UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

zmiękczać

Chronologizacja

XVI w., SPXVI
Na podstawie indeksu haseł.

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	zmiękczam	zmiękczamy
2 os.	zmiękczasz	zmiękczacie
3 os.	zmiękcza	zmiękczają

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zmiękczałem +(e)m zmiękczał	zmiękczałam +(e)m zmiękczała	zmiękczałom +(e)m zmiękczało	zmiękczaliśmy +(e)śmy zmiękczali	zmiękczałyśmy +(e)śmy zmiękczały
2 os.	zmiękczałeś +(e)ś zmiękczał	zmiękczałaś +(e)ś zmiękczała	zmiękczałoś +(e)ś zmiękczało	zmiękczaliście +(e)ście zmiękczali	zmiękczałyście +(e)ście zmiękczały
3 os.	zmiękczał	zmiękczała	zmiękczało	zmiękczali	zmiękczały

bezosobnik: zmiękczano

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę zmiękczał będę zmiękczać	będę zmiękczała będę zmiękczać	będę zmiękczało będę zmiękczać	będziemy zmiękczali będziemy zmiękczać	będziemy zmiękczały będziemy zmiękczać
2 os.	będziesz zmiękczał będziesz zmiękczać	będziesz zmiękczała będziesz zmiękczać	będziesz zmiękczało będziesz zmiękczać	będziecie zmiękczali będziecie zmiękczać	będziecie zmiękczały będziecie zmiękczać
3 os.	będzie zmiękczał będzie zmiękczać	będzie zmiękczała będzie zmiękczać	będzie zmiękczało będzie zmiękczać	będą zmiękczali będą zmiękczać	będą zmiękczały będą zmiękczać

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		zmiękczajmy
2 os.	zmiękczaj	zmiękczajcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	zmiękczałbym bym zmiękczał	zmiękczałabym bym zmiękczała	zmiękczałobym bym zmiękczało	zmiękczalibyśmy byśmy zmiękczali	zmiękczałybyśmy byśmy zmiękczały
2 os.	zmiękczałbyś byś zmiękczał	zmiękczałabyś byś zmiękczała	zmiękczałobyś byś zmiękczało	zmiękczalibyście byście zmiękczali	zmiękczałybyście byście zmiękczały
3 os.	zmiękczałby by zmiękczał	zmiękczałaby by zmiękczała	zmiękczałoby by zmiękczało	zmiękczaliby by zmiękczali	zmiękczałyby by zmiękczały

bezosobnik: zmiękczano by

bezokolicznik: zmiękczać

imiesłów przysłówkowy współczesny: zmiękczając

gerundium: zmiękczanie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	zmiękczanie	zmiękczania
D.	zmiękczania	zmiękczań
C.	zmiękczaniu	zmiękczaniom
B.	zmiękczanie	zmiękczania
N.	zmiękczaniem	zmiękczaniami
Ms.	zmiękczaniu	zmiękczaniach
W.	zmiękczanie	zmiękczania

imiesłów przymiotnikowy czynny: zmiękczający

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zmiękczający	zmiękczający	zmiękczający	zmiękczające	zmiękczająca
D.	zmiękczającego	zmiękczającego	zmiękczającego	zmiękczającego	zmiękczającej
C.	zmiękczającemu	zmiękczającemu	zmiękczającemu	zmiękczającemu	zmiękczającej
B.	zmiękczającego	zmiękczającego	zmiękczający	zmiękczające	zmiękczającą
N.	zmiękczającym	zmiękczającym	zmiękczającym	zmiękczającym	zmiękczającą
Ms.	zmiękczającym	zmiękczającym	zmiękczającym	zmiękczającym	zmiękczającej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zmiękczający	zmiękczający	zmiękczające	zmiękczające
D.	zmiękczających	zmiękczających	zmiękczających	zmiękczających
C.	zmiękczającym	zmiękczającym	zmiękczającym	zmiękczającym
B.	zmiękczających	zmiękczających	zmiękczających	zmiękczające
N.	zmiękczającymi	zmiękczającymi	zmiękczającymi	zmiękczającymi
Ms.	zmiękczających	zmiękczających	zmiękczających	zmiękczających

imiesłów przymiotnikowy bierny: zmiękczany

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	zmiękczany	zmiękczany	zmiękczany	zmiękczane	zmiękczana
D.	zmiękczanego	zmiękczanego	zmiękczanego	zmiękczanego	zmiękczanej
C.	zmiękczanemu	zmiękczanemu	zmiękczanemu	zmiękczanemu	zmiękczanej
B.	zmiękczanego	zmiękczanego	zmiękczany	zmiękczane	zmiękczaną
N.	zmiękczanym	zmiękczanym	zmiękczanym	zmiękczanym	zmiękczaną
Ms.	zmiękczanym	zmiękczanym	zmiękczanym	zmiękczanym	zmiękczanej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	zmiękczani	zmiękczani	zmiękczane	zmiękczane
D.	zmiękczanych	zmiękczanych	zmiękczanych	zmiękczanych
C.	zmiękczanym	zmiękczanym	zmiękczanym	zmiękczanym
B.	zmiękczanych	zmiękczanych	zmiękczanych	zmiękczane
N.	zmiękczanymi	zmiękczanymi	zmiękczanymi	zmiękczanymi
Ms.	zmiękczanych	zmiękczanych	zmiękczanych	zmiękczanych

odpowiednik aspektowy: zmiękczyć

Pochodzenie

Zob. miękki

1. naskórek

Definicja

powodować, że coś przestaje być twarde lub sztywne

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Pielęgnacja ciała czynności związane z pielęgnacją ciała i ich efekty

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii cechy dotykowe

Relacje znaczeniowe

synonimy:

miękczyć

Połączenia

zmiękczać naskórek, skórę; tkaninę
balsam, płyn zmiękczający

Cytaty

	Bardzo ważne jest, aby nie stosować wymienionych maści, zanim zadecyduje o tym lekarz. Zmiękczają one bowiem blizny i przedwczesne ich użycie prowadzi do przeciwnych efektów niż zamierzone. źródło: NKJP: Andrzej Sankowski, Sławomir Łoń: Sztuka czy medycyna. Przewodnik po chirurgii estetycznej, 1995
	Kładła się na katafalku, jak nazywała łóżko do zabiegów, leżała w oparach zmiękczających ciepłem skórę, spokojnie znosiła czyszczenie porów. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Fausta, 2010
	[...] spoglądam jedynie ukradkiem w bok, na prawo, i widzę tylko urwane boczne lusterko, które wisi na przewodzie jak zmiękczała męskość. źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Biało-czerwony, 2007
	W reklamie dystans między człowiekiem i przedmiotem jest często intymny. Bohaterka smaruje się kremem [...], przytula się do pudełka margaryny, butelki płynu do zmiękczania tkanin. źródło: NKJP: Ewa Szczęsna: Poetyka reklamy, 2001

Składnia

zmiękczać

2. spojrzenie

Definicja

powodować, że coś staje się mniej nieprzyjemne niż było

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Określenia fizyczności człowieka wygląd

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

coś zmiękcza czyjś głos, kontury czegoś, czyjeś rysy, spojrzenie

Cytaty

	Stanął w drzwiach pakamery [...], oczy [...] lśnią na podobieństwo szlachetnych kamieni, żaden zniewalający uśmiech nie zmiękcza tej twarzy. źródło: NKJP: Marta Tomaszewska: Zorro, załóż okulary!, 2001
	Żona już nie wygląda jak kiedyś, ale ja mam pamięć wszystkich jej dawnych twarzy, co zmiękcza maskę, którą obecnie nosi. źródło: NKJP: Tomasz Jastrun: Rzeka podziemna, 2005
	Ale już po chwili markizy zaczynają wydawać się niezbędne. To one zmiękczają surowość pruskich przemysłowych murów i może przez to mówią prawdę o tamtych czasach. źródło: NKJP: Grzegorz Kopaczewski: Huta, 2007
	I znów muzyka wyłaniała się z ciemności i migotania lampek aparatury: gwizd i spokojne gitarowe akordy, zmiękczane jeszcze monumentalnymi pasażami mellotronu. źródło: NKJP: Roman Radoszewski: Czesław Niemen: kiedy się dziwić przestanę...: monografia artystyczna, 2004

Składnia

zmiękczać

3. przeciwnika

Definicja

pot.

osłabiać czyjś opór i skłaniać do ustępstw

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Połączenia

zmiękczać partnera, przeciwnika; czyjeś stanowisko, czyjś upór
zmiękczać łzami, prośbami
(nie) dawać się zmiękczać

Cytaty

	Radzi ci, byś dobrze uporządkował posiadaną wiedzę, albowiem będziesz musiał się tą wiedzą podzielić ze Świętym Oficjum. [...] Urban Horn splunął na słomę. - Zmiękcza mnie. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	- Myślę, że niedługo będziesz mogła wyjść z tej mysiej dziury - Laura uśmiechnęła się. - Anka już zmiękcza Mariana. źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009
	Władza, żeby objawić swój pełny autorytet, potrzebuje dystansu czasu. Im wyższa władza, tym dłuższe czekanie. A poza tym, jak mawiają śledczy, czekanie zmiękcza. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Lapidarium I-III, 2008
	Walczył jak lew. Tu dociął, tam szarpnął. [...] Wciąż w ataku, zmiękczał obronę Farmera. źródło: NKJP: Jarosław Abramow-Newerly: Młyn w piekarni, 2002

Składnia

zmiękczać

KOGO/CO

4. serce

Definicja

powodować, że ktoś zaczyna się wzruszać

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka emocje i uczucia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

rozczulać, wzruszać

Połączenia

zmiękczać czyjeś serce

Cytaty

Urocza dziewczynka niewinnie zmiękczająca serce ponurego starszego pana to sztandarowa postać dawnej literatury popularnej.

źródło: NKJP: Zofia Milska-Wrzosińska: Para z dzieckiem, czyli niezupełnie poprawne politycznie uwagi o rodzicielstwie, 2005

Dziękuję Panu za rozmowę, a zwłaszcza za słowa o potrzebie zmiękczania serc, za wyjaśnienie różnicy między ukaraniem a naprawieniem szkody.

źródło: NKJP: Wiktor Osiatyński: O zbrodniach i karach, 2003

Bóg woli zmiękczać ludzkie serca cierpliwością, łagodną miłością, niż niszczyć ogniem czy wichurą swego gniewu.

źródło: NKJP: Stanisław Biel: Gdzie jest Bóg w zagubionym świecie?, 2009

Składnia

zmiękczać

KOGO/CO + (CZYM)

5. spółgłoskę

Definicja

jęz.

powodować taką zmianę sposobu wymawiania spółgłoski twardej, że przybiera ona właściwości spółgłoski miękkiej

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Język mówienie

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	miękczyć, palatalizować
	antonimy:	depalatalizować, dyspalatalizować

Połączenia

samogłoska zmiękcza
zmiękczać głoskę, spółgłoskę
zaciągać i zmiękczać

Cytaty

	Azjata wyprostował się, ściągnął rękawice i powiedział, śmiesznie zmiękczając spółgłoski i wstawiając „l” w miejsce „r”: Ja do ciebie, kielownik. źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006
	Wygląd nie najgorszy. Siwa. Ale nic z niedołężności. Nie stara. Zaciąga i zmiękcza przyimek „z”. - Oho - myślę sobie - z Wilna. źródło: NKJP: Miron Białoszewski: Chamowo, 2010
	Zapisał się nawet na kurs językowy i tak śmiesznie zmiękczał wszystkie wyrazy. źródło: NKJP: Barbara Kosmowska: Prowincja, 2002
	W procesie derywacji -(j)ernja, -ica oraz -(j)enica zmiękczają bezwyjątkowo twarde zakończenia tematów podstaw [...]. źródło: Tadeusz Lewaszkiewicz: Słowotwórstwo apelatywnych nazw miejsc w języku górnołużyckim, 1988 (books.google.pl)
	[...] samogłoska i [...] zmiękcza poprzedzającą spółgłoskę niejako automatycznie, tego zmiękczenia nie trzeba - nawet nie wolno - oznaczać dodatkowo: siwy, pocisk, konnica [...]. źródło: Ewa Przyłubska: Jezyk polski na co dzień, 1972 (books.google.pl)

Składnia

zmiękczać

Frazeologizmy

coś/ktoś zmiękcza wodę

Data ostatniej modyfikacji: 03.03.2022