UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przemóc

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przemogę
 przemożemy
2 os. przemożesz
 przemożecie
3 os. przemoże
 przemogą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przemogłem
+(e)m przemógł
 przemogłam
+(e)m przemogła
 przemogłom
+(e)m przemogło
 przemogliśmy
+(e)śmy przemogli
 przemogłyśmy
+(e)śmy przemogły
2 os. przemogłeś
+(e)ś przemógł
 przemogłaś
+(e)ś przemogła
 przemogłoś
+(e)ś przemogło
 przemogliście
+(e)ście przemogli
 przemogłyście
+(e)ście przemogły
3 os. przemógł
 przemogła
 przemogło
 przemogli
 przemogły

bezosobnik: przemożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przemóżmy
2 os. przemóż
 przemóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przemógłbym
bym przemógł
 przemogłabym
bym przemogła
 przemogłobym
bym przemogło
 przemoglibyśmy
byśmy przemogli
 przemogłybyśmy
byśmy przemogły
2 os. przemógłbyś
byś przemógł
 przemogłabyś
byś przemogła
 przemogłobyś
byś przemogło
 przemoglibyście
byście przemogli
 przemogłybyście
byście przemogły
3 os. przemógłby
by przemógł
 przemogłaby
by przemogła
 przemogłoby
by przemogło
 przemogliby
by przemogli
 przemogłyby
by przemogły

bezosobnik: przemożono by

bezokolicznik: przemóc

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przemógłszy

gerundium: przemożenie

odpowiednik aspektowy: przemagać

Pochodzenie

Zob.  móc 

1. ból

Definicja

pokonać jakąś trudność lub przeszkodę uniemożliwiającą działanie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przełamać, przezwyciężyć

Połączenia

  • przemóc lęk, strach

Cytaty

Tomek przemógł obawę. Zbliżył się do olbrzymiego zwierzęcia.

źródło: NKJP: Alfred Szklarski: Tomek w krainie kangurów, 1957

Mimo wszystko i tak jestem z siebie dumna, że przemogłam kłopoty i biegłam mocno i odważnie – wyznaje zawodniczka warszawskiej Skry.

źródło: NKJP: Tomasz Mucha: Specjalistka od wyczynów rzadkich, Trybuna Śląska, 2001-12-14

Czuł się znowu gorzej, musiał wytężyć wszystkie siły, aby przemóc ogarniającą go słabość.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Zawstydziły się z lekka obie, lecz matka chyba dużo bardziej od Anny, bo przez chwilę nie wiedziała, co powiedzieć, rozjaśniając tym uśmiechem na przemian twarz lub ścinając ją jakby w zmuszonym jedynie do uśmiechu grymasie. W końcu jednak przemogła to zawstydzenie i powiedziała: - Ładna panienka.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Składnia

bez ograniczeń + przemóc +
CO

2. o ciekawości, strachu

Definicja

stać się silniejszym od czegoś innego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Cytaty

Bał się, rzecz jasna, lecz ciekawość przemogła strach.

źródło: NKJP: Tomasz Kołodziejczak: Krew i kamień, 2003

A światłość świeci w ciemności, lecz ciemność jej nie przemogła.

źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Pogoda dla wszystkich, 2003

- Jaką? - zapytałem, bo ciekawość jednak przemogła.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Opowiadania i donosy 1980-1989, 1989

Składnia

bez ograniczeń + przemóc +
(CO)

3. wroga

Definicja

przest. 
zwyciężyć

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną

Relacje znaczeniowe

synonimy:  zwyciężyć
antonimy:  przegrać

Cytaty

[...] mężny ks. Sułkowski rzucił się naprzód na czele wojska swego narodu, przemógł nieprzyjaciela i uczynił straszną rzeź...

źródło: NKJP: Internet

Nareszcie przemógł wroga. Przewrócił go na ziemię.

źródło: Internet: kpfeifer.blox.pl

Składnia

bez ograniczeń + przemóc +
KOGO
Data ostatniej modyfikacji: 14.01.2016
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN