Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *topŕ̥vo 'oto, tu, teraz, po raz pierwszy, najpierw'
1. Dopiero się obudziłem.
Definicja
Kategoria znaczeniowa
wykładnik temporalny
Relacje znaczeniowe
| (quasi)antonimy: | już II |
Cytaty
|
Otrząsnął się dopiero na ruchomych schodach. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004 |
|
|
Przystąpi do spowiedzi dopiero po waszej rozmowie. źródło: NKJP: Marek Krajewski: Koniec świata w Breslau, 2003 |
|
|
Towarzyszka Plujka Janina również ma doświadczenie, temu nie przeczę, ale dopiero za miesiąc będzie miała 42, więc co to za doświadczenie, jak się jeszcze jest takim młodym-nierozważnym? źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1999 |
|
|
Dziś dopiero poznałem, czym dla mnie może być kobieta. źródło: NKJP: Mariusz Urbanek: Kisielewscy: Jan August, Zygmunt, Stefan, Wacek, 2006 |
|
|
Ludzie też zaczęli klaskać i sala wypełniła się gromką owacją dla pana prezesa Bela-Belowskiego, którego sława tym samym wyprzedziła zapowiedzianą dopiero obecność. źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003 |
Odmiana
część mowy: operator metapredykatywny
podklasa: temporalny
Składnia
| dopiero _ wyrażenie temporalne |
||
| szyk: zmienny: neutralna antepozycja |
2. Dopiero Janek wiedział, jak to zrobić.
Definicja
Noty o użyciu
komentarz przyrematyczny
Kategoria znaczeniowa
wykładnik porównania
Relacje znaczeniowe
| (quasi)antonimy: | już II |
Cytaty
|
To dopiero chrześcijanie zaczęli odróżniać erosa, czyli ciało spragnione innego ciała, od agape, miłości ducha. źródło: NKJP: Bronisław Świderski: Słowa obcego, 1998 |
|
|
Jeszcze w czasie studiów pisał do warszawskich pijarów, podając plany zreformowania szkolnictwa na wzór rzymskiego Nazarenum, ale trzeba było dopiero jego energii, talentu i wytrwałości w walce o fundusze, aby pomysł zrealizować. źródło: NKJP: Marek Borucki: Polacy w Rzymie. Od czasów Mieszka I do Jana Pawła II, 1995 |
|
|
Przeciwnie, chcieli, by się wyszumiał, poznał smak życia i zrozumiał, że prawdziwe szczęście daje dopiero związek z kobietą należącą do tej samej - naszej sfery, naszego środowiska, naszej klasy... źródło: NKJP: Andrzej Zaniewski: Król Tanga, 1997 |
|
|
Dowlokłam się do domu i dopiero lustro powiedziało mi prawdę. źródło: NKJP: Christian Skrzyposzek: Wolna Trybuna, 1999 |
Odmiana
część mowy: partykuła
podklasa: limitatywna
Składnia
| dopiero _ | ||
| szyk: zmienny: neutralna antepozycja |
3. Ta dopiero jest dziwna!
Definicja
Noty o użyciu
1) komentarz przyrematyczny
2) akcent kontrastywny na wyrażeniu, do którego odnosi się dopiero
Kategoria znaczeniowa
wykładnik podobieństwa
Cytaty
|
Poza tym, ona jest ciągle zmęczona. To jest dopiero wkurzające. źródło: NKJP: Mariusz Cieślik: Śmieszni kochankowie, 2004 |
|
|
Teraz dopiero Zygmunt poczuł zew! źródło: NKJP: Mariusz Sieniewicz: Czwarte niebo, 2003 |
|
|
Rubaszny car Aleksy, egzaltowana carowa Natalia i wreszcie ich synalek Dymitr. Ten to dopiero najgorszy. źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Dzieci nocy, 2001 |
|
|
Tam się dopiero, kurna, fastrygowało po tych asfaltówkach w lesie! źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Bóg zapłacz, 2000 |
|
|
Boję się panicznie. Zwłaszcza tych „przyzwoitych”; to są dopiero kanalie! źródło: NKJP: Anna Bojarska, Maria Bojarska: Siostry B., 1999 |
Odmiana
część mowy: modyfikator deklaratywności
podklasa: operator wypowiedzeń wykrzyknieniowych
Składnia
| _ dopiero wyrażenia wskazujące na obiekty, miejsca, czas, sposób |
|||
|
ograniczenia zakresu użycia:
nie: w Zd. pyt.
|
|||
| szyk: neutralna postpozycja | |||