UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

kopyto

Chronologizacja

1450, SStp

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: n2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. kopyto
kopyta
D. kopyta
kopyt
C. kopytu
kopytom
B. kopyto
kopyta
N. kopytem
kopytami
Ms. kopycie
kopytach
W. kopyto
kopyta

Pochodzenie

psł. *kopyto

1. konia

Definicja

rogowe zakończenie stopy niektórych zwierząt

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Świat zwierząt budowa i funkcjonowanie organizmów zwierzęcych

Połączenia

  • przednie, tylne; końskie kopyto
  • kopyta konia
  • dudnienie, klaskanie, łomot, odgłos, stukot, tętent, tupot kopyt (na bruku, po bruku); odciski, ślady kopyt (i kół; i nóg, i stóp)
  • kopyta zadudniły
  • grzebać kopytem; bić, walić; zaryć kopytami

Cytaty

Nawet koza, przyszła ofiara konkursu na dojenie, smętnie grzebała kopytem w pyle podwórka.

źródło: NKJP: Grażyna Plebanek: Pudełko ze szpilkami, 2006

Gdy schodzili z Góry Zamkowej, dobiegł ich odgłos końskich kopyt. Rozdzielili się, aby zrobić przejście jeźdźcowi.

źródło: NKJP: (Pac): Zaklęty rumak, Dzienik Zachodni, 2001-07-28

Jahiel opatrywał kopyta osłów i wycierał ich zroszone boki pękami suchej trawy.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1952

2. człowieka

Definicja

pot.  żart. 
noga

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego części ciała, elementy i substancje składowe

Cytaty

Wyrzuciłam Roberta z domu. To znaczy, dzisiaj pozwoliłam mu wrócić, ale tylko dlatego, że złamał nogę i nie ma gdzie się podziać. Ale jak mu się zrośnie kopyto...

źródło: NKJP: Radosław Figura: Teraz albo nigdy! Seria II Odcinek 03 (16), 2008

Ja dalej nie idę! - kto pierwszy to powiedział, nie pamiętam, ale wtedy zaraz zaczęliśmy wykłócać się o co lepsze miejsca w altanie i pokładać. Czy możesz zabrać stąd swoje kopyta?, A gdzie mam je zabrać?! - leciały odzywki.

źródło: NKJP: Internet

3. szewskie

Definicja

rzem. 
przyrząd szewski mający kształt ludzkiej stopy, służący do nadawania butom odpowiedniej formy

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Przemysł rzemiosło

Cytaty

Gdzieś w mojej rodzinie powinno się plątać żelazne kopyto szewskie. Niegdyś należało do dziadka, który szewcem wprawdzie nie był, ale trochę znał ten fach.

źródło: NKJP: Henryk Waniek: Opis podróży mistycznej z Oświęcimia do Zgorzelca 1257-1957, 1996

Edmund Galewski czasem siada przy swoim warsztacie, by naprawić buty domownikom. Ma wszystko, co jest potrzebne, począwszy od młotka, cęgów, kopyta, kleju, gwoździków, smoły szewskiej, wosku.

źródło: NKJP: Zbigniew Borowski: Ci, którzy z szewstwa żyli, teraz sporadycznie reperują buty. Następców nie ma Nieznośna lekkość butów, Dziennik Łódzki, 2002-12-06

W koszu były gumowe bloczki na podeszwy, drewniane kopyta, zwoiki różnokolorowej skóry, a także słoiki z klejem i gwoździami oraz młotek, dratwy i szydła. Było tam wszystko, co mogło być potrzebne szewcowi.

źródło: NKJP: Jacek Głębski, Droga do Ite, 2006

Frazeologizmy

ktoś wyciąga kopyta
ktoś wyciągnął kopyta
ktoś zjadłby konia z kopytami
na jedno kopyto II
na jedno kopyto I
na swoje kopyto
na własne kopyto
wielbłądzie kopyto
z kopyta
Data ostatniej modyfikacji: 12.12.2022
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj