Chronologizacja
Inne znaczenie: 'pogrążyć się we śnie'
Pochodzenie
Zob. spać
1. na pociąg
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne
Połączenia
- zaspać do pracy, do szkoły
- zaspać na apel, na autobus, na pociąg, na spotkanie, na śniadanie
- bać się zaspać
- zaspać i nie zdążyć, zaspać i spóźnić się
Cytaty
|
Odmawiając kawy i niemal się nie żegnając, wybiegł w nagrzaną ulicę, goniony tylko jedną myślą: zaspał do roboty. źródło: NKJP: Monika Piątkowska: Krakowska żałoba, 2006 |
|
|
Zaspał na spotkanie z rajcami miasta, którym miał przedstawić projekt handlowego centrum pośrodku osiedla. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Wielką miłość tanio sprzedam, 2003 |
|
|
Nikogo nie słyszałam na schodach ani w korytarzach, w ogóle żadnych głosów. Myślałam, że może za wcześnie wstałam albo zaspałam i spóźniłam się na śniadanie. źródło: NKJP: Henryk Grynberg: Życie ideologiczne, osobiste, codzienne i artystyczne, 1998 |
|
|
Nie czekało na mnie śniadanie: może matka sama jednak zaspała i wychodziła w pośpiechu? źródło: NKJP: Jerzy Sosnowski: Linia nocna, 2002 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zaśpię |
zaśpimy |
|||
| 2 os. |
zaśpisz |
zaśpicie |
|||
| 3 os. |
zaśpi |
zaśpią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zaspałem +(e)m zaspał |
zaspałam +(e)m zaspała |
zaspałom +(e)m zaspało |
zaspaliśmy +(e)śmy zaspali |
zaspałyśmy +(e)śmy zaspały |
| 2 os. |
zaspałeś +(e)ś zaspał |
zaspałaś +(e)ś zaspała |
zaspałoś +(e)ś zaspało |
zaspaliście +(e)ście zaspali |
zaspałyście +(e)ście zaspały |
| 3 os. |
zaspał |
zaspała |
zaspało |
zaspali |
zaspały |
bezosobnik: zaspano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zaśpijmy |
|
| 2 os. |
zaśpij |
zaśpijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zaspałbym bym zaspał |
zaspałabym bym zaspała |
zaspałobym bym zaspało |
zaspalibyśmy byśmy zaspali |
zaspałybyśmy byśmy zaspały |
| 2 os. |
zaspałbyś byś zaspał |
zaspałabyś byś zaspała |
zaspałobyś byś zaspało |
zaspalibyście byście zaspali |
zaspałybyście byście zaspały |
| 3 os. |
zaspałby by zaspał |
zaspałaby by zaspała |
zaspałoby by zaspało |
zaspaliby by zaspali |
zaspałyby by zaspały |
bezosobnik: zaspano by
bezokolicznik: zaspać
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zaspawszy
gerundium: zaspanie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zaspanie |
zaspania |
| D. | zaspania |
zaspań |
| C. | zaspaniu |
zaspaniom |
| B. | zaspanie |
zaspania |
| N. | zaspaniem |
zaspaniami |
| Ms. | zaspaniu |
zaspaniach |
| W. | zaspanie |
zaspania |
imiesłów przymiotnikowy bierny:
| liczba pojedyncza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
| B. | |||||
| liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|
| p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
| B. | zaspane |
|||
odpowiednik aspektowy: zasypiać
Składnia
| tylko Rz osobowy | + | zaspać | + |
(na +
CO) +
(do +
CZEGO)
|
2. sprawę
Definicja
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Działalność intelektualna człowieka nazwy działań intelektualnych człowieka
Połączenia
- piłkarz, premier, rząd, zawodnik zaspał; obrona zaspała; służby miejskie zaspały
- zaspać sprawę
- zaspać na starcie
Cytaty
|
Sprawa nowelizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych ewidentnie wskazuje, że rząd zaspał przy negocjacjach z Unią Europejską. źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 28.07.2003 |
|
|
Zaspałam w sprawie uzyskania świadczeń emerytalnych, liczę, że w tym roku uda się [...] coś załatwić. źródło: NKJP: Z nadziejami w nowy rok, Dziennik Polski, 2002-01-04 |
|
|
Nasz bramkarz nieco zaspał i straciliśmy gola. źródło: NKJP: (MAS): Mimo osłabienia..., Dziennik Polski, 2002-10-07 |
|
|
Delegat powiatowy mógł odetchnąć z ulgą, że nie zaspał sprawy. źródło: NKJP: Bronisłąw Chęciński: Nie taki mądry Topolski, 1953 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: dokonany
Tryb oznajmujący
Czas przyszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| 1 os. |
zaśpię |
zaśpimy |
|||
| 2 os. |
zaśpisz |
zaśpicie |
|||
| 3 os. |
zaśpi |
zaśpią |
|||
Czas przeszły
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zaspałem +(e)m zaspał |
zaspałam +(e)m zaspała |
zaspałom +(e)m zaspało |
zaspaliśmy +(e)śmy zaspali |
zaspałyśmy +(e)śmy zaspały |
| 2 os. |
zaspałeś +(e)ś zaspał |
zaspałaś +(e)ś zaspała |
zaspałoś +(e)ś zaspało |
zaspaliście +(e)ście zaspali |
zaspałyście +(e)ście zaspały |
| 3 os. |
zaspał |
zaspała |
zaspało |
zaspali |
zaspały |
bezosobnik: zaspano
Tryb rozkazujący
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| 1 os. |
zaśpijmy |
|
| 2 os. |
zaśpij |
zaśpijcie |
Tryb warunkowy
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| m | ż | n | mo | -mo | |
| 1 os. |
zaspałbym bym zaspał |
zaspałabym bym zaspała |
zaspałobym bym zaspało |
zaspalibyśmy byśmy zaspali |
zaspałybyśmy byśmy zaspały |
| 2 os. |
zaspałbyś byś zaspał |
zaspałabyś byś zaspała |
zaspałobyś byś zaspało |
zaspalibyście byście zaspali |
zaspałybyście byście zaspały |
| 3 os. |
zaspałby by zaspał |
zaspałaby by zaspała |
zaspałoby by zaspało |
zaspaliby by zaspali |
zaspałyby by zaspały |
bezosobnik: zaspano by
bezokolicznik: zaspać
imiesłów przysłówkowy uprzedni:
zaspawszy
gerundium: zaspanie
rodzaj gramatyczny: dk
| liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
|---|---|---|
| M. | zaspanie |
zaspania |
| D. | zaspania |
zaspań |
| C. | zaspaniu |
zaspaniom |
| B. | zaspanie |
zaspania |
| N. | zaspaniem |
zaspaniami |
| Ms. | zaspaniu |
zaspaniach |
| W. | zaspanie |
zaspania |
odpowiednik aspektowy: zasypiać
Składnia
| tylko Rz osobowy | + | zaspać | + |
(CO)
|