UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

dziobać

rzadziej dzióbać

Chronologizacja

SPXVI: dziubać, SKN: dziubać*, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	dziobię	dziobiemy
2 os.	dziobiesz	dziobiecie
3 os.	dziobie	dziobią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dziobałem +(e)m dziobał	dziobałam +(e)m dziobała	dziobałom +(e)m dziobało	dziobaliśmy +(e)śmy dziobali	dziobałyśmy +(e)śmy dziobały
2 os.	dziobałeś +(e)ś dziobał	dziobałaś +(e)ś dziobała	dziobałoś +(e)ś dziobało	dziobaliście +(e)ście dziobali	dziobałyście +(e)ście dziobały
3 os.	dziobał	dziobała	dziobało	dziobali	dziobały

bezosobnik: dziobano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę dziobał będę dziobać	będę dziobała będę dziobać	będę dziobało będę dziobać	będziemy dziobali będziemy dziobać	będziemy dziobały będziemy dziobać
2 os.	będziesz dziobał będziesz dziobać	będziesz dziobała będziesz dziobać	będziesz dziobało będziesz dziobać	będziecie dziobali będziecie dziobać	będziecie dziobały będziecie dziobać
3 os.	będzie dziobał będzie dziobać	będzie dziobała będzie dziobać	będzie dziobało będzie dziobać	będą dziobali będą dziobać	będą dziobały będą dziobać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		dziobmy
2 os.	dziob	dziobcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	dziobałbym bym dziobał	dziobałabym bym dziobała	dziobałobym bym dziobało	dziobalibyśmy byśmy dziobali	dziobałybyśmy byśmy dziobały
2 os.	dziobałbyś byś dziobał	dziobałabyś byś dziobała	dziobałobyś byś dziobało	dziobalibyście byście dziobali	dziobałybyście byście dziobały
3 os.	dziobałby by dziobał	dziobałaby by dziobała	dziobałoby by dziobało	dziobaliby by dziobali	dziobałyby by dziobały

bezosobnik: dziobano by

bezokolicznik: dziobać

imiesłów przysłówkowy współczesny: dziobiąc

gerundium: dziobanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	dziobanie	dziobania
D.	dziobania	dziobań
C.	dziobaniu	dziobaniom
B.	dziobanie	dziobania
N.	dziobaniem	dziobaniami
Ms.	dziobaniu	dziobaniach
W.	dziobanie	dziobania

imiesłów przymiotnikowy czynny: dziobiący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dziobiący	dziobiący	dziobiący	dziobiące	dziobiąca
D.	dziobiącego	dziobiącego	dziobiącego	dziobiącego	dziobiącej
C.	dziobiącemu	dziobiącemu	dziobiącemu	dziobiącemu	dziobiącej
B.	dziobiącego	dziobiącego	dziobiący	dziobiące	dziobiącą
N.	dziobiącym	dziobiącym	dziobiącym	dziobiącym	dziobiącą
Ms.	dziobiącym	dziobiącym	dziobiącym	dziobiącym	dziobiącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dziobiący	dziobiący	dziobiące	dziobiące
D.	dziobiących	dziobiących	dziobiących	dziobiących
C.	dziobiącym	dziobiącym	dziobiącym	dziobiącym
B.	dziobiących	dziobiących	dziobiących	dziobiące
N.	dziobiącymi	dziobiącymi	dziobiącymi	dziobiącymi
Ms.	dziobiących	dziobiących	dziobiących	dziobiących

imiesłów przymiotnikowy bierny: dziobany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	dziobany	dziobany	dziobany	dziobane	dziobana
D.	dziobanego	dziobanego	dziobanego	dziobanego	dziobanej
C.	dziobanemu	dziobanemu	dziobanemu	dziobanemu	dziobanej
B.	dziobanego	dziobanego	dziobany	dziobane	dziobaną
N.	dziobanym	dziobanym	dziobanym	dziobanym	dziobaną
Ms.	dziobanym	dziobanym	dziobanym	dziobanym	dziobanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	dziobani	dziobani	dziobane	dziobane
D.	dziobanych	dziobanych	dziobanych	dziobanych
C.	dziobanym	dziobanym	dziobanym	dziobanym
B.	dziobanych	dziobanych	dziobanych	dziobane
N.	dziobanymi	dziobanymi	dziobanymi	dziobanymi
Ms.	dziobanych	dziobanych	dziobanych	dziobanych

odpowiednik aspektowy: dziobnąć

Pochodzenie

Kontaminacja dwóch dawnych czasowników: zobać 'jeść, gryźć' (< psł. zobati 'uderzać, chwytać dziobem, jeść ziarna', por. dziób ) oraz dziubać 'uderzać czymś ostrym, kłuć' (pochodzenia ekspresywnego).

1. zaciekle

Definicja

uderzać dziobem

Warianty

rzadziej dzióbać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

Połączenia

ptak dziobie

Cytaty

	Gołąbek potulnie położył dzióbek na ramieniu większego ptaka, choć ptak trochę dziobał i drażnił. źródło: NKJP: Piotr Pyton: Sex, magia i uwodziciele, 2008
	Tu mieliśmy do czynienia z nietypowym zachowaniem sroki. Właściwie można chyba powiedzieć, że ten samiec zwariował. Zaczął dziobać dzieci i rzucać się na ludzi. źródło: NKJP: Anna Gabińska: Gniazda w kwestii ministra, Słowo Polskie Gazeta Wrocławska, 2005-05-14
	Część tych gołębi siadła na dachu taksówki i zaczęła go dziobać tak zaciekle, że dudniło nam w środku jak w malowanej studni, a Mama nieomal zemdlała. źródło: NKJP: Marek Ławrynowicz: Diabeł na dzwonnicy, 1996
	Weronika nadlatywała natychmiast i zabierała się pierwsza do konsumpcji. [...] Dziobała w nos każdego, który się zbliżył, również Kleosię, która polowała na znacznie większe króliki. źródło: NKJP: Zdzisław Morawski: Gdzie ten dom, gdzie ten świat, 1994

Składnia

Rz_żywotny

dziobać

KOGO/CO + (w CO)

2. ziarno

Definicja

chwytać pokarm dziobem w celu zjedzenia go

Warianty

rzadziej dzióbać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt zwyczaje i zachowania zwierząt

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt ptaki

Połączenia

gołąb, kura, ptak dziobie
dziobać ziarno

Cytaty

I co parę kroków wzrok z nieba na ziemię przenosząc, przystawał i patrzył, czy gdzieś tam jakiś szpak, gil czy jemiołuszka, zwabieni tym jego wołaniem, nie dziobią sobie ziarna, wesoło kicając.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Kamień na kamieniu, 2008

Dzisiaj o 9.30 kura po raz pierwszy zabrała swoje kurczaczki na spacer po kurniku. Cała gromadka powoli zeszła z gniazda na klepisko i zaczęła dziobać świeżą karmę: kaszkę mannę, gotowane jajko i świeży twarożek.

źródło: NKJP: kg: Wcześniejsze święta w kurniku, Dziennik Internautów, 2005-03-24

Barwne ptaki zlatywały z drzew, by siadać dziewczynom na rękach. Dziobały podawane im owoce, skubały lekko podsuwane palce.

źródło: NKJP: Ewa Białołęcka: Tkacz iluzji, 2004

Składnia

Rz_żywotny

dziobać

3. czymś ostrym

Definicja

uderzać czymś ostro zakończonym

Warianty

rzadziej dzióbać

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Połączenia

dziobać talerz, powietrze
dziobać widelcem, palcem (powietrze)

Cytaty

- Nie mam dowodów - przerwała, ze złością dziobiąc widelcem brukselkę, którą urażony kucharz przyrządził do baraniego kotleta.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża jaskółki, 2001

Pamiętali ów pogrzeb, zgrzebny i nieswojski, mogiłę ciężko wykutą, to Stach dziobał kilofem zmarzniętą ziemię [...].

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1998

Zastanowiła się spuściwszy wzrok, dziobiąc czubkiem trzewika śnieg na ścieżce.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Składnia

Rz_żywotny

dziobać

KOGO/CO + (CZYM) + (w KOGO/CO)

4. jeść

Definicja

jeść coś powoli, wybierając małe porcje

Warianty

rzadziej dzióbać

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z jedzeniem

Cytaty

Pałaszował zaciekle, popijając co chwila z kufla i perorując głośno, podczas gdy Grzegorz w pełnym skrępowania milczeniu ledwo dziobał coś niecoś z talerza.

źródło: NKJP: Włodzimierz Kowalewski: Powrót do Breitenheide, 1998

Ula dziobała suchą kaszę i kiszonego ogórka. Ta to się zawsze przejmuje tym, co wyczyta. I wygląda, jakby nie jadła od miesięcy.

źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia na rozdrożu, 2008

Składnia

Rz_żywotny

dziobać

Frazeologizmy

porządek dziobania
kolejność dziobania

Data ostatniej modyfikacji: 24.08.2012