UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

przełożyć

Chronologizacja

1 połowa XV w., Bańk

1. z szuflady na półkę

Definicja

używając rąk, spowodować, że coś zaczęło się znajdować w innym miejscu niż wcześniej

Pochodzenie

Zob.  łożyć 

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

  • przełożyć chorego, dziecko; ciasto, sałatkę; pieniądze, ubrania
  • przełożyć do garnka, do rondla; do drugiej ręki, do kasetki, do kieszeni
  • przełożyć na łóżko, na półkę
  • przełożyć z półki, z szuflady, z torebki; z ręki do ręki, z miejsca na miejsce

Cytaty

Najwyraźniej brakowało matce tej torebki i tych rękawiczek, żeby mogła przynajmniej otworzyć torebkę i wyjąć chusteczkę czy tak tylko otworzyć i zamknąć, a rękawiczki, ot, tak, przełożyć z ręki do ręki.

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Widnokrąg, 1996

Do szpitala dojechali w ostatniej chwili. Ledwie sanitariusze przełożyli jaworzankę na łóżko porodowe, urodziła się Martynka.

źródło: NKJP: Piotr Kanikowski: Poród na sygnale, Gazeta Wrocławska, 2003-01-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełożę
 przełożymy
2 os. przełożysz
 przełożycie
3 os. przełoży
 przełożą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłem
+(e)m przełożył
 przełożyłam
+(e)m przełożyła
 przełożyłom
+(e)m przełożyło
 przełożyliśmy
+(e)śmy przełożyli
 przełożyłyśmy
+(e)śmy przełożyły
2 os. przełożyłeś
+(e)ś przełożył
 przełożyłaś
+(e)ś przełożyła
 przełożyłoś
+(e)ś przełożyło
 przełożyliście
+(e)ście przełożyli
 przełożyłyście
+(e)ście przełożyły
3 os. przełożył
 przełożyła
 przełożyło
 przełożyli
 przełożyły

bezosobnik: przełożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełóżmy
2 os. przełóż
 przełóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłbym
bym przełożył
 przełożyłabym
bym przełożyła
 przełożyłobym
bym przełożyło
 przełożylibyśmy
byśmy przełożyli
 przełożyłybyśmy
byśmy przełożyły
2 os. przełożyłbyś
byś przełożył
 przełożyłabyś
byś przełożyła
 przełożyłobyś
byś przełożyło
 przełożylibyście
byście przełożyli
 przełożyłybyście
byście przełożyły
3 os. przełożyłby
by przełożył
 przełożyłaby
by przełożyła
 przełożyłoby
by przełożyło
 przełożyliby
by przełożyli
 przełożyłyby
by przełożyły

bezosobnik: przełożono by

bezokolicznik: przełożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełożywszy

gerundium: przełożenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełożony

odpowiednik aspektowy: przekładać

Składnia

bez ograniczeń + przełożyć +
KOGO/CO + (SKĄD) + (GDZIE)

2. zwrotnicę

Definicja

zmienić ułożenie pewnych części jakiegoś mechanizmu względem innych jego części i spowodować w ten sposób pożądaną zmianę jego działania

Pochodzenie

Zob.  łożyć 

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

CZŁOWIEK I TECHNIKA Urządzenia i maszyny funkcjonowanie urządzeń i maszyn

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przestawić

Połączenia

  • przełożyć dźwignię, wajchę, zwrotnicę

Cytaty

Wypadek prawdopodobnie spowodował dyżurny ruchu [...], który zbyt szybko przełożył zwrotnicę.

źródło: NKJP: Zawinił dyżurny?, Gazeta Poznańska, 2002-12-23

Zdarzały się również przymarznięcia zwrotnic. Przy ul. Piłsudskiego motorniczy tramwaju linii nr 18 nie mógł przełożyć zwrotnicy i zamiast skręcić, pojechał prosto.

źródło: NKJP: Spokojnie, to tylko zima, Dziennik Polski, 2006-01-24

Wszystko działa. Wszystko jest na chodzie. Wystarczy przełożyć dźwignię.

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Wyspy szerszenia, 2008

Zamiast płacić za emisję antropogennego dwutlenku węgla do atmosfery, lepiej przełożyć wajchę i wyłączyć elektrofiltry.

źródło: NKJP: Internet

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełożę
 przełożymy
2 os. przełożysz
 przełożycie
3 os. przełoży
 przełożą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłem
+(e)m przełożył
 przełożyłam
+(e)m przełożyła
 przełożyłom
+(e)m przełożyło
 przełożyliśmy
+(e)śmy przełożyli
 przełożyłyśmy
+(e)śmy przełożyły
2 os. przełożyłeś
+(e)ś przełożył
 przełożyłaś
+(e)ś przełożyła
 przełożyłoś
+(e)ś przełożyło
 przełożyliście
+(e)ście przełożyli
 przełożyłyście
+(e)ście przełożyły
3 os. przełożył
 przełożyła
 przełożyło
 przełożyli
 przełożyły

bezosobnik: przełożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełóżmy
2 os. przełóż
 przełóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłbym
bym przełożył
 przełożyłabym
bym przełożyła
 przełożyłobym
bym przełożyło
 przełożylibyśmy
byśmy przełożyli
 przełożyłybyśmy
byśmy przełożyły
2 os. przełożyłbyś
byś przełożył
 przełożyłabyś
byś przełożyła
 przełożyłobyś
byś przełożyło
 przełożylibyście
byście przełożyli
 przełożyłybyście
byście przełożyły
3 os. przełożyłby
by przełożył
 przełożyłaby
by przełożyła
 przełożyłoby
by przełożyło
 przełożyliby
by przełożyli
 przełożyłyby
by przełożyły

bezosobnik: przełożono by

bezokolicznik: przełożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełożywszy

gerundium: przełożenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełożony

odpowiednik aspektowy: przekładać

Składnia

bez ograniczeń + przełożyć +
CO

3. sznurek przez płot

Definicja

umieścić coś po drugiej stronie czegoś, przemieszczając górą lub przez środek

Pochodzenie

Zob.  łożyć 

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

  • przełożyć nogę, rękę; kable
  • przełożyć przez próg; przez dziurkę, przez ucho

Cytaty

Mogę cię objąć? Nie czekając na zgodę, przełożyłem skute nadgarstki nad gęstwiną czarnych włosów, zlepionych tu i tam grudkami krwi. Przytuliłem ją.

źródło: NKJP: Artur Baniewicz: Kisuny, 2008

Przełożyłem nad śpiącym Ukraińcem jedną nogę, a następnie rękę. Czułem jego oddech na mojej twarzy. Szybko przełożyłem drugą nogę i znalazłem się na ulicy.

źródło: NKJP: Leon Guz: Targowa 64 : dziennik 27 I 1943 - 11 IX 1944, 2001

Wtedy ona, właśnie tak jak przypuszczałem, rozparła się w drzwiach, jedną nogę w bamboszu przełożyła przez próg, i zaczęło się! Opowiedziała wszystko.

źródło: NKJP: Mariusz Grzebalski: Człowiek, który biegnie przez las, 2006

Podniosła ręce w górę i przełożyła włosy przez frotową gumkę, którą zsunęła z nadgarstka.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Dziewczyny z Portofino, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełożę
 przełożymy
2 os. przełożysz
 przełożycie
3 os. przełoży
 przełożą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłem
+(e)m przełożył
 przełożyłam
+(e)m przełożyła
 przełożyłom
+(e)m przełożyło
 przełożyliśmy
+(e)śmy przełożyli
 przełożyłyśmy
+(e)śmy przełożyły
2 os. przełożyłeś
+(e)ś przełożył
 przełożyłaś
+(e)ś przełożyła
 przełożyłoś
+(e)ś przełożyło
 przełożyliście
+(e)ście przełożyli
 przełożyłyście
+(e)ście przełożyły
3 os. przełożył
 przełożyła
 przełożyło
 przełożyli
 przełożyły

bezosobnik: przełożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełóżmy
2 os. przełóż
 przełóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłbym
bym przełożył
 przełożyłabym
bym przełożyła
 przełożyłobym
bym przełożyło
 przełożylibyśmy
byśmy przełożyli
 przełożyłybyśmy
byśmy przełożyły
2 os. przełożyłbyś
byś przełożył
 przełożyłabyś
byś przełożyła
 przełożyłobyś
byś przełożyło
 przełożylibyście
byście przełożyli
 przełożyłybyście
byście przełożyły
3 os. przełożyłby
by przełożył
 przełożyłaby
by przełożyła
 przełożyłoby
by przełożyło
 przełożyliby
by przełożyli
 przełożyłyby
by przełożyły

bezosobnik: przełożono by

bezokolicznik: przełożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełożywszy

gerundium: przełożenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełożony

odpowiednik aspektowy: przekładać

Składnia

bez ograniczeń + przełożyć +
CO + przez CO | nad CZYM

4. karty

Definicja

zdjąć wierzchnią część czegoś i położyć ją pod spód pozostałej części

Pochodzenie

Zob.  łożyć 

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Czas wolny gry i zabawy

Połączenia

  • przełożyć karty, talię

Cytaty

Należy poprosić gracza siedzącego po prawej stronie, aby ten przełożył karty.

źródło: Internet

[...] Stanisław B. od razu orzekł, że poker był nagrany, a karty znaczone. A potem pokazał kilka numerów: „gięcie obrazków”, tak aby przeciwnik przełożył talię w oczekiwanym miejscu, „przewrotkę”, „szóstkę”.

źródło: NKJP: Kacper Kulej: Strit Manfreda W., Trybuna Śląska, 2001-05-04

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełożę
 przełożymy
2 os. przełożysz
 przełożycie
3 os. przełoży
 przełożą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłem
+(e)m przełożył
 przełożyłam
+(e)m przełożyła
 przełożyłom
+(e)m przełożyło
 przełożyliśmy
+(e)śmy przełożyli
 przełożyłyśmy
+(e)śmy przełożyły
2 os. przełożyłeś
+(e)ś przełożył
 przełożyłaś
+(e)ś przełożyła
 przełożyłoś
+(e)ś przełożyło
 przełożyliście
+(e)ście przełożyli
 przełożyłyście
+(e)ście przełożyły
3 os. przełożył
 przełożyła
 przełożyło
 przełożyli
 przełożyły

bezosobnik: przełożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełóżmy
2 os. przełóż
 przełóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłbym
bym przełożył
 przełożyłabym
bym przełożyła
 przełożyłobym
bym przełożyło
 przełożylibyśmy
byśmy przełożyli
 przełożyłybyśmy
byśmy przełożyły
2 os. przełożyłbyś
byś przełożył
 przełożyłabyś
byś przełożyła
 przełożyłobyś
byś przełożyło
 przełożylibyście
byście przełożyli
 przełożyłybyście
byście przełożyły
3 os. przełożyłby
by przełożył
 przełożyłaby
by przełożyła
 przełożyłoby
by przełożyło
 przełożyliby
by przełożyli
 przełożyłyby
by przełożyły

bezosobnik: przełożono by

bezokolicznik: przełożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełożywszy

gerundium: przełożenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełożony

odpowiednik aspektowy: przekładać

Składnia

bez ograniczeń + przełożyć +
CO

5. tort kremem

Definicja

umieścić coś pomiędzy warstwami czegoś

Pochodzenie

Zob.  łożyć 

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

  • przełożyć czymś wafle; kartki, zdjęcia
  • przełożyć konfiturami, masą, plastrami szynki; bibułkami

Cytaty

Wuzetkę można przełożyć dowolną masą i polać polewą lub lukrem.

źródło: NKJP: Internet

Śledzik rozpływał się bajecznie, miał mocną nutę gałki muszkatołowej i ziela angielskiego, a przełożono go chrupiącym krążkiem cebuli.

źródło: NKJP: Małgorzata Kuźmińska, Michał Kuźmiński: Sekret Kroke, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełożę
 przełożymy
2 os. przełożysz
 przełożycie
3 os. przełoży
 przełożą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłem
+(e)m przełożył
 przełożyłam
+(e)m przełożyła
 przełożyłom
+(e)m przełożyło
 przełożyliśmy
+(e)śmy przełożyli
 przełożyłyśmy
+(e)śmy przełożyły
2 os. przełożyłeś
+(e)ś przełożył
 przełożyłaś
+(e)ś przełożyła
 przełożyłoś
+(e)ś przełożyło
 przełożyliście
+(e)ście przełożyli
 przełożyłyście
+(e)ście przełożyły
3 os. przełożył
 przełożyła
 przełożyło
 przełożyli
 przełożyły

bezosobnik: przełożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełóżmy
2 os. przełóż
 przełóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłbym
bym przełożył
 przełożyłabym
bym przełożyła
 przełożyłobym
bym przełożyło
 przełożylibyśmy
byśmy przełożyli
 przełożyłybyśmy
byśmy przełożyły
2 os. przełożyłbyś
byś przełożył
 przełożyłabyś
byś przełożyła
 przełożyłobyś
byś przełożyło
 przełożylibyście
byście przełożyli
 przełożyłybyście
byście przełożyły
3 os. przełożyłby
by przełożył
 przełożyłaby
by przełożyła
 przełożyłoby
by przełożyło
 przełożyliby
by przełożyli
 przełożyłyby
by przełożyły

bezosobnik: przełożono by

bezokolicznik: przełożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełożywszy

gerundium: przełożenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełożony

odpowiednik aspektowy: przekładać

Składnia

bez ograniczeń + przełożyć +
CO + CZYM

6. spotkanie

Definicja

zmienić ustalony termin czegoś

Pochodzenie

Zob.  łożyć 

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości czasu upływ czasu

Połączenia

  • przełożyć egzamin, rozprawę, spotkanie, wizytę
  • przełożyć na wtorek, na środę...; na późniejszy termin, na przyszły tydzień
  • przełożyć o dzień, o tydzień

Cytaty

Ich spotkanie z władzami gminy ze środy przełożono na piątek.

źródło: NKJP: We wsi zawrzało, Tygodnik Tucholski, 2006

Po wszystkich dramatycznych wczorajszych przejściach, tata Lutki zdecydował, że przełożą wyjazd o jeden dzień.

źródło: NKJP: Marcin Pałasz: Dziwne przypadki Ferdynanda Szkodnika, 2010

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełożę
 przełożymy
2 os. przełożysz
 przełożycie
3 os. przełoży
 przełożą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłem
+(e)m przełożył
 przełożyłam
+(e)m przełożyła
 przełożyłom
+(e)m przełożyło
 przełożyliśmy
+(e)śmy przełożyli
 przełożyłyśmy
+(e)śmy przełożyły
2 os. przełożyłeś
+(e)ś przełożył
 przełożyłaś
+(e)ś przełożyła
 przełożyłoś
+(e)ś przełożyło
 przełożyliście
+(e)ście przełożyli
 przełożyłyście
+(e)ście przełożyły
3 os. przełożył
 przełożyła
 przełożyło
 przełożyli
 przełożyły

bezosobnik: przełożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełóżmy
2 os. przełóż
 przełóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłbym
bym przełożył
 przełożyłabym
bym przełożyła
 przełożyłobym
bym przełożyło
 przełożylibyśmy
byśmy przełożyli
 przełożyłybyśmy
byśmy przełożyły
2 os. przełożyłbyś
byś przełożył
 przełożyłabyś
byś przełożyła
 przełożyłobyś
byś przełożyło
 przełożylibyście
byście przełożyli
 przełożyłybyście
byście przełożyły
3 os. przełożyłby
by przełożył
 przełożyłaby
by przełożyła
 przełożyłoby
by przełożyło
 przełożyliby
by przełożyli
 przełożyłyby
by przełożyły

bezosobnik: przełożono by

bezokolicznik: przełożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełożywszy

gerundium: przełożenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełożony

odpowiednik aspektowy: przekładać

Składnia

bez ograniczeń + przełożyć +
CO + z CZEGO + na CO
bez ograniczeń + przełożyć +
CO + o CO

7. tekst

Definicja

przetłumaczyć tekst z jednego języka na drugi

Pochodzenie

Kalka  łac.  transferō; zob.  łożyć 

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język języki świata

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przetłumaczyć

Połączenia

  • przełożyć powieść, tekst, wiersz
  • przełożyć na angielski, na polski, na rosyjski...
  • przełożyć z angielskiego, z polskiego, z rosyjskiego...

Cytaty

Gdzieś z zakamarków pamięci przypływają słowa szalonej Lilki: Gdy się miało szczęście, które się nie trafia... Próbuje w myślach przełożyć je na swoją nieporadną angielszczyznę, czując, jak ginie przy tym to, co najważniejsze.

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

Oskarżony, wychudły i przygarbiony, coś szepce do tłumacza, który właśnie przełożył mu słowa sędziego.

źródło: NKJP: Lucjan Wolanowski: Upał i gorączka, 1970

Przed wojną napisał m.in. „Powrót Przełęckiego” - ciąg dalszy sztuki „Uciekła mi przepióreczka”, przełożył też z francuskiego sztukę „Car Lenin”.

źródło: NKJP: Jan Z. Słojewski: Perswazje i wycinki, Polityka, 2001-07-28

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełożę
 przełożymy
2 os. przełożysz
 przełożycie
3 os. przełoży
 przełożą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłem
+(e)m przełożył
 przełożyłam
+(e)m przełożyła
 przełożyłom
+(e)m przełożyło
 przełożyliśmy
+(e)śmy przełożyli
 przełożyłyśmy
+(e)śmy przełożyły
2 os. przełożyłeś
+(e)ś przełożył
 przełożyłaś
+(e)ś przełożyła
 przełożyłoś
+(e)ś przełożyło
 przełożyliście
+(e)ście przełożyli
 przełożyłyście
+(e)ście przełożyły
3 os. przełożył
 przełożyła
 przełożyło
 przełożyli
 przełożyły

bezosobnik: przełożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełóżmy
2 os. przełóż
 przełóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłbym
bym przełożył
 przełożyłabym
bym przełożyła
 przełożyłobym
bym przełożyło
 przełożylibyśmy
byśmy przełożyli
 przełożyłybyśmy
byśmy przełożyły
2 os. przełożyłbyś
byś przełożył
 przełożyłabyś
byś przełożyła
 przełożyłobyś
byś przełożyło
 przełożylibyście
byście przełożyli
 przełożyłybyście
byście przełożyły
3 os. przełożyłby
by przełożył
 przełożyłaby
by przełożyła
 przełożyłoby
by przełożyło
 przełożyliby
by przełożyli
 przełożyłyby
by przełożyły

bezosobnik: przełożono by

bezokolicznik: przełożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełożywszy

gerundium: przełożenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełożony

odpowiednik aspektowy: przekładać

Składnia

bez ograniczeń + przełożyć +
CO + (z CZEGO) + (na CO)

8. myśli na czyny

Definicja

wyrazić coś w innej formie

Pochodzenie

Kalka  łac.  transferō; zob.  łożyć 

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  przetłumaczyć

Cytaty

Przełożyć na słowa mowę ciała - to udaje się czasem poetom.

źródło: NKJP: Ewa Cechnicka: Znak Anny, 1997

Od dłuższego czasu mówiło się w naszym mieście o wymianie wiat przystankowych. W ubiegłym tygodniu słowa przełożono na czyny. W najbliższym czasie ma być wymienionych 37 wiat.

źródło: NKJP: Co Tydzień Jaworzno, 2005-01-01

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełożę
 przełożymy
2 os. przełożysz
 przełożycie
3 os. przełoży
 przełożą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłem
+(e)m przełożył
 przełożyłam
+(e)m przełożyła
 przełożyłom
+(e)m przełożyło
 przełożyliśmy
+(e)śmy przełożyli
 przełożyłyśmy
+(e)śmy przełożyły
2 os. przełożyłeś
+(e)ś przełożył
 przełożyłaś
+(e)ś przełożyła
 przełożyłoś
+(e)ś przełożyło
 przełożyliście
+(e)ście przełożyli
 przełożyłyście
+(e)ście przełożyły
3 os. przełożył
 przełożyła
 przełożyło
 przełożyli
 przełożyły

bezosobnik: przełożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełóżmy
2 os. przełóż
 przełóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłbym
bym przełożył
 przełożyłabym
bym przełożyła
 przełożyłobym
bym przełożyło
 przełożylibyśmy
byśmy przełożyli
 przełożyłybyśmy
byśmy przełożyły
2 os. przełożyłbyś
byś przełożył
 przełożyłabyś
byś przełożyła
 przełożyłobyś
byś przełożyło
 przełożylibyście
byście przełożyli
 przełożyłybyście
byście przełożyły
3 os. przełożyłby
by przełożył
 przełożyłaby
by przełożyła
 przełożyłoby
by przełożyło
 przełożyliby
by przełożyli
 przełożyłyby
by przełożyły

bezosobnik: przełożono by

bezokolicznik: przełożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełożywszy

gerundium: przełożenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełożony

odpowiednik aspektowy: przekładać

Składnia

bez ograniczeń + przełożyć +
CO + na CO

9. miłość nad pieniądze

Definicja

książk. 
uznać jakąś rzecz lub osobę za lepszą lub ważniejszą od innej

Pochodzenie

Być może kalka  niem.  vorziehen (Bańk); zob.  łożyć 

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • przełożyć siłę nad prawo, interes państwa nad doraźne korzyści

Cytaty

[...] skorumpowanie Niemca, spowodowanie, żeby zrobił on coś sprzecznego z interesem swej zwierzchności i przełożył ponad to swój osobisty interes, uważał za moralnie usprawiedliwione.

źródło: NKJP: Andrzej Anonimus: Nie nadaje się, przecież to jeszcze szczeniak, 1999

[...] postanowili poprawić bieg historii. Ze zbrojnym rokoszem nie są jeszcze gotowi, ale można przecież zgładzić dziewczynę, którą Emhyr przełożył nad ich córki.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełożę
 przełożymy
2 os. przełożysz
 przełożycie
3 os. przełoży
 przełożą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłem
+(e)m przełożył
 przełożyłam
+(e)m przełożyła
 przełożyłom
+(e)m przełożyło
 przełożyliśmy
+(e)śmy przełożyli
 przełożyłyśmy
+(e)śmy przełożyły
2 os. przełożyłeś
+(e)ś przełożył
 przełożyłaś
+(e)ś przełożyła
 przełożyłoś
+(e)ś przełożyło
 przełożyliście
+(e)ście przełożyli
 przełożyłyście
+(e)ście przełożyły
3 os. przełożył
 przełożyła
 przełożyło
 przełożyli
 przełożyły

bezosobnik: przełożono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. przełóżmy
2 os. przełóż
 przełóżcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. przełożyłbym
bym przełożył
 przełożyłabym
bym przełożyła
 przełożyłobym
bym przełożyło
 przełożylibyśmy
byśmy przełożyli
 przełożyłybyśmy
byśmy przełożyły
2 os. przełożyłbyś
byś przełożył
 przełożyłabyś
byś przełożyła
 przełożyłobyś
byś przełożyło
 przełożylibyście
byście przełożyli
 przełożyłybyście
byście przełożyły
3 os. przełożyłby
by przełożył
 przełożyłaby
by przełożyła
 przełożyłoby
by przełożyło
 przełożyliby
by przełożyli
 przełożyłyby
by przełożyły

bezosobnik: przełożono by

bezokolicznik: przełożyć

imiesłów przysłówkowy uprzedni: przełożywszy

gerundium: przełożenie

imiesłów przymiotnikowy bierny: przełożony

odpowiednik aspektowy: przekładać

Składnia

bez ograniczeń + przełożyć +
KOGO/CO + nad KOGO/CO | ponad KOGO/CO

Frazeologizmy

ktoś przełożył przez kolano kogoś
ktoś przetłumaczył z polskiego na nasze coś
ktoś przełożył z polskiego na nasze coś
Data ostatniej modyfikacji: 14.04.2015
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN