Chronologizacja
Pochodzenie
psł. *nudja 'przemoc, bieda, strapienie'
Forma prasłowiańska jest pierwotną nazwą czynności z przyrostkiem *-ja od psł. *nuditi 'zmuszać, zniewalać, wywierać nacisk, męczyć trapić'; polska forma pochodzi od wtórnej postaci prasłowiańskiej *nǫdja, z przejściem *u > *ǫ pod wpływem poprzedzającego n-; zob. nudzić
1.a bieda
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność
Relacje znaczeniowe
| synonimy: | bieda aż piszczy, bieda z nędzą | |
| hiperonimy: | bieda |
Połączenia
- prawdziwa, skrajna, straszliwa, straszna, ostatnia, wyjątkowa; polska; ludzka nędza; nędza materialna
- nędza ludu, narodu
- nędza w rodzinie; w kraju, w Polsce, w trzecim świecie
- nędza i bezrobocie; brud i nędza; głód i nędza; ubóstwo i nędza
- dno nędzy
- życie w nędzy
- nędza dokucza komuś, gniecie kogoś, gryzie kogoś; nędza panuje gdzieś; puka; zajrzała komuś w oczy
- cierpieć nędzę
- doprowadzić kogoś, przywieść kogoś do nędzy
- popaść, wpaść/wpadać w nędzę
- borykać się z nędzą
- być, żyć w nędzy; dorastać, umrzeć/umierać w nędzy
Cytaty
|
Wykluczone z aktywności gospodarczej grupy społeczne utrwalają, będący ich udziałem, model egzystencji. Tak powstaje spirala nędzy: w wyniku trudnej sytuacji bezrobotni nie potrafią wśród swoich dzieci rozbudzić odpowiednich aspiracji społecznych i kulturowych. źródło: NKJP: Małgorzata Duda: Problematyka bezrobocia i jej społeczno-duchowych skutków w świetle katolickiej nauki społecznej, 2002 |
|
|
Udręczeni wojną, nędzą i bezprawiem mieszkańcy stolicy oczekiwali nieznanych wybawców z nadzieją. źródło: NKJP: Wojciech Jagielski: Modlitwa o deszcz, 2002 |
|
|
W zrujnowanym wojną domową kraju, gdzie zginęło przeszło 100 000 ludzi, głód i nędza zmusiła mieszkańców Górno-Badachszańskiego Obwodu Autonomicznego do sprzedawania swych dzieci jako niewolników w celu zdobycia środków na przetrwanie. źródło: NKJP: Żywy towar, Dziennik Polski, 1998-03-23 |
|
|
Otóż granicę niskiej konsumpcji - to bardzo eleganckie, naukowe określenie nędzy - wyznaczał miesięczny dochód na samotnie egzystującą osobę w wysokości 313 złotych miesięcznie. źródło: NKJP: Wiesław Wesołowski: Bieda polityczna, Dziennik Polski, 1998-04-17 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nędza |
nędze |
|
| D. | nędzy |
nędz |
|
| C. | nędzy |
nędzom |
|
| B. | nędzę |
nędze |
|
| N. | nędzą |
nędzami |
|
| Ms. | nędzy |
nędzach |
|
| W. | nędzo |
nędze |
Inne uwagi
Zwykle lp
1.b ludzie biedni
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse własność
Połączenia
- nędza miejska, wiejska; bezdomna nędza
Cytaty
|
Za murami mieszkała nędza. źródło: Internet |
|
|
Patrzyła na niego z politowaniem, taka z niego była nędza. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nędza |
nędze |
|
| D. | nędzy |
nędz |
|
| C. | nędzy |
nędzom |
|
| B. | nędzę |
nędze |
|
| N. | nędzą |
nędzami |
|
| Ms. | nędzy |
nędzach |
|
| W. | nędzo |
nędze |
Inne uwagi
Zwykle lp
2. coś lichego
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- kupić nędzę
Cytaty
|
Cały ten festiwal to nędza, podobnie jak Opole. źródło: Internet |
|
|
Wygląd audi r8 przy nim to po prostu nędza. źródło: Internet |
|
|
Polska Kinematografia to nędza i porażka. źródło: Internet |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nędza |
nędze |
|
| D. | nędzy |
nędz |
|
| C. | nędzy |
nędzom |
|
| B. | nędzę |
nędze |
|
| N. | nędzą |
nędzami |
|
| Ms. | nędzy |
nędzach |
|
| W. | nędzo |
nędze |
3. lichość
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające
Połączenia
- nędza duchowa, moralna
- nędza egzystencji, życia
Cytaty
|
Marksizm, „jedyny system prawdziwie naukowy”, dawno już i z dziecinną łatwością rozprawił się z tą „pseudofilozofią”, obnażając jej intelektualną nędzę i moralną zgniliznę. źródło: NKJP: Antoni Libera: Madame, 2001 |
|
|
Lada dzień kolorowe liście zakryją, choć w części, brud, nędzę i brzydotę świata wokół nas. źródło: NKJP: Jerzy Tawłowicz: A ja nie zapisuję, Dziennik Polski, 2003-09-29 |
Odmiana
część mowy: rzeczownik
rodzaj gramatyczny: ż
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||
|---|---|---|---|
| M. | nędza |
nędze |
|
| D. | nędzy |
nędz |
|
| C. | nędzy |
nędzom |
|
| B. | nędzę |
nędze |
|
| N. | nędzą |
nędzami |
|
| Ms. | nędzy |
nędzach |
|
| W. | nędzo |
nędze |
Składnia
|
+ | nędza | + |
CZEGO
|