UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

począć

Chronologizacja

SStp, SPXVI, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Pochodzenie

psł. *počęti 'zacząć, rozpocząć'

1. zacząć

Definicja

książk.

sprawić, że następuje początek jakiegoś działania lub jakiejś sytuacji

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

począć chodzić, krzyczeć, mówić, nasłuchiwać, powtarzać

Cytaty

Staniecki bez słowa począł się przeciskać pomiędzy żołnierzami ku przedniej platformie.

źródło: NKJP: Jerzy Andrzejewski: Noc i inne opowiadania, 2001

Śpiew nie ustawał. Ale niepokój począł wkradać się między szeregi próżno wypatrujące na poczerwieniałym niebie znaku nadchodzącego Sędziego.

źródło: NKJP: Jan Dobraczyński: Święty miecz, 1949

Izba, otrzymawszy z mocy obecnej ustawy uprawnienia kontrolne względem samorządu, poczęła dublować odnośne samorządowe organy kontroli.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 28.08.1996

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pocznę	poczniemy
2 os.	poczniesz	poczniecie
3 os.	pocznie	poczną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	począłem +(e)m począł	poczęłam +(e)m poczęła	poczęłom +(e)m poczęło	poczęliśmy +(e)śmy poczęli	poczęłyśmy +(e)śmy poczęły
2 os.	począłeś +(e)ś począł	poczęłaś +(e)ś poczęła	poczęłoś +(e)ś poczęło	poczęliście +(e)ście poczęli	poczęłyście +(e)ście poczęły
3 os.	począł	poczęła	poczęło	poczęli	poczęły

bezosobnik: poczęto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pocznijmy
2 os.	pocznij	pocznijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	począłbym bym począł	poczęłabym bym poczęła	poczęłobym bym poczęło	poczęlibyśmy byśmy poczęli	poczęłybyśmy byśmy poczęły
2 os.	począłbyś byś począł	poczęłabyś byś poczęła	poczęłobyś byś poczęło	poczęlibyście byście poczęli	poczęłybyście byście poczęły
3 os.	począłby by począł	poczęłaby by poczęła	poczęłoby by poczęło	poczęliby by poczęli	poczęłyby by poczęły

bezosobnik: poczęto by

bezokolicznik: począć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: począwszy

gerundium: poczęcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	poczęcie	poczęcia
D.	poczęcia	poczęć
C.	poczęciu	poczęciom
B.	poczęcie	poczęcia
N.	poczęciem	poczęciami
Ms.	poczęciu	poczęciach
W.	poczęcie	poczęcia

odpowiednik aspektowy: poczynać

Składnia

począć

BEZOKOLICZNIK

2. powstać

Definicja

książk.

dać początek

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

Wypada współczuć kuratorkom, które jak nikt inny wiedzą, czym się różni ta w znoju poczęta wystawa od idealnej prezentacji, jaką można by pod tym hasłem przygotować.

źródło: NKJP: Piotr Sarzyński: Pustki w buduarze, Polityka, 2009-02-28

I ta jego działalność, poczęta z najlepszych chęci i służąca palącym, bolesnym sprawom, wywołała największy skandal, istną burzę zarzutów i obelg ze strony szacownych instytucji i wielce poważnych autorytetów.

źródło: NKJP: Helena Zaworska: BOY WIECZNY SKANDALISTA, Gazeta Wyborcza, 1995-01-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pocznę	poczniemy
2 os.	poczniesz	poczniecie
3 os.	pocznie	poczną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	począłem +(e)m począł	poczęłam +(e)m poczęła	poczęłom +(e)m poczęło	poczęliśmy +(e)śmy poczęli	poczęłyśmy +(e)śmy poczęły
2 os.	począłeś +(e)ś począł	poczęłaś +(e)ś poczęła	poczęłoś +(e)ś poczęło	poczęliście +(e)ście poczęli	poczęłyście +(e)ście poczęły
3 os.	począł	poczęła	poczęło	poczęli	poczęły

bezosobnik: poczęto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pocznijmy
2 os.	pocznij	pocznijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	począłbym bym począł	poczęłabym bym poczęła	poczęłobym bym poczęło	poczęlibyśmy byśmy poczęli	poczęłybyśmy byśmy poczęły
2 os.	począłbyś byś począł	poczęłabyś byś poczęła	poczęłobyś byś poczęło	poczęlibyście byście poczęli	poczęłybyście byście poczęły
3 os.	począłby by począł	poczęłaby by poczęła	poczęłoby by poczęło	poczęliby by poczęli	poczęłyby by poczęły

bezosobnik: poczęto by

bezokolicznik: począć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: począwszy

gerundium: poczęcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	poczęcie	poczęcia
D.	poczęcia	poczęć
C.	poczęciu	poczęciom
B.	poczęcie	poczęcia
N.	poczęciem	poczęciami
Ms.	poczęciu	poczęciach
W.	poczęcie	poczęcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: poczęty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	poczęty	poczęty	poczęty	poczęte	poczęta
D.	poczętego	poczętego	poczętego	poczętego	poczętej
C.	poczętemu	poczętemu	poczętemu	poczętemu	poczętej
B.	poczętego	poczętego	poczęty	poczęte	poczętą
N.	poczętym	poczętym	poczętym	poczętym	poczętą
Ms.	poczętym	poczętym	poczętym	poczętym	poczętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	poczęci	poczęci	poczęte	poczęte
D.	poczętych	poczętych	poczętych	poczętych
C.	poczętym	poczętym	poczętym	poczętym
B.	poczętych	poczętych	poczętych	poczęte
N.	poczętymi	poczętymi	poczętymi	poczętymi
Ms.	poczętych	poczętych	poczętych	poczętych

odpowiednik aspektowy: poczynać

Inne uwagi

Zwykle imb

Składnia

począć

3. dziecko

Definicja

książk.

dać początek nowej istocie ludzkiej przez doprowadzenie do zapłodnienia komórki jajowej i dalszych związanych z tym procesów biologicznych w organizmie kobiety

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Bieg życia narodziny i dzieciństwo

Połączenia

dziecko poczęte
ochrona życia poczętego
od poczęcia do (naturalnej) śmierci

Cytaty

Tamtej nocy zostało poczęte ich dziecko.

źródło: NKJP: Elżbieta Hajnicz: Przekraczając światło, 1996

To właśnie my tu z koleżankami prowadzimy takie spotkania, wszystkie pracowałyśmy w centrali i teraz spotykamy się razem właśnie, dyskutujemy, czasami popijemy jakiejś naleweczki, ale to są przede wszystkim sprawy społeczne, ochrona życia poczętego, walka z sektami...[...].

źródło: NKJP: Jacek Dehnel: Balzakiana, 2008

Jeśli przyjmiemy, że kłopoty z poczęciem dziecka ma 15 proc. par, oznacza to, że 2,4 mln Polaków nie może się doczekać potomstwa.

źródło: NKJP: Wprost nr 21/11, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	pocznę	poczniemy
2 os.	poczniesz	poczniecie
3 os.	pocznie	poczną

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	począłem +(e)m począł	poczęłam +(e)m poczęła	poczęłom +(e)m poczęło	poczęliśmy +(e)śmy poczęli	poczęłyśmy +(e)śmy poczęły
2 os.	począłeś +(e)ś począł	poczęłaś +(e)ś poczęła	poczęłoś +(e)ś poczęło	poczęliście +(e)ście poczęli	poczęłyście +(e)ście poczęły
3 os.	począł	poczęła	poczęło	poczęli	poczęły

bezosobnik: poczęto

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pocznijmy
2 os.	pocznij	pocznijcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	począłbym bym począł	poczęłabym bym poczęła	poczęłobym bym poczęło	poczęlibyśmy byśmy poczęli	poczęłybyśmy byśmy poczęły
2 os.	począłbyś byś począł	poczęłabyś byś poczęła	poczęłobyś byś poczęło	poczęlibyście byście poczęli	poczęłybyście byście poczęły
3 os.	począłby by począł	poczęłaby by poczęła	poczęłoby by poczęło	poczęliby by poczęli	poczęłyby by poczęły

bezosobnik: poczęto by

bezokolicznik: począć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: począwszy

gerundium: poczęcie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	poczęcie	poczęcia
D.	poczęcia	poczęć
C.	poczęciu	poczęciom
B.	poczęcie	poczęcia
N.	poczęciem	poczęciami
Ms.	poczęciu	poczęciach
W.	poczęcie	poczęcia

imiesłów przymiotnikowy bierny: poczęty

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	poczęty	poczęty	poczęty	poczęte	poczęta
D.	poczętego	poczętego	poczętego	poczętego	poczętej
C.	poczętemu	poczętemu	poczętemu	poczętemu	poczętej
B.	poczętego	poczętego	poczęty	poczęte	poczętą
N.	poczętym	poczętym	poczętym	poczętym	poczętą
Ms.	poczętym	poczętym	poczętym	poczętym	poczętej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	poczęci	poczęci	poczęte	poczęte
D.	poczętych	poczętych	poczętych	poczętych
C.	poczętym	poczętym	poczętym	poczętym
B.	poczętych	poczętych	poczętych	poczęte
N.	poczętymi	poczętymi	poczętymi	poczętymi
Ms.	poczętych	poczętych	poczętych	poczętych

odpowiednik aspektowy: poczynać

Inne uwagi

Zwykle ger i imb

Składnia

począć

KOGO/CO

Frazeologizmy

co ktoś pocznie
cóż ktoś pocznie
Niepokalane Poczęcie
niepokalanie poczęty
począwszy od

Data ostatniej modyfikacji: 12.03.2015