UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wygadać

Chronologizacja

SJPXVII, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

Zob.  gadać 

1. wyjawić

Definicja

pot. 
wyjawić tajemnicę

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Relacje znaczeniowe

synonimy:  wyklepać, wypaplać
hiperonimy:  ujawnić, wyjawić

Połączenia

  • wygadać sekret, tajemnicę
  • wygadać niechcący

Cytaty

Poprosił, by nie mówiła o tym nikomu, a zwłaszcza Kubie i oczywiście kapitanowi Mikołajczykowi. Skłamał, bo chciał, by się od niego na zawsze odczepiła, ale bez poczucia krzywdy. Wiedział też, że na pewno wygada kapitanowi.

źródło: NKJP: Paulina Grych: Schiza, 2008

Nie mogłaś wytrzymać! Musiałaś wygadać największy sekret twojej najlepszej przyjaciółki: jej romans z 17-letnim sąsiadem.

źródło: NKJP: COSMOTEST, Cosmopolitan, 1998

Na dokładkę którejś nocy, gdy syn wrócił lekko podchmielony alkoholem i amorami, wygadał, że chce sprzedać część gospodarstwa i zamieszkać u niej. Babka zaczęła wtedy krzyczeć, że ona i dziadek po obcych ludziach nie będą się prosić o dach.

źródło: NKJP: Adam Pluszka: Flauta, 2007

Żeby uniknąć pokusy wygadania wszystkiego, co przed chwilą usłyszałam, musiałam się czymś zająć, a tak się składa, że to akurat zajęcie jest bardzo energochłonne.

źródło: NKJP: Karolina Macios: Pieskie życie mojego kota, 2009

Ludzie opowiadają dziennikarzom zagranicznym niestworzone rzeczy, nie umieją trzymać języka za zębami, ktoś wygadał, że mamy w rządzie amatorów kary śmierci i teraz w Ministerstwie Spraw Zagranicznych trzeba było powołać pełnomocnika do spraw wizerunku za granicą.

źródło: NKJP: Daniel Passent, Ministerstwo Wizerunku, Polityka, 2006-08-12

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygadam
 wygadamy
2 os. wygadasz
 wygadacie
3 os. wygada
 wygadają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygadałem
+(e)m wygadał
 wygadałam
+(e)m wygadała
 wygadałom
+(e)m wygadało
 wygadaliśmy
+(e)śmy wygadali
 wygadałyśmy
+(e)śmy wygadały
2 os. wygadałeś
+(e)ś wygadał
 wygadałaś
+(e)ś wygadała
 wygadałoś
+(e)ś wygadało
 wygadaliście
+(e)ście wygadali
 wygadałyście
+(e)ście wygadały
3 os. wygadał
 wygadała
 wygadało
 wygadali
 wygadały

bezosobnik: wygadano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygadajmy
2 os. wygadaj
 wygadajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygadałbym
bym wygadał
 wygadałabym
bym wygadała
 wygadałobym
bym wygadało
 wygadalibyśmy
byśmy wygadali
 wygadałybyśmy
byśmy wygadały
2 os. wygadałbyś
byś wygadał
 wygadałabyś
byś wygadała
 wygadałobyś
byś wygadało
 wygadalibyście
byście wygadali
 wygadałybyście
byście wygadały
3 os. wygadałby
by wygadał
 wygadałaby
by wygadała
 wygadałoby
by wygadało
 wygadaliby
by wygadali
 wygadałyby
by wygadały

bezosobnik: wygadano by

bezokolicznik: wygadać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygadawszy

gerundium: wygadanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygadany

odpowiednik aspektowy: wygadywać

Składnia

bez ograniczeń + wygadać +
CO + KOMU
(to), że ZDANIE + wygadać +
że ZDANIE

2. wyznać

Definicja

pot. 
wyznać komuś coś osobistego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Nie żeby była fałszywa, ale skryta. „Skrytość” zresztą Dzidzi trochę imponuje, sama zawsze wygada wszystko, co ma na wątrobie.

źródło: NKJP: Zofia Chądzyńska: Przez ciebie, Drabie!, 1969

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygadam
 wygadamy
2 os. wygadasz
 wygadacie
3 os. wygada
 wygadają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygadałem
+(e)m wygadał
 wygadałam
+(e)m wygadała
 wygadałom
+(e)m wygadało
 wygadaliśmy
+(e)śmy wygadali
 wygadałyśmy
+(e)śmy wygadały
2 os. wygadałeś
+(e)ś wygadał
 wygadałaś
+(e)ś wygadała
 wygadałoś
+(e)ś wygadało
 wygadaliście
+(e)ście wygadali
 wygadałyście
+(e)ście wygadały
3 os. wygadał
 wygadała
 wygadało
 wygadali
 wygadały

bezosobnik: wygadano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygadajmy
2 os. wygadaj
 wygadajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygadałbym
bym wygadał
 wygadałabym
bym wygadała
 wygadałobym
bym wygadało
 wygadalibyśmy
byśmy wygadali
 wygadałybyśmy
byśmy wygadały
2 os. wygadałbyś
byś wygadał
 wygadałabyś
byś wygadała
 wygadałobyś
byś wygadało
 wygadalibyście
byście wygadali
 wygadałybyście
byście wygadały
3 os. wygadałby
by wygadał
 wygadałaby
by wygadała
 wygadałoby
by wygadało
 wygadaliby
by wygadali
 wygadałyby
by wygadały

bezosobnik: wygadano by

bezokolicznik: wygadać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygadawszy

gerundium: wygadanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygadany

odpowiednik aspektowy: wygadywać

Składnia

bez ograniczeń + wygadać +
CO + KOMU

3. minuty przez telefon

Definicja

pot. 
wykorzystać ileś minut opłaconego limitu rozmów przez telefon

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Komunikacja na odległość telefon/telegraf

Połączenia

  • wygadać ileś minut, ileś złotych

Cytaty

Tym razem zostało ci do wygadania 30 darmowych minut. Dzwonisz więc do znajomych i beztrosko plotkujesz przez pół godziny.

źródło: NKJP: Piotr Kławsiuć: Zdrawstwujtie, eto Gdańsk, Dziennik Bałtycki, 2004-06-07

Jeśli chodzi o klientów sieci komórkowych rozmawiali oni w sumie 5 mld 871 mln minut. Najwięcej wygadali użytkownicy Plus GSM, a najmniej - Idei.

źródło: NKJP: kg: Telefony w Polsce według GUS, Dziennik Internautów, 2004-07-22

Wyjątkiem jest rok 2006. Urzędnicy wygadali z telefonów stacjonarnych ponad 85,9 tys. zł, czyli o ok. 3,4 tys. zł więcej niż rok wcześniej (wtedy wydzwoniono ponad 82,5 tys. zł).

źródło: NKJP: (rk): Drogie gadanie, Dziennik Łódzki, 2007-02-20

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygadam
 wygadamy
2 os. wygadasz
 wygadacie
3 os. wygada
 wygadają

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygadałem
+(e)m wygadał
 wygadałam
+(e)m wygadała
 wygadałom
+(e)m wygadało
 wygadaliśmy
+(e)śmy wygadali
 wygadałyśmy
+(e)śmy wygadały
2 os. wygadałeś
+(e)ś wygadał
 wygadałaś
+(e)ś wygadała
 wygadałoś
+(e)ś wygadało
 wygadaliście
+(e)ście wygadali
 wygadałyście
+(e)ście wygadały
3 os. wygadał
 wygadała
 wygadało
 wygadali
 wygadały

bezosobnik: wygadano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wygadajmy
2 os. wygadaj
 wygadajcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wygadałbym
bym wygadał
 wygadałabym
bym wygadała
 wygadałobym
bym wygadało
 wygadalibyśmy
byśmy wygadali
 wygadałybyśmy
byśmy wygadały
2 os. wygadałbyś
byś wygadał
 wygadałabyś
byś wygadała
 wygadałobyś
byś wygadało
 wygadalibyście
byście wygadali
 wygadałybyście
byście wygadały
3 os. wygadałby
by wygadał
 wygadałaby
by wygadała
 wygadałoby
by wygadało
 wygadaliby
by wygadali
 wygadałyby
by wygadały

bezosobnik: wygadano by

bezokolicznik: wygadać

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wygadawszy

gerundium: wygadanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wygadany

odpowiednik aspektowy: wygadywać

Składnia

bez ograniczeń + wygadać +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 02.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN