia	zaostrzeń
C.	zaostrzeniu	zaostrzeniom
B.	zaostrzenie	zaostrzenia
N.	zaostrzeniem	zaostrzeniami
Ms.	zaostrzeniu	zaostrzeniach
W.	zaostrzenie	zaostrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaostrzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzona
D.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonej
C.	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonej
B.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzoną
N.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzoną
Ms.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaostrzeni	zaostrzeni	zaostrzone	zaostrzone
D.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych
C.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym
B.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzone
N.	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi
Ms.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych

odpowiednik aspektowy: zaostrzać

Składnia

zaostrzyć

4. objawy

Definicja

spowodować nasilenie się objawów czegoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:

wzmóc

Połączenia

zaostrzyć alergię, astmę, reumatyzm...; chorobę, objawy (choroby)
móc zaostrzyć

Cytaty

Picie kawy może również znacznie zaostrzyć objawy choroby wrzodowej, poprzez pobudzenie wydzielania soku żołądkowego.

źródło: Internet: zdrowe-zywienie.wieszjak.polki.pl

Jeżeli powyższe schorzenia mają podłoże alergiczne, to należy je leczyć tak jak choroby alergiczne. A podanie antybiotyku może jedynie zaostrzyć chorobę.

źródło: Internet: portal.abczdrowie.pl

Latem dużo [pacjentów] zgłasza się z powodu zaostrzenia astmy oskrzelowej na tle alergicznym.

źródło: NKJP: (e): Szpital w pigułce, Nowiny Raciborskie, 2006-07-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaostrzę	zaostrzymy
2 os.	zaostrzysz	zaostrzycie
3 os.	zaostrzy	zaostrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłem +(e)m zaostrzył	zaostrzyłam +(e)m zaostrzyła	zaostrzyłom +(e)m zaostrzyło	zaostrzyliśmy +(e)śmy zaostrzyli	zaostrzyłyśmy +(e)śmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłeś +(e)ś zaostrzył	zaostrzyłaś +(e)ś zaostrzyła	zaostrzyłoś +(e)ś zaostrzyło	zaostrzyliście +(e)ście zaostrzyli	zaostrzyłyście +(e)ście zaostrzyły
3 os.	zaostrzył	zaostrzyła	zaostrzyło	zaostrzyli	zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaostrzmy zaostrzyjmy
2 os.	zaostrz zaostrzyj	zaostrzcie zaostrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłbym bym zaostrzył	zaostrzyłabym bym zaostrzyła	zaostrzyłobym bym zaostrzyło	zaostrzylibyśmy byśmy zaostrzyli	zaostrzyłybyśmy byśmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłbyś byś zaostrzył	zaostrzyłabyś byś zaostrzyła	zaostrzyłobyś byś zaostrzyło	zaostrzylibyście byście zaostrzyli	zaostrzyłybyście byście zaostrzyły
3 os.	zaostrzyłby by zaostrzył	zaostrzyłaby by zaostrzyła	zaostrzyłoby by zaostrzyło	zaostrzyliby by zaostrzyli	zaostrzyłyby by zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono by

bezokolicznik: zaostrzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaostrzywszy

gerundium: zaostrzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaostrzenie	zaostrzenia
D.	zaostrzenia	zaostrzeń
C.	zaostrzeniu	zaostrzeniom
B.	zaostrzenie	zaostrzenia
N.	zaostrzeniem	zaostrzeniami
Ms.	zaostrzeniu	zaostrzeniach
W.	zaostrzenie	zaostrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaostrzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzona
D.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonej
C.	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonej
B.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzoną
N.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzoną
Ms.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaostrzeni	zaostrzeni	zaostrzone	zaostrzone
D.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych
C.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym
B.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzone
N.	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi
Ms.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych

odpowiednik aspektowy: zaostrzać

Składnia

Rz_nieżywotny

zaostrzyć

5. apetyt

Definicja

spowodować, że ktoś zaczął intensywniej odbierać wrażenia zmysłowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego zmysły

Połączenia

zaostrzyć apetyt, ciekawość, czujność, ostrożność, wrażliwość

Cytaty

Agnieszka postawiła na ogniu menażkę z wodą i przygotowała kilka kanapek [...], bo nadmorskie powietrze zaostrzyło apetyty.

źródło: NKJP: Mirosław Sokołowski: Gady, 2007

Strach zaostrzył mu zmysły i Gauche nagle zidentyfikował ten cierpki zapach.

źródło: NKJP: Olga Tokarczuk: Podróż ludzi księgi, 1993

Niepowodzenie tylko zaostrzyło moją ciekawość.

źródło: NKJP: Anna Bolecka: Concerto d'amore, 2004

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaostrzę	zaostrzymy
2 os.	zaostrzysz	zaostrzycie
3 os.	zaostrzy	zaostrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłem +(e)m zaostrzył	zaostrzyłam +(e)m zaostrzyła	zaostrzyłom +(e)m zaostrzyło	zaostrzyliśmy +(e)śmy zaostrzyli	zaostrzyłyśmy +(e)śmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłeś +(e)ś zaostrzył	zaostrzyłaś +(e)ś zaostrzyła	zaostrzyłoś +(e)ś zaostrzyło	zaostrzyliście +(e)ście zaostrzyli	zaostrzyłyście +(e)ście zaostrzyły
3 os.	zaostrzył	zaostrzyła	zaostrzyło	zaostrzyli	zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaostrzmy zaostrzyjmy
2 os.	zaostrz zaostrzyj	zaostrzcie zaostrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłbym bym zaostrzył	zaostrzyłabym bym zaostrzyła	zaostrzyłobym bym zaostrzyło	zaostrzylibyśmy byśmy zaostrzyli	zaostrzyłybyśmy byśmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłbyś byś zaostrzył	zaostrzyłabyś byś zaostrzyła	zaostrzyłobyś byś zaostrzyło	zaostrzylibyście byście zaostrzyli	zaostrzyłybyście byście zaostrzyły
3 os.	zaostrzyłby by zaostrzył	zaostrzyłaby by zaostrzyła	zaostrzyłoby by zaostrzyło	zaostrzyliby by zaostrzyli	zaostrzyłyby by zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono by

bezokolicznik: zaostrzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaostrzywszy

gerundium: zaostrzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaostrzenie	zaostrzenia
D.	zaostrzenia	zaostrzeń
C.	zaostrzeniu	zaostrzeniom
B.	zaostrzenie	zaostrzenia
N.	zaostrzeniem	zaostrzeniami
Ms.	zaostrzeniu	zaostrzeniach
W.	zaostrzenie	zaostrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaostrzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzona
D.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonej
C.	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonej
B.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzoną
N.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzoną
Ms.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaostrzeni	zaostrzeni	zaostrzone	zaostrzone
D.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych
C.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym
B.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzone
N.	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi
Ms.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych

odpowiednik aspektowy: zaostrzać

Składnia

Rz_nieżywotny

zaostrzyć

6. dyscyplinę

Definicja

spowodować, że jakieś zasady objęły większą grupę lub stały się bardziej surowe

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa regulacje prawne

Połączenia

zaostrzyć cenzurę, dyscyplinę, kary, kodeks, kontrole, kryteria czegoś, nadzór, procedury, przepisy, regulacje, reguły, reżim, rygor, sankcje, środki, ustawę, wymagania, wymogi, zakazy
więzienie, zakład karny... o zaostrzonym rygorze

Cytaty

	Od jesieni 1943 Niemcy na niebywałą dotąd skalę zaostrzyli terror. źródło: NKJP: Kazimierz Osmecki Iranek: Powołanie i przeznaczenie: wspomnienia oficera Komendy Głównej AK, 2004
	Są procedury w prawie uchwalone i myślę, że to jest dobry przepis, który w przyszłości powinien zaostrzyć dyscyplinę wśród osób, które podejmują decyzje zarządcze w firmach. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 23.08.2001
	Kilka lat temu, kiedy za niewielką ilość marihuany nie groziły narkomanowi żadne sankcje, zaostrzono przepisy, by skuteczniej walczyć z handlarzami narkotyków. źródło: NKJP: (dag): Chcą posiadać narkotyki, Sztafeta, 2005, nr 06
	Po drodze czekały ich dwie kontrole - środki bezpieczeństwa zaostrzono z powodu przybycia na pogrzeb papieża przywódców z całego świata. źródło: NKJP: M.Barwicka: Ostatnia pielgrzymka Jana Pawła II: Długie pożegnanie, Tygodnik Ciechanowski, 2005-04-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaostrzę	zaostrzymy
2 os.	zaostrzysz	zaostrzycie
3 os.	zaostrzy	zaostrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłem +(e)m zaostrzył	zaostrzyłam +(e)m zaostrzyła	zaostrzyłom +(e)m zaostrzyło	zaostrzyliśmy +(e)śmy zaostrzyli	zaostrzyłyśmy +(e)śmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłeś +(e)ś zaostrzył	zaostrzyłaś +(e)ś zaostrzyła	zaostrzyłoś +(e)ś zaostrzyło	zaostrzyliście +(e)ście zaostrzyli	zaostrzyłyście +(e)ście zaostrzyły
3 os.	zaostrzył	zaostrzyła	zaostrzyło	zaostrzyli	zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaostrzmy zaostrzyjmy
2 os.	zaostrz zaostrzyj	zaostrzcie zaostrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłbym bym zaostrzył	zaostrzyłabym bym zaostrzyła	zaostrzyłobym bym zaostrzyło	zaostrzylibyśmy byśmy zaostrzyli	zaostrzyłybyśmy byśmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłbyś byś zaostrzył	zaostrzyłabyś byś zaostrzyła	zaostrzyłobyś byś zaostrzyło	zaostrzylibyście byście zaostrzyli	zaostrzyłybyście byście zaostrzyły
3 os.	zaostrzyłby by zaostrzył	zaostrzyłaby by zaostrzyła	zaostrzyłoby by zaostrzyło	zaostrzyliby by zaostrzyli	zaostrzyłyby by zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono by

bezokolicznik: zaostrzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaostrzywszy

gerundium: zaostrzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaostrzenie	zaostrzenia
D.	zaostrzenia	zaostrzeń
C.	zaostrzeniu	zaostrzeniom
B.	zaostrzenie	zaostrzenia
N.	zaostrzeniem	zaostrzeniami
Ms.	zaostrzeniu	zaostrzeniach
W.	zaostrzenie	zaostrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaostrzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzona
D.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonej
C.	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonej
B.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzoną
N.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzoną
Ms.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaostrzeni	zaostrzeni	zaostrzone	zaostrzone
D.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych
C.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym
B.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzone
N.	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi
Ms.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych

odpowiednik aspektowy: zaostrzać

Składnia

Rz_osobowy

zaostrzyć

7. konflikt

Definicja

spowodować, że coś przybrało gwałtowniejszą formę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozognić, zaognić

Połączenia

zaostrzyć konflikty, kryzys, napięcia, problem, protest, spór, stosunki, sytuację, walki

Cytaty

	Następca tronu zacisnął szczęki, obawiając się, że słowa Arithona sprowokują go do odpowiedzi, która jeszcze bardziej zaostrzy ich konflikt. źródło: NKJP: Klątwa Upiora Mgieł: Esensja, 2006, nr 01 (LIII)
	Ale to, że Bismarck zdecydował się na ujawnienie tej umowy w lutym 1879 r., jest dowodem, że nie dążył już do załagodzenia stosunków z Rosją, ale przeciwnie, starał się je zaostrzyć. źródło: NKJP: Henryk Wereszycki: Koniec sojuszu trzech cesarzy, 1977
	Wzrost zasobów zaostrzył problem ciasnoty lokalowej biblioteki. źródło: NKJP: Irena Kapuścik: Margarita Iwanowna Rudomino - twórczyni wielkiej biblioteki, 2006
	Przypomnijmy, że czas akcji w Kaspijsku zbiega się z zaostrzeniem konfliktu rosyjsko-gruzińskiego. źródło: NKJP: Krystyna Kurczab-Redlich: Głową o mur Kremla, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zaostrzę	zaostrzymy
2 os.	zaostrzysz	zaostrzycie
3 os.	zaostrzy	zaostrzą

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłem +(e)m zaostrzył	zaostrzyłam +(e)m zaostrzyła	zaostrzyłom +(e)m zaostrzyło	zaostrzyliśmy +(e)śmy zaostrzyli	zaostrzyłyśmy +(e)śmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłeś +(e)ś zaostrzył	zaostrzyłaś +(e)ś zaostrzyła	zaostrzyłoś +(e)ś zaostrzyło	zaostrzyliście +(e)ście zaostrzyli	zaostrzyłyście +(e)ście zaostrzyły
3 os.	zaostrzył	zaostrzyła	zaostrzyło	zaostrzyli	zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zaostrzmy zaostrzyjmy
2 os.	zaostrz zaostrzyj	zaostrzcie zaostrzyjcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zaostrzyłbym bym zaostrzył	zaostrzyłabym bym zaostrzyła	zaostrzyłobym bym zaostrzyło	zaostrzylibyśmy byśmy zaostrzyli	zaostrzyłybyśmy byśmy zaostrzyły
2 os.	zaostrzyłbyś byś zaostrzył	zaostrzyłabyś byś zaostrzyła	zaostrzyłobyś byś zaostrzyło	zaostrzylibyście byście zaostrzyli	zaostrzyłybyście byście zaostrzyły
3 os.	zaostrzyłby by zaostrzył	zaostrzyłaby by zaostrzyła	zaostrzyłoby by zaostrzyło	zaostrzyliby by zaostrzyli	zaostrzyłyby by zaostrzyły

bezosobnik: zaostrzono by

bezokolicznik: zaostrzyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: zaostrzywszy

gerundium: zaostrzenie

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zaostrzenie	zaostrzenia
D.	zaostrzenia	zaostrzeń
C.	zaostrzeniu	zaostrzeniom
B.	zaostrzenie	zaostrzenia
N.	zaostrzeniem	zaostrzeniami
Ms.	zaostrzeniu	zaostrzeniach
W.	zaostrzenie	zaostrzenia

imiesłów przymiotnikowy bierny: zaostrzony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzona
D.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzonej
C.	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonemu	zaostrzonej
B.	zaostrzonego	zaostrzonego	zaostrzony	zaostrzone	zaostrzoną
N.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzoną
Ms.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zaostrzeni	zaostrzeni	zaostrzone	zaostrzone
D.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych
C.	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym	zaostrzonym
B.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzone
N.	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi	zaostrzonymi
Ms.	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych	zaostrzonych

odpowiednik aspektowy: zaostrzać

Składnia

zaostrzyć

Data ostatniej modyfikacji: 25.01.2016