UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kanoniczny

Chronologizacja

1 połowa XVII w., Kart XVII-XVIII

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	kanoniczny	kanoniczny	kanoniczny	kanoniczne	kanoniczna
D.	kanonicznego	kanonicznego	kanonicznego	kanonicznego	kanonicznej
C.	kanonicznemu	kanonicznemu	kanonicznemu	kanonicznemu	kanonicznej
B.	kanonicznego	kanonicznego	kanoniczny	kanoniczne	kanoniczną
N.	kanonicznym	kanonicznym	kanonicznym	kanonicznym	kanoniczną
Ms.	kanonicznym	kanonicznym	kanonicznym	kanonicznym	kanonicznej
W.	kanoniczny	kanoniczny	kanoniczny	kanoniczne	kanoniczna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	kanoniczni	kanoniczni	kanoniczne	kanoniczne
D.	kanonicznych	kanonicznych	kanonicznych	kanonicznych
C.	kanonicznym	kanonicznym	kanonicznym	kanonicznym
B.	kanonicznych	kanonicznych	kanonicznych	kanoniczne
N.	kanonicznymi	kanonicznymi	kanonicznymi	kanonicznymi
Ms.	kanonicznych	kanonicznych	kanonicznych	kanonicznych
W.	kanoniczni	kanoniczni	kanoniczne	kanoniczne

Pochodzenie

łac. canonicus

z gr. kanonikós

Od: kanon

1. tekst

Definicja

należący do kanonu - zbioru tekstów o podstawowym znaczeniu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność artystyczna człowieka literatura

Połączenia

teksty kanoniczne

Cytaty

Przejdźmy wreszcie do naszej literatury kanonicznej, do której ma pan sporo uwag. Może, na próbę, „Pan Tadeusz”...

źródło: NKJP: Zdzisław Pietrasik: Ślimak, schowaj rogi, Polityka, nr 2343, 2002-03-30

Na jednej z nich 78 dowcipów poprzedza anonimowa uwaga: „Kawały niniejsze są tłumaczeniem kawałka listy kanonicznych dowcipów o blondynkach, klasycznego przykładu dowcipów głupawych, niesmacznych, szowinistycznych i antyfeministycznych. Uwielbiam je”.

źródło: NKJP: Marta Wołkowycka Brunetka: Dowcip nasz powszedni, Gazeta Wyborcza, 1997-01-29

2. stan

Definicja

będący częścią kanonu - zbioru ogólnie przyjętych zasad, ustaw, norm

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego

Relacje znaczeniowe

synonimy:

modelowy, wzorcowy

Połączenia

kanoniczna wersja czegoś

Cytaty

	Faktem pierwszej wagi jest to, że posługiwanie się mową pozornie zależną wpłynęło na przekształcenie dyskursu krytycznego, odebrało mu właściwości traktowane dotąd jako jego kanoniczne wyróżniki [...]. źródło: NKJP: Michał Głowiński: Ekspresja i empatia, 1997
	Wynika z nich, że Królikiewiczowi zależy na dynamicznym rozbiciu kanonicznej kompozycji kadru filmowego, zerwaniu z regułami zacieśniania akcji do małego prostokąta ekranu [...]. źródło: NKJP: Janusz Kijowski: Film, Kultura, nr 6, 1978
	Uznanie, że każda zmiana językowa jest współcześnie następstwem działania nowomowy, prowadzić by musiało do wniosku. że istnieje pewien kanoniczny stan polszczyzny, od którego za żadną cenę odchodzić nie wolno. źródło: NKJP: Michał Głowiński: Czy nowa polszczyzna?, Polityka, nr 25, 1980
	Dzięki doskonałym opracowaniom i tłumaczeniom seria umożliwia poznanie kanonicznej wersji tekstów, a dołączone do nich komentarze są rodzajem przewodnika po utworze. źródło: NKJP: Agnieszka Dajbor: Ważą się losy jednej z najlepszych polskich serii krytycznoliterackich, Gazeta Wyborcza, 1995-03-08
	Kanonicznym przykładem trudnej fabuły jest „Ulisses” Jamesa Joyce’a. źródło: NKJP: Michał Foerster: Wariacje literackie: Wkurzające książki, Esensja, nr 05, 2009-07-02

3. księga

Definicja

należący do kanonu - zbioru ksiąg uznanych za święte

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Połączenia

ewangelie, księgi, teksty kanoniczne

Cytaty

Przedmiotem tej książki będą tylko te dzieła i utwory literatury hebrajskiej, które znalazły się w zbiorze określonym mianem Starego Testamentu i zostały uznane za kanoniczne przez główne ośrodki judaizmu w starożytnej Palestynie lub Aleksandrii.

źródło: NKJP: Witold Tyloch: Dzieje ksiąg Starego Testamentu: szkice z krytyki biblijnej, 1981

Zadawano sobie pytanie, czy poemat słusznie został zaszeregowany do pism kanonicznych. Jednakże z czasem zwyciężyła tradycja, która wszystko okrywa patyną dostojności. Pieśń nad pieśniami weszła do liturgii żydowskiej i odczytywana jest w pierwszym dniu święta Paschy.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Przy żłobie widzimy wołu i osła, pełnych zachwytu i uwielbienia. W ewangeliach kanonicznych nie ma o nich mowy.

źródło: NKJP: Ryszard Przybylski: Uśmiech Demokryta, 2009

4. kodeks

Definicja

wynikający z kanonów - przepisów w prawie kościelnym

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Religia – kościół wyznania: zasady i prawdy wiary

Połączenia

kodeks kanoniczny; małżeństwo, prawo kanoniczne

Cytaty

	W zasadzie prawo kanoniczne nakazywało w adwencie pościć dopiero cztery niedziele przed Bożym Narodzeniem, ale bardzo pobożni - a bożogrobcy do nich należeli - zaczynali post wcześniej. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	W obowiązującym do końca lat siedemdziesiątych kodeksie kanonicznym samobójstwo uważano za przestępstwo karane ekskomuniką i utratą praw do pośmiertnych obrzędów religijnych. źródło: NKJP: Maria Jarosz: Samobójstwa: ucieczka przegranych, 1997
	Za pewne przewinienia grożą bowiem księżom surowe kary kanoniczne, np. dłuższy pobyt w klasztorze o surowej, pokutnej regule. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Watykan bez tajemnic, 1997
	Styl życia i sposób postępowania duchownych był podporządkowany regułom kanonicznym. źródło: NKJP: Andrzej Chwalba (red.): Obyczaje w Polsce: od średniowiecza do czasów współczesnych: praca zbiorowa, 2004

Frazeologizmy

godzina kanoniczna
wizytacja kanoniczna

Data ostatniej modyfikacji: 23.04.2017