UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

sprawić

Chronologizacja

SStp, SJPXVII, STR, SL, SWil, SJPWar, SJPDor, SJPSz, SJPDun, ISJP, PSWP, USJP

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. sprawię
 sprawimy
2 os. sprawisz
 sprawicie
3 os. sprawi
 sprawią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. sprawiłem
+(e)m sprawił
 sprawiłam
+(e)m sprawiła
 sprawiłom
+(e)m sprawiło
 sprawiliśmy
+(e)śmy sprawili
 sprawiłyśmy
+(e)śmy sprawiły
2 os. sprawiłeś
+(e)ś sprawił
 sprawiłaś
+(e)ś sprawiła
 sprawiłoś
+(e)ś sprawiło
 sprawiliście
+(e)ście sprawili
 sprawiłyście
+(e)ście sprawiły
3 os. sprawił
 sprawiła
 sprawiło
 sprawili
 sprawiły

bezosobnik: sprawiono

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. sprawmy
2 os. spraw
 sprawcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. sprawiłbym
bym sprawił
 sprawiłabym
bym sprawiła
 sprawiłobym
bym sprawiło
 sprawilibyśmy
byśmy sprawili
 sprawiłybyśmy
byśmy sprawiły
2 os. sprawiłbyś
byś sprawił
 sprawiłabyś
byś sprawiła
 sprawiłobyś
byś sprawiło
 sprawilibyście
byście sprawili
 sprawiłybyście
byście sprawiły
3 os. sprawiłby
by sprawił
 sprawiłaby
by sprawiła
 sprawiłoby
by sprawiło
 sprawiliby
by sprawili
 sprawiłyby
by sprawiły

bezosobnik: sprawiono by

bezokolicznik: sprawić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: sprawiwszy

gerundium: sprawienie

imiesłów przymiotnikowy bierny: sprawiony

odpowiednik aspektowy: sprawiać

Pochodzenie

Zob.  prawić 

1. przyjemność

Definicja

książk. 
spowodować zaistnienie określonego zdarzenia, stanu lub uczucia

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Relacje znaczeniowe

synonimy:  spowodować

Połączenia

  • los, przypadek, traf sprawił
  • sprawić ból, problem, przykrość, trudność; cud, przyjemność, radość; ulgę, wrażenie; niespodziankę

Cytaty

Jeśli więc ktoś chciałby sprawić przyjemność przyszłemu premierowi, powinien mu kupić kosz owoców.

źródło: NKJP: Dariusz Kortko: Mówią o nim: człowiek od spraw trudnych, Gazeta Wyborcza, 1997-10-09

Najwięcej kłopotów sprawiły pytania o... ilość znaków „stop” czy „ustąp pierwszeństwa”.

źródło: NKJP: Nie byliśmy najgorsