UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wynieść

Chronologizacja

2 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. nieść

1. śmieci

Definicja

niosąc coś, wyjść z tym skądś i zanieść to w inne miejsce

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca rodzaje pracy

Połączenia

  • wynieść śmieci; meble, trumnę; ciało
  • wynieść do lasu, do ogrodu, do piwnicy; na balkon, na dwór, na górę, na strych, na śmietnik, na taras, na zewnątrz; na noszach, na plecach, na rękach; z domu, z mieszkania

Cytaty

Bożena potrzebowała przyjaznej duszy, która zrobi jej zakupy, wyniesie śmieci i od czasu do czasu gruntownie sprzątnie mieszkanie.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

Mówiąc wprost: skoro siostry zakonne są ucieleśnieniem cnót wszelkich, skoro zawsze nadstawią drugi policzek, to nie mogą odmówić pracy i zadań, które sprowadzają się do słynnej triady: przynieś, wynieś, pozamiataj.

źródło: NKJP: Jarosław Makowski: Kobiety uczą kościół, 2007

Siedzieli we troje przy śniadaniu. Pogoda była piękna, więc wynieśli stół na werandę.

źródło: NKJP: Maria Nurowska: Dwie Miłości, 2008

Gdy nie będzie już groźby wystąpienia przymrozków (w naszych warunkach klimatycznych przypada to na drugą połowę maja), niektóre rośliny można ustawić na balkonie lub wynieść do ogrodu.

źródło: NKJP: Porady na kwiecień, Dziennik Polski, 2004-04-21

W nocy znów zaczęło się palić [...]. Wieczorem sąsiedzi, także z okolicznych wiosek, pomagali im wynieść z domu meble oraz inne przedmioty i przewieźć je w bezpieczne miejsce.

źródło: NKJP: (mb): Ogień zabrał dom, Dziennik Łódzki, 2005-11-09

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyniosę
 wyniesiemy
2 os. wyniesiesz
 wyniesiecie
3 os. wyniesie
 wyniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniosłem
+(e)m wyniósł
 wyniosłam
+(e)m wyniosła
 wyniosłom
+(e)m wyniosło
 wynieśliśmy
+(e)śmy wynieśli
 wyniosłyśmy
+(e)śmy wyniosły
2 os. wyniosłeś
+(e)ś wyniósł
 wyniosłaś
+(e)ś wyniosła
 wyniosłoś
+(e)ś wyniosło
 wynieśliście
+(e)ście wynieśli
 wyniosłyście
+(e)ście wyniosły
3 os. wyniósł
 wyniosła
 wyniosło
 wynieśli
 wyniosły

bezosobnik: wyniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wynieśmy
2 os. wynieś
 wynieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniósłbym
bym wyniósł
 wyniosłabym
bym wyniosła
 wyniosłobym
bym wyniosło
 wynieślibyśmy
byśmy wynieśli
 wyniosłybyśmy
byśmy wyniosły
2 os. wyniósłbyś
byś wyniósł
 wyniosłabyś
byś wyniosła
 wyniosłobyś
byś wyniosło
 wynieślibyście
byście wynieśli
 wyniosłybyście
byście wyniosły
3 os. wyniósłby
by wyniósł
 wyniosłaby
by wyniosła
 wyniosłoby
by wyniosło
 wynieśliby
by wynieśli
 wyniosłyby
by wyniosły

bezosobnik: wyniesiono by

bezokolicznik: wynieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyniósłszy

gerundium: wyniesienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyniesiony

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
CO + (SKĄD) + (DOKĄD)

2. wiedzę ze szkoły

Definicja

uzyskać określona wiedzę, umiejętność, cechę lub właściwość wskutek przebywania dłuższy czas w określonym miejscu lub wśród określonych osób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata organizacje/placówki opiekuńcze i kulturalne

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Edukacja i oświata pozaszkolne formy nauczania

Połączenia

  • wynieść doświadczenie, naukę, wychowanie, wykształcenie, wrażenie
  • wynieść z domu, ze szkoły

Cytaty

- Nauczyłem się cenić chleb. To mi wystarczy. - Widzisz, ja pochodzę z ubogiej rodziny i tę naukę wyniosłam z domu.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Wielbłąd na stepie, 1978

Nie wszyscy wynieśli z domu zwyczaj, żeby zamykać drzwiczki.

