UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

hamować

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SKN, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

śr.-w.-niem. hamen 'zakładać pęta na nogi zwierząt, pętać; hamować'

1. samochodem

Definicja

zmniejszać prędkość lub zatrzymywać się

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

kierowca, motorniczy; samochód, pociąg, rower, tramwaj hamuje
hamować rowerem, samochodem; nogami, silnikiem
hamować przed skrzyżowaniem, przed zakrętem
gwałtownie, ostro hamować
hamować i trąbić
droga, siła hamowania
ślady hamowania

Cytaty

	Rozpędzeni kierowcy musieli gwałtownie hamować. źródło: NKJP: Co Tydzień Jaworzno, 2004-11-25
	[...] maszynista zwalniał, gwizdał, wrzeszczał, aż musiał gwałtownie hamować; pasażerowie spadali z ławek, bagaże leciały im na głowy [...] źródło: NKJP: Antoni Kroh: Starorzecza, 2010
	Pociąg hamował przed stacją, koła znowu zaturkotały głośno na rozjazdach. źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 2000
	Jeszcze łatwiej hamować autem z automatyczną skrzynią biegów, która sama „zadba” o odłączenie napędu od kół. źródło: NKJP: Ryszard Jakubowski: Dekalog Myślącego Kierowcy, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	hamuję	hamujemy
2 os.	hamujesz	hamujecie
3 os.	hamuje	hamują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hamowałem +(e)m hamował	hamowałam +(e)m hamowała	hamowałom +(e)m hamowało	hamowaliśmy +(e)śmy hamowali	hamowałyśmy +(e)śmy hamowały
2 os.	hamowałeś +(e)ś hamował	hamowałaś +(e)ś hamowała	hamowałoś +(e)ś hamowało	hamowaliście +(e)ście hamowali	hamowałyście +(e)ście hamowały
3 os.	hamował	hamowała	hamowało	hamowali	hamowały

bezosobnik: hamowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę hamował będę hamować	będę hamowała będę hamować	będę hamowało będę hamować	będziemy hamowali będziemy hamować	będziemy hamowały będziemy hamować
2 os.	będziesz hamował będziesz hamować	będziesz hamowała będziesz hamować	będziesz hamowało będziesz hamować	będziecie hamowali będziecie hamować	będziecie hamowały będziecie hamować
3 os.	będzie hamował będzie hamować	będzie hamowała będzie hamować	będzie hamowało będzie hamować	będą hamowali będą hamować	będą hamowały będą hamować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		hamujmy
2 os.	hamuj	hamujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hamowałbym bym hamował	hamowałabym bym hamowała	hamowałobym bym hamowało	hamowalibyśmy byśmy hamowali	hamowałybyśmy byśmy hamowały
2 os.	hamowałbyś byś hamował	hamowałabyś byś hamowała	hamowałobyś byś hamowało	hamowalibyście byście hamowali	hamowałybyście byście hamowały
3 os.	hamowałby by hamował	hamowałaby by hamowała	hamowałoby by hamowało	hamowaliby by hamowali	hamowałyby by hamowały

bezosobnik: hamowano by

bezokolicznik: hamować

imiesłów przysłówkowy współczesny: hamując

gerundium: hamowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	hamowanie	hamowania
D.	hamowania	hamowań
C.	hamowaniu	hamowaniom
B.	hamowanie	hamowania
N.	hamowaniem	hamowaniami
Ms.	hamowaniu	hamowaniach
W.	hamowanie	hamowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: hamujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	hamujący	hamujący	hamujący	hamujące	hamująca
D.	hamującego	hamującego	hamującego	hamującego	hamującej
C.	hamującemu	hamującemu	hamującemu	hamującemu	hamującej
B.	hamującego	hamującego	hamujący	hamujące	hamującą
N.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym	hamującą
Ms.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym	hamującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	hamujący	hamujący	hamujące	hamujące
D.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujących
C.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym
B.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujące
N.	hamującymi	hamującymi	hamującymi	hamującymi
Ms.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: hamowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	hamowany	hamowany	hamowany	hamowane	hamowana
D.	hamowanego	hamowanego	hamowanego	hamowanego	hamowanej
C.	hamowanemu	hamowanemu	hamowanemu	hamowanemu	hamowanej
B.	hamowanego	hamowanego	hamowany	hamowane	hamowaną
N.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowaną
Ms.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	hamowani	hamowani	hamowane	hamowane
D.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowanych
C.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym
B.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowane
N.	hamowanymi	hamowanymi	hamowanymi	hamowanymi
Ms.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowanych

odpowiednik aspektowy: zahamować

Składnia

Rz osobowy	+	hamować	+	(CZYM)
Rz nieżywotny	+	hamować	+

2. działanie

Definicja

utrudniać lub uniemożliwiać przebieg czegoś

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

hamować działanie; ból, dolegliwości, nudności

Cytaty

Wcześniej leki działały usypiająco i nie dość skutecznie hamowały nudności i wymioty. Teraz [...] te dolegliwości niemal całkowicie zniknęły.

źródło: NKJP: Agnieszka Fedorczyk: Nowotwory u dzieci, Gazeta Wyborcza, 1998-12-04

Duże zastosowanie w praktyce znajduje obecnie tiosiarczan srebra (STS) hamujący działanie etylenu.

źródło: NKJP: Leszek S. Jankiewicz (red.): Regulatory wzrostu i rozwoju roślin: zastosowanie w ogrodnictwie, rolnictwie, leśnictwie i w kulturach tkanek: praca zbiorowa, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	hamuję	hamujemy
2 os.	hamujesz	hamujecie
3 os.	hamuje	hamują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hamowałem +(e)m hamował	hamowałam +(e)m hamowała	hamowałom +(e)m hamowało	hamowaliśmy +(e)śmy hamowali	hamowałyśmy +(e)śmy hamowały
2 os.	hamowałeś +(e)ś hamował	hamowałaś +(e)ś hamowała	hamowałoś +(e)ś hamowało	hamowaliście +(e)ście hamowali	hamowałyście +(e)ście hamowały
3 os.	hamował	hamowała	hamowało	hamowali	hamowały

bezosobnik: hamowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę hamował będę hamować	będę hamowała będę hamować	będę hamowało będę hamować	będziemy hamowali będziemy hamować	będziemy hamowały będziemy hamować
2 os.	będziesz hamował będziesz hamować	będziesz hamowała będziesz hamować	będziesz hamowało będziesz hamować	będziecie hamowali będziecie hamować	będziecie hamowały będziecie hamować
3 os.	będzie hamował będzie hamować	będzie hamowała będzie hamować	będzie hamowało będzie hamować	będą hamowali będą hamować	będą hamowały będą hamować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		hamujmy
2 os.	hamuj	hamujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hamowałbym bym hamował	hamowałabym bym hamowała	hamowałobym bym hamowało	hamowalibyśmy byśmy hamowali	hamowałybyśmy byśmy hamowały
2 os.	hamowałbyś byś hamował	hamowałabyś byś hamowała	hamowałobyś byś hamowało	hamowalibyście byście hamowali	hamowałybyście byście hamowały
3 os.	hamowałby by hamował	hamowałaby by hamowała	hamowałoby by hamowało	hamowaliby by hamowali	hamowałyby by hamowały

bezosobnik: hamowano by

bezokolicznik: hamować

imiesłów przysłówkowy współczesny: hamując

gerundium: hamowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	hamowanie	hamowania
D.	hamowania	hamowań
C.	hamowaniu	hamowaniom
B.	hamowanie	hamowania
N.	hamowaniem	hamowaniami
Ms.	hamowaniu	hamowaniach
W.	hamowanie	hamowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: hamujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	hamujący	hamujący	hamujący	hamujące	hamująca
D.	hamującego	hamującego	hamującego	hamującego	hamującej
C.	hamującemu	hamującemu	hamującemu	hamującemu	hamującej
B.	hamującego	hamującego	hamujący	hamujące	hamującą
N.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym	hamującą
Ms.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym	hamującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	hamujący	hamujący	hamujące	hamujące
D.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujących
C.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym
B.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujące
N.	hamującymi	hamującymi	hamującymi	hamującymi
Ms.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: hamowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	hamowany	hamowany	hamowany	hamowane	hamowana
D.	hamowanego	hamowanego	hamowanego	hamowanego	hamowanej
C.	hamowanemu	hamowanemu	hamowanemu	hamowanemu	hamowanej
B.	hamowanego	hamowanego	hamowany	hamowane	hamowaną
N.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowaną
Ms.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	hamowani	hamowani	hamowane	hamowane
D.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowanych
C.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym
B.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowane
N.	hamowanymi	hamowanymi	hamowanymi	hamowanymi
Ms.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowanych

odpowiednik aspektowy: zahamować

Składnia

Rz nieżywotny

hamować

3. czyjąś złość

Definicja

powstrzymywać kogoś przed jakimś działaniem lub wyrażaniem uczuć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

hamować męża, ojca
hamować wściekłość, złość
skutecznie hamować

Cytaty

Cna niewiasta zdaje się hamować swego męża Piłata przed wydaniem wyroku na Jezusa.

źródło: NKJP: Męka nad „Pasją” Gibsona, Dziennik Polski, 2004-03-19

[...] byłem wyznawcą takiego kanonu postępowania więźniów, który nakazuje aktywne hamowanie wszystkich konfliktów w celi, nawet gdy znajdowali się tam ludzie zasługujący z punktu widzenia etycznego na całkowite potępienie.

źródło: NKJP: Kazimierz Moczarski: Rozmowy z katem, 1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	hamuję	hamujemy
2 os.	hamujesz	hamujecie
3 os.	hamuje	hamują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hamowałem +(e)m hamował	hamowałam +(e)m hamowała	hamowałom +(e)m hamowało	hamowaliśmy +(e)śmy hamowali	hamowałyśmy +(e)śmy hamowały
2 os.	hamowałeś +(e)ś hamował	hamowałaś +(e)ś hamowała	hamowałoś +(e)ś hamowało	hamowaliście +(e)ście hamowali	hamowałyście +(e)ście hamowały
3 os.	hamował	hamowała	hamowało	hamowali	hamowały

bezosobnik: hamowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę hamował będę hamować	będę hamowała będę hamować	będę hamowało będę hamować	będziemy hamowali będziemy hamować	będziemy hamowały będziemy hamować
2 os.	będziesz hamował będziesz hamować	będziesz hamowała będziesz hamować	będziesz hamowało będziesz hamować	będziecie hamowali będziecie hamować	będziecie hamowały będziecie hamować
3 os.	będzie hamował będzie hamować	będzie hamowała będzie hamować	będzie hamowało będzie hamować	będą hamowali będą hamować	będą hamowały będą hamować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		hamujmy
2 os.	hamuj	hamujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hamowałbym bym hamował	hamowałabym bym hamowała	hamowałobym bym hamowało	hamowalibyśmy byśmy hamowali	hamowałybyśmy byśmy hamowały
2 os.	hamowałbyś byś hamował	hamowałabyś byś hamowała	hamowałobyś byś hamowało	hamowalibyście byście hamowali	hamowałybyście byście hamowały
3 os.	hamowałby by hamował	hamowałaby by hamowała	hamowałoby by hamowało	hamowaliby by hamowali	hamowałyby by hamowały

bezosobnik: hamowano by

bezokolicznik: hamować

imiesłów przysłówkowy współczesny: hamując

gerundium: hamowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	hamowanie	hamowania
D.	hamowania	hamowań
C.	hamowaniu	hamowaniom
B.	hamowanie	hamowania
N.	hamowaniem	hamowaniami
Ms.	hamowaniu	hamowaniach
W.	hamowanie	hamowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: hamujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	hamujący	hamujący	hamujący	hamujące	hamująca
D.	hamującego	hamującego	hamującego	hamującego	hamującej
C.	hamującemu	hamującemu	hamującemu	hamującemu	hamującej
B.	hamującego	hamującego	hamujący	hamujące	hamującą
N.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym	hamującą
Ms.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym	hamującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	hamujący	hamujący	hamujące	hamujące
D.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujących
C.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym
B.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujące
N.	hamującymi	hamującymi	hamującymi	hamującymi
Ms.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: hamowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	hamowany	hamowany	hamowany	hamowane	hamowana
D.	hamowanego	hamowanego	hamowanego	hamowanego	hamowanej
C.	hamowanemu	hamowanemu	hamowanemu	hamowanemu	hamowanej
B.	hamowanego	hamowanego	hamowany	hamowane	hamowaną
N.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowaną
Ms.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	hamowani	hamowani	hamowane	hamowane
D.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowanych
C.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym
B.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowane
N.	hamowanymi	hamowanymi	hamowanymi	hamowanymi
Ms.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowanych

odpowiednik aspektowy: pohamować

Składnia

Rz osobowy

hamować

KOGO/CO

4. emocje

Definicja

tłumić w sobie przejawy uczuć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

hamować emocje, pragnienia, uczucia; gniew,irytację, nienawiść; łzy
skutecznie hamować coś

Cytaty

Między małżonkami aż iskrzy od skrywanych i hamowanych emocji.

źródło: NKJP: Małgorzata Stecz: Małżeństwo to zbrodnia, Dziennik Bałtycki, 2006-05-26

– Nigdy nie było u nas najmniejszego wypadku, a tu taka tragedia – mówią. Młodszy hamuje łzy. Wszyscy brali udział w akcji ratowniczej, próbując zsunąć skałę choć o metr.

źródło: NKJP: Izabela Jarosz, Ciężar śmierci, Trybuna Śląska, 2001-12-07

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	hamuję	hamujemy
2 os.	hamujesz	hamujecie
3 os.	hamuje	hamują

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hamowałem +(e)m hamował	hamowałam +(e)m hamowała	hamowałom +(e)m hamowało	hamowaliśmy +(e)śmy hamowali	hamowałyśmy +(e)śmy hamowały
2 os.	hamowałeś +(e)ś hamował	hamowałaś +(e)ś hamowała	hamowałoś +(e)ś hamowało	hamowaliście +(e)ście hamowali	hamowałyście +(e)ście hamowały
3 os.	hamował	hamowała	hamowało	hamowali	hamowały

bezosobnik: hamowano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę hamował będę hamować	będę hamowała będę hamować	będę hamowało będę hamować	będziemy hamowali będziemy hamować	będziemy hamowały będziemy hamować
2 os.	będziesz hamował będziesz hamować	będziesz hamowała będziesz hamować	będziesz hamowało będziesz hamować	będziecie hamowali będziecie hamować	będziecie hamowały będziecie hamować
3 os.	będzie hamował będzie hamować	będzie hamowała będzie hamować	będzie hamowało będzie hamować	będą hamowali będą hamować	będą hamowały będą hamować

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		hamujmy
2 os.	hamuj	hamujcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	hamowałbym bym hamował	hamowałabym bym hamowała	hamowałobym bym hamowało	hamowalibyśmy byśmy hamowali	hamowałybyśmy byśmy hamowały
2 os.	hamowałbyś byś hamował	hamowałabyś byś hamowała	hamowałobyś byś hamowało	hamowalibyście byście hamowali	hamowałybyście byście hamowały
3 os.	hamowałby by hamował	hamowałaby by hamowała	hamowałoby by hamowało	hamowaliby by hamowali	hamowałyby by hamowały

bezosobnik: hamowano by

bezokolicznik: hamować

imiesłów przysłówkowy współczesny: hamując

gerundium: hamowanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	hamowanie	hamowania
D.	hamowania	hamowań
C.	hamowaniu	hamowaniom
B.	hamowanie	hamowania
N.	hamowaniem	hamowaniami
Ms.	hamowaniu	hamowaniach
W.	hamowanie	hamowania

imiesłów przymiotnikowy czynny: hamujący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	hamujący	hamujący	hamujący	hamujące	hamująca
D.	hamującego	hamującego	hamującego	hamującego	hamującej
C.	hamującemu	hamującemu	hamującemu	hamującemu	hamującej
B.	hamującego	hamującego	hamujący	hamujące	hamującą
N.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym	hamującą
Ms.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym	hamującej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	hamujący	hamujący	hamujące	hamujące
D.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujących
C.	hamującym	hamującym	hamującym	hamującym
B.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujące
N.	hamującymi	hamującymi	hamującymi	hamującymi
Ms.	hamujących	hamujących	hamujących	hamujących

imiesłów przymiotnikowy bierny: hamowany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	hamowany	hamowany	hamowany	hamowane	hamowana
D.	hamowanego	hamowanego	hamowanego	hamowanego	hamowanej
C.	hamowanemu	hamowanemu	hamowanemu	hamowanemu	hamowanej
B.	hamowanego	hamowanego	hamowany	hamowane	hamowaną
N.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowaną
Ms.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	hamowani	hamowani	hamowane	hamowane
D.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowanych
C.	hamowanym	hamowanym	hamowanym	hamowanym
B.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowane
N.	hamowanymi	hamowanymi	hamowanymi	hamowanymi
Ms.	hamowanych	hamowanych	hamowanych	hamowanych

odpowiednik aspektowy: pohamować

Składnia

Rz osobowy

hamować

Data ostatniej modyfikacji: 23.07.2012