Chronologizacja
Pochodzenie
Zob. kazać
Definicja
Warianty
Kwalifikacja tematyczna
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa władza państwowa
CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Wojsko i wojna czynności, przedmioty, miejsca związane z wojskiem i wojną
CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich
Połączenia
- rozkazywać czeladzi, żołnierzom
- lubić, mieć prawo, móc rozkazywać
- rozkazywać i rządzić
Cytaty
Domagał się konia, rozkazywał wracać na wyspę, powoływał na cesarskie rozkazy, co w danej sytuacji musiałem uznać za bredzenie szaleńca. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Chrzest ognia, 2001 |
|
W to miejsce pan nasz wprowadza katów państwowych, wyznacza specjalne punkty straceń i rozkazuje, aby dokonywano egzekucji bronią palną. źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Cesarz, 2005 |
|
- Ognia! - rozkazuje dowódca i w sekundowych odstępach z rur wyrzutni wysuwają się torpedy. źródło: NKJP: Marcin Jamkowski: Duchy z głębin Bałtyku, 2010 |
|
Przestań mi nareszcie rozkazywać, ty pętaku! Jestem zmęczony! źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Tango, 1964 |
Odmiana
część mowy: czasownik
aspekt: niedokonany
Tryb oznajmujący
Czas teraźniejszy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
1 os. |
rozkazuję |
rozkazujemy |
|||
2 os. |
rozkazujesz |
rozkazujecie |
|||
3 os. |
rozkazuje |
rozkazują |
Czas przeszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozkazywałem +(e)m rozkazywał |
rozkazywałam +(e)m rozkazywała |
rozkazywałom +(e)m rozkazywało |
rozkazywaliśmy +(e)śmy rozkazywali |
rozkazywałyśmy +(e)śmy rozkazywały |
2 os. |
rozkazywałeś +(e)ś rozkazywał |
rozkazywałaś +(e)ś rozkazywała |
rozkazywałoś +(e)ś rozkazywało |
rozkazywaliście +(e)ście rozkazywali |
rozkazywałyście +(e)ście rozkazywały |
3 os. |
rozkazywał |
rozkazywała |
rozkazywało |
rozkazywali |
rozkazywały |
bezosobnik: rozkazywano
Czas przyszły
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
będę rozkazywał będę rozkazywać |
będę rozkazywała będę rozkazywać |
będę rozkazywało będę rozkazywać |
będziemy rozkazywali będziemy rozkazywać |
będziemy rozkazywały będziemy rozkazywać |
2 os. |
będziesz rozkazywał będziesz rozkazywać |
będziesz rozkazywała będziesz rozkazywać |
będziesz rozkazywało będziesz rozkazywać |
będziecie rozkazywali będziecie rozkazywać |
będziecie rozkazywały będziecie rozkazywać |
3 os. |
będzie rozkazywał będzie rozkazywać |
będzie rozkazywała będzie rozkazywać |
będzie rozkazywało będzie rozkazywać |
będą rozkazywali będą rozkazywać |
będą rozkazywały będą rozkazywać |
Tryb rozkazujący
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
1 os. |
rozkazujmy |
|
2 os. |
rozkazuj |
rozkazujcie |
Tryb warunkowy
liczba pojedyncza | liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|---|
m | ż | n | mo | -mo | |
1 os. |
rozkazywałbym bym rozkazywał |
rozkazywałabym bym rozkazywała |
rozkazywałobym bym rozkazywało |
rozkazywalibyśmy byśmy rozkazywali |
rozkazywałybyśmy byśmy rozkazywały |
2 os. |
rozkazywałbyś byś rozkazywał |
rozkazywałabyś byś rozkazywała |
rozkazywałobyś byś rozkazywało |
rozkazywalibyście byście rozkazywali |
rozkazywałybyście byście rozkazywały |
3 os. |
rozkazywałby by rozkazywał |
rozkazywałaby by rozkazywała |
rozkazywałoby by rozkazywało |
rozkazywaliby by rozkazywali |
rozkazywałyby by rozkazywały |
bezosobnik: rozkazywano by
bezokolicznik: rozkazywać
imiesłów przysłówkowy współczesny:
rozkazując
gerundium: rozkazywanie
rodzaj gramatyczny: ndk
liczba pojedyncza | liczba mnoga | |
---|---|---|
M. | rozkazywanie |
rozkazywania |
D. | rozkazywania |
rozkazywań |
C. | rozkazywaniu |
rozkazywaniom |
B. | rozkazywanie |
rozkazywania |
N. | rozkazywaniem |
rozkazywaniami |
Ms. | rozkazywaniu |
rozkazywaniach |
W. | rozkazywanie |
rozkazywania |
imiesłów przymiotnikowy czynny: rozkazujący
liczba pojedyncza | |||||
---|---|---|---|---|---|
m1 | m2 | m3 | n1, n2 | ż | |
M. | rozkazujący |
rozkazujący |
rozkazujący |
rozkazujące |
rozkazująca |
D. | rozkazującego |
rozkazującego |
rozkazującego |
rozkazującego |
rozkazującej |
C. | rozkazującemu |
rozkazującemu |
rozkazującemu |
rozkazującemu |
rozkazującej |
B. | rozkazującego |
rozkazującego |
rozkazujący |
rozkazujące |
rozkazującą |
N. | rozkazującym |
rozkazującym |
rozkazującym |
rozkazującym |
rozkazującą |
Ms. | rozkazującym |
rozkazującym |
rozkazującym |
rozkazującym |
rozkazującej |
liczba mnoga | ||||
---|---|---|---|---|
p1 | m1 ndepr | m1 depr | pozostałe | |
M. | rozkazujący |
rozkazujący |
rozkazujące |
rozkazujące |
D. | rozkazujących |
rozkazujących |
rozkazujących |
rozkazujących |
C. | rozkazującym |
rozkazującym |
rozkazującym |
rozkazującym |
B. | rozkazujących |
rozkazujących |
rozkazujących |
rozkazujące |
N. | rozkazującymi |
rozkazującymi |
rozkazującymi |
rozkazującymi |
Ms. | rozkazujących |
rozkazujących |
rozkazujących |
rozkazujących |
odpowiednik aspektowy: rozkazać
Składnia
Rzosobowy | + | rozkazywać | + |
(KOMU) +
BEZOKOLICZNIK
|
Rzosobowy | + | rozkazywać | + |
(KOMU) +
żeby ZDANIE
|
Rzosobowy | + | rozkazywać | + |
(KOMU) +
MOWA WPROST
|