źródło: NKJP: Piotr Siemion: Finimondo : komedia romantyczna, 2004

– Czemu nie. Każdy rozmówca jest dobry. Bo z każdej rozmowy można wyciągnąć jakieś nauki. Iwan obruszył się: – Ciekawe, jakie nauki wyniesiemy z historii o tej panience na bocznicy?

źródło: NKJP: Mirosław M. Bujko: Złoty pociąg, 2006

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyniosę
 wyniesiemy
2 os. wyniesiesz
 wyniesiecie
3 os. wyniesie
 wyniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniosłem
+(e)m wyniósł
 wyniosłam
+(e)m wyniosła
 wyniosłom
+(e)m wyniosło
 wynieśliśmy
+(e)śmy wynieśli
 wyniosłyśmy
+(e)śmy wyniosły
2 os. wyniosłeś
+(e)ś wyniósł
 wyniosłaś
+(e)ś wyniosła
 wyniosłoś
+(e)ś wyniosło
 wynieśliście
+(e)ście wynieśli
 wyniosłyście
+(e)ście wyniosły
3 os. wyniósł
 wyniosła
 wyniosło
 wynieśli
 wyniosły

bezosobnik: wyniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wynieśmy
2 os. wynieś
 wynieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniósłbym
bym wyniósł
 wyniosłabym
bym wyniosła
 wyniosłobym
bym wyniosło
 wynieślibyśmy
byśmy wynieśli
 wyniosłybyśmy
byśmy wyniosły
2 os. wyniósłbyś
byś wyniósł
 wyniosłabyś
byś wyniosła
 wyniosłobyś
byś wyniosło
 wynieślibyście
byście wynieśli
 wyniosłybyście
byście wyniosły
3 os. wyniósłby
by wyniósł
 wyniosłaby
by wyniosła
 wyniosłoby
by wyniosło
 wynieśliby
by wynieśli
 wyniosłyby
by wyniosły

bezosobnik: wyniesiono by

bezokolicznik: wynieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyniósłszy

gerundium: wyniesienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyniesiony

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
CO + SKĄD

3. straty wyniosły dziesięć tysięcy

Definicja

osiągnąć pewną wielkość wyrażoną liczbowo

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Ilość, liczby i liczenie

Połączenia

  • liczba, wartość; cena pula nagród wyniesie ileś; frekwencja wyniosła ileś procent
  • wynieść sto, dwieście... złotych

Cytaty

Ogólna pula na nagrody wyniesie minimum 4000 zł i zostanie rozdysponowana zgodnie z decyzją jury.

źródło: NKJP: Puls Literatury 2009: OKP im. W. Sułkowskiego i konkurs krytycznoliteracki - do 15.11.2009, Zeszyty Poetyckie, 2010

Straty armii włoskiej wyniosły jedenaście tysięcy zabitych i rannych, a około czterech tysięcy żołnierzy dostało się do niewoli.

źródło: NKJP: Tomasz Mirkowicz: Pielgrzymka do Ziemi Świętej Egiptu, 1999

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyniosę
 wyniesiemy
2 os. wyniesiesz
 wyniesiecie
3 os. wyniesie
 wyniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniosłem
+(e)m wyniósł
 wyniosłam
+(e)m wyniosła
 wyniosłom
+(e)m wyniosło
 wynieśliśmy
+(e)śmy wynieśli
 wyniosłyśmy
+(e)śmy wyniosły
2 os. wyniosłeś
+(e)ś wyniósł
 wyniosłaś
+(e)ś wyniosła
 wyniosłoś
+(e)ś wyniosło
 wynieśliście
+(e)ście wynieśli
 wyniosłyście
+(e)ście wyniosły
3 os. wyniósł
 wyniosła
 wyniosło
 wynieśli
 wyniosły

bezosobnik: wyniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wynieśmy
2 os. wynieś
 wynieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniósłbym
bym wyniósł
 wyniosłabym
bym wyniosła
 wyniosłobym
bym wyniosło
 wynieślibyśmy
byśmy wynieśli
 wyniosłybyśmy
byśmy wyniosły
2 os. wyniósłbyś
byś wyniósł
 wyniosłabyś
byś wyniosła
 wyniosłobyś
byś wyniosło
 wynieślibyście
byście wynieśli
 wyniosłybyście
byście wyniosły
3 os. wyniósłby
by wyniósł
 wyniosłaby
by wyniosła
 wyniosłoby
by wyniosło
 wynieśliby
by wynieśli
 wyniosłyby
by wyniosły

bezosobnik: wyniesiono by

bezokolicznik: wynieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyniósłszy

gerundium: wyniesienie

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
ILEŚ

4. tanio

Definicja

pot. 
spowodować konieczność zapłacenia pewnej sumy pieniędzy (wskazanej lub określonej ogólnie w dalszej części zdania)

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Relacje znaczeniowe

synonimy:  kosztować

Połączenia

  • wynieść drogo, tanio

Cytaty

Najdroższe wśród podręczników są te do nauki języków obcych. – Komplet do pierwszej klasy liceum wyniesie mnie gdzieś 50 złotych – żali się matka licealisty z Gliwic.

źródło: NKJP: Kupujemy podręczniki, Trybuna Sląska, 2002-08-22

Wyposażenie[...] jednorodzinnego domku kosztowałoby 70-80 mln zł, a 80-mieszkaniowego bloku - ok. 5 mln zł na każde mieszkanie.
Taniej, choć nadal drogo, wyniosłoby wyposażenie wszystkich kaloryferów w specjalne zawory z termoregulatorem, pozwalające każdemu mieszkańcowi ustawić pożądaną temperaturę w pomieszczeniu.

źródło: NKJP: Gazeta Wyborcza, 1993-04-27

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. wyniesie
 wyniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. wyniósł
 wyniosła
 wyniosło
 wynieśli
 wyniosły

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. wyniósłby
by wyniósł
 wyniosłaby
by wyniosła
 wyniosłoby
by wyniosło
 wynieśliby
by wynieśli
 wyniosłyby
by wyniosły

bezokolicznik: wynieść

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
KOGO + ILEŚ

5. tajemnicę

Definicja

spowodować, że coś, co było tajne lub przeznaczone tylko dla ściśle określonego grona osób, stało się znane innym ludziom lub znane powszechnie

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego zachowania i wyrażenia nieakceptowane społecznie

Cytaty

W związku z tym chciałbym spytać: czy pan spowodował wszczęcie postępowania mającego na celu dojścia do tego, kto, skąd, dlaczego i w jakim celu wyniósł wiadomości będące zagrożeniem dla bezpieczeństwa państwa i stanowiące niewątpliwie tajemnicę państwową [...]

źródło: NKJP: Stenogram z 18. posiedzenia Komisji Śledczej, 27 października 2004 r.

[...] Adele Lang kreśli obraz wyrachowanej, współczesnej trzydziestolatki, którą cechuje nielojalność i zdolność kopania dołków pod innymi. Kobiety, którą strach wpuścić do domu [...] i strach wpuścić do firmy, bo mimochodem podsłucha i wyniesie poufne informacje, wykradnie pomysły [...]

źródło: NKJP: Anna Kosowska: Kac do południa, Polityka, 2004-01-17

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyniosę
 wyniesiemy
2 os. wyniesiesz
 wyniesiecie
3 os. wyniesie
 wyniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniosłem
+(e)m wyniósł
 wyniosłam
+(e)m wyniosła
 wyniosłom
+(e)m wyniosło
 wynieśliśmy
+(e)śmy wynieśli
 wyniosłyśmy
+(e)śmy wyniosły
2 os. wyniosłeś
+(e)ś wyniósł
 wyniosłaś
+(e)ś wyniosła
 wyniosłoś
+(e)ś wyniosło
 wynieśliście
+(e)ście wynieśli
 wyniosłyście
+(e)ście wyniosły
3 os. wyniósł
 wyniosła
 wyniosło
 wynieśli
 wyniosły

bezosobnik: wyniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wynieśmy
2 os. wynieś
 wynieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniósłbym
bym wyniósł
 wyniosłabym
bym wyniosła
 wyniosłobym
bym wyniosło
 wynieślibyśmy
byśmy wynieśli
 wyniosłybyśmy
byśmy wyniosły
2 os. wyniósłbyś
byś wyniósł
 wyniosłabyś
byś wyniosła
 wyniosłobyś
byś wyniosło
 wynieślibyście
byście wynieśli
 wyniosłybyście
byście wyniosły
3 os. wyniósłby
by wyniósł
 wyniosłaby
by wyniosła
 wyniosłoby
by wyniosło
 wynieśliby
by wynieśli
 wyniosłyby
by wyniosły

bezosobnik: wyniesiono by

bezokolicznik: wynieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyniósłszy

gerundium: wyniesienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyniesiony

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
CO

6. ukraść

Definicja

ukraść jakiś przedmiot

Noty o użyciu

Używane jako eufemizm.

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Prawo i łamanie prawa przestępstwa

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  ukraść

Cytaty

Policja z Obornik zatrzymała w niedzielę po południu 14-latka podczas próby kradzieży. Chłopak usiłował wynieść z terenu fabryki w Rogoźnie metalowe elementy, które później prawdopodobnie sprzedałby w skupie złomu.

źródło: NKJP: Polska Głos Wielkopolski, 2006-03-21

Pokój był pusty, meble wynieśli szabrownicy, zostało tylko drewniane łóżko z materacami stwardniałymi od krwi.

źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyniosę
 wyniesiemy
2 os. wyniesiesz
 wyniesiecie
3 os. wyniesie
 wyniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniosłem
+(e)m wyniósł
 wyniosłam
+(e)m wyniosła
 wyniosłom
+(e)m wyniosło
 wynieśliśmy
+(e)śmy wynieśli
 wyniosłyśmy
+(e)śmy wyniosły
2 os. wyniosłeś
+(e)ś wyniósł
 wyniosłaś
+(e)ś wyniosła
 wyniosłoś
+(e)ś wyniosło
 wynieśliście
+(e)ście wynieśli
 wyniosłyście
+(e)ście wyniosły
3 os. wyniósł
 wyniosła
 wyniosło
 wynieśli
 wyniosły

bezosobnik: wyniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wynieśmy
2 os. wynieś
 wynieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniósłbym
bym wyniósł
 wyniosłabym
bym wyniosła
 wyniosłobym
bym wyniosło
 wynieślibyśmy
byśmy wynieśli
 wyniosłybyśmy
byśmy wyniosły
2 os. wyniósłbyś
byś wyniósł
 wyniosłabyś
byś wyniosła
 wyniosłobyś
byś wyniosło
 wynieślibyście
byście wynieśli
 wyniosłybyście
byście wyniosły
3 os. wyniósłby
by wyniósł
 wyniosłaby
by wyniosła
 wyniosłoby
by wyniosło
 wynieśliby
by wynieśli
 wyniosłyby
by wyniosły

bezosobnik: wyniesiono by

bezokolicznik: wynieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyniósłszy

gerundium: wyniesienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyniesiony

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
CO + (SKĄD)

7. na orbitę

Definicja

spowodować, że ktoś znalazł się lub coś znalazło się na znacznej wysokości nad ziemią

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Połączenia

  • wynieść satelitę, statek kosmiczny; ładunek
  • wynieść na orbitę; na wysokość jakąś

Cytaty

Projektanci otrzymali listę wymagań, jakie musi spełnić nowa maszyna. Jako kosmiczna ciężarówka, współpracująca z projektowaną stacją kosmiczną, musi wynieść na wysoką orbitę ładunek 11 ton (na niską - 18 ton).

źródło: NKJP: Aleksander Wierzejski: Następcy promów kosmicznych, Gazeta Wyborcza, 1995-05-04

U dołu dokładna mapa zaledwie 3% nieba, którą sporządzono obecnie na podstawie obserwacji wykonanych za pomocą teleskopu wyniesionego balonem do górnych warstw atmosfery [...]

źródło: NKJP: Wiedza i Życie nr 7/2000

Co najmniej kilka firm na całym świecie przygotowuje się do uruchomienia turystycznych lotów w kosmos, a raczej na granicę kosmosu. W tym celu projektowane są pojazdy, które mogą wynieść kilku pasażerów na wysokość 100 km i zapewnić im w ten sposób namiastkę kosmicznej podróży:

źródło: NKJP: Nieziemskie widoki za 200 tysięcy dolarów, Dziennik Polski, 2008-04-18

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyniosę
 wyniesiemy
2 os. wyniesiesz
 wyniesiecie
3 os. wyniesie
 wyniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniosłem
+(e)m wyniósł
 wyniosłam
+(e)m wyniosła
 wyniosłom
+(e)m wyniosło
 wynieśliśmy
+(e)śmy wynieśli
 wyniosłyśmy
+(e)śmy wyniosły
2 os. wyniosłeś
+(e)ś wyniósł
 wyniosłaś
+(e)ś wyniosła
 wyniosłoś
+(e)ś wyniosło
 wynieśliście
+(e)ście wynieśli
 wyniosłyście
+(e)ście wyniosły
3 os. wyniósł
 wyniosła
 wyniosło
 wynieśli
 wyniosły

bezosobnik: wyniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wynieśmy
2 os. wynieś
 wynieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniósłbym
bym wyniósł
 wyniosłabym
bym wyniosła
 wyniosłobym
bym wyniosło
 wynieślibyśmy
byśmy wynieśli
 wyniosłybyśmy
byśmy wyniosły
2 os. wyniósłbyś
byś wyniósł
 wyniosłabyś
byś wyniosła
 wyniosłobyś
byś wyniosło
 wynieślibyście
byście wynieśli
 wyniosłybyście
byście wyniosły
3 os. wyniósłby
by wyniósł
 wyniosłaby
by wyniosła
 wyniosłoby
by wyniosło
 wynieśliby
by wynieśli
 wyniosłyby
by wyniosły

bezosobnik: wyniesiono by

bezokolicznik: wynieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyniósłszy

gerundium: wyniesienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyniesiony

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
KOGO/CO + na CO

8. na stanowisko

Definicja

spowodować, że ktoś osiąga wyższą pozycję i nabiera większego znaczenia

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • wynieść do władzy; do jakiejś rangi, do jakiejś godności;
  • wynieść na szczyt, na szczyty, na tron

Cytaty

Rola ta najpierw wyniosła ją na szczyty popularności, by później stać się jej przekleństwem do końca życia.

źródło: NKJP: Sebastian Chosiński: East Side Story: A na Kaukazie wojna trwa… , Esensja, 2009-08-21

Rewolucja wyniosła do władzy zupełnie nowych ludzi, jeszcze wczoraj anonimowych, nikomu nie znanych.

źródło: NKJP: Ryszard Kapuściński: Szachinszach, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyniosę
 wyniesiemy
2 os. wyniesiesz
 wyniesiecie
3 os. wyniesie
 wyniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniosłem
+(e)m wyniósł
 wyniosłam
+(e)m wyniosła
 wyniosłom
+(e)m wyniosło
 wynieśliśmy
+(e)śmy wynieśli
 wyniosłyśmy
+(e)śmy wyniosły
2 os. wyniosłeś
+(e)ś wyniósł
 wyniosłaś
+(e)ś wyniosła
 wyniosłoś
+(e)ś wyniosło
 wynieśliście
+(e)ście wynieśli
 wyniosłyście
+(e)ście wyniosły
3 os. wyniósł
 wyniosła
 wyniosło
 wynieśli
 wyniosły

bezosobnik: wyniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wynieśmy
2 os. wynieś
 wynieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniósłbym
bym wyniósł
 wyniosłabym
bym wyniosła
 wyniosłobym
bym wyniosło
 wynieślibyśmy
byśmy wynieśli
 wyniosłybyśmy
byśmy wyniosły
2 os. wyniósłbyś
byś wyniósł
 wyniosłabyś
byś wyniosła
 wyniosłobyś
byś wyniosło
 wynieślibyście
byście wynieśli
 wyniosłybyście
byście wyniosły
3 os. wyniósłby
by wyniósł
 wyniosłaby
by wyniosła
 wyniosłoby
by wyniosło
 wynieśliby
by wynieśli
 wyniosłyby
by wyniosły

bezosobnik: wyniesiono by

bezokolicznik: wynieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyniósłszy

gerundium: wyniesienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyniesiony

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
KOGO + do CZEGO
bez ograniczeń + wynieść +
KOGO + na CO

9. coś ponad wszystko

Definicja

książk. 
przypisać komuś lub czemuś wyższą wartość niż komuś czemuś innemu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie

Cytaty

Wyprawa miała ich wynieść ponad wszystkich współczesnych i zrównać z najwyższymi. Korteza postawić obok króla, księdza – obok świętych apostołów.

źródło: NKJP: Maciej Kuczyński: Czeluść, 1972

Nic też dziwnego, że śmierć uosobiona w kościotrupie, obarczona cierpieniami choroby, wyniesiona ponad wszystko inne jako „przedmiot” trwogi i pomieszana na dobitek z Sądem pozagrobowym, staje się czymś niezwykle dostojnym.

źródło: NKJP: Józef Maria Bocheński, Gazeta Wyborcza, 1995-02-11

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wyniosę
 wyniesiemy
2 os. wyniesiesz
 wyniesiecie
3 os. wyniesie
 wyniosą

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniosłem
+(e)m wyniósł
 wyniosłam
+(e)m wyniosła
 wyniosłom
+(e)m wyniosło
 wynieśliśmy
+(e)śmy wynieśli
 wyniosłyśmy
+(e)śmy wyniosły
2 os. wyniosłeś
+(e)ś wyniósł
 wyniosłaś
+(e)ś wyniosła
 wyniosłoś
+(e)ś wyniosło
 wynieśliście
+(e)ście wynieśli
 wyniosłyście
+(e)ście wyniosły
3 os. wyniósł
 wyniosła
 wyniosło
 wynieśli
 wyniosły

bezosobnik: wyniesiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. wynieśmy
2 os. wynieś
 wynieście

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. wyniósłbym
bym wyniósł
 wyniosłabym
bym wyniosła
 wyniosłobym
bym wyniosło
 wynieślibyśmy
byśmy wynieśli
 wyniosłybyśmy
byśmy wyniosły
2 os. wyniósłbyś
byś wyniósł
 wyniosłabyś
byś wyniosła
 wyniosłobyś
byś wyniosło
 wynieślibyście
byście wynieśli
 wyniosłybyście
byście wyniosły
3 os. wyniósłby
by wyniósł
 wyniosłaby
by wyniosła
 wyniosłoby
by wyniosło
 wynieśliby
by wynieśli
 wyniosłyby
by wyniosły

bezosobnik: wyniesiono by

bezokolicznik: wynieść

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wyniósłszy

gerundium: wyniesienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: wyniesiony

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
KOGO/CO + ponad CO

10. na pobocze

Definicja

spowodować, że jakiś obiekt poruszający zbacza z przewidywanego toru ruchu i znajduje się w niepożądanym miejscu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I TECHNIKA Transport transport lądowy

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości przestrzeni kierunek

Cytaty

Na zakręcie przed Żłobiskami wyniosło ich na pobocze. Usłyszeli churkot kół na sypkim żwirze. Garście kamyków zatrzeszczały o metal. Dłużycowa naczepa skosiła słupek i czerwone ślepie zgasło odrzucone w rów.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Opowieści galicyjskie, 1995

W sierpniu 1912 roku dwaj prascy studenci, schodząc z Rysów, postanowili skrócić drogę i zjechać na butach po śniegu zalegającym stromy żleb. W krótkim czasie nabrali pędu, nad którym w żaden sposób nie mogli już zapanować. Wyniosło ich na piargi.

źródło: NKJP: Stanisław Zieliński: W stronę Pysznej, 2008

Nie jestem w najwyższej dyspozycji ze względu na kłopoty zdrowotne. Przez pięć dni męczyło mnie zapalenie oskrzeli, a w niedzielnym biegu na 500 metrów popełniłem błąd. Wyniosło mnie na łuku i straciłem szanse na złoto.

źródło: NKJP: Dziennik Polski, 2002-01-08

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. wyniesie

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. wyniosło

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. wyniosłoby
by wyniosło

bezokolicznik: wynieść

odpowiednik aspektowy: wynosić

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
KOGO + DOKĄD

11. kogoś z domu

Definicja

używane do opisania sytuacji, w której ktoś opuścił jakieś miejsce, a mówiący nie wie, dlaczego, albo nie uważa przyczyny za istotną

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii ruch i spoczynek

Cytaty

Poszliśmy z Baśką po mamę i wszystko było dobrze aż do wieczora. Potem nagle mnie wyniosło z domu.

źródło: NKJP: Stanisław Kowalewski: Czarne okna, 1961

Kochani, czy wszystkich wyniosło na Ibizę, nikogo nie ma na forum.

źródło: Internet: faqrak.pl/forum/

No i czy Patryk nadal mieszka na Mickiewicza? Czy gdzieś go wyniosło?

źródło: Internet: nk.pl

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
3 os. wyniesie

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. wyniosło

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
3 os. wyniosłoby
by wyniosło

bezokolicznik: wynieść

Składnia

bez ograniczeń + wynieść +
KOGO + DOKĄD
bez ograniczeń + wynieść +
KOGO + SKĄD

Frazeologizmy

ktoś wrócił na tarczy
ktoś wyniósł kogoś na tarczy
ktoś wyniósł na ołtarze kogoś
ktoś wyniósł do chwały ołtarzy kogoś
ktoś wyniósł na piedestał kogoś/coś
ktoś wyniósł pod niebiosa kogoś/coś
przynieś, wynieś, pozamiataj
Data ostatniej modyfikacji: 04.09.2024
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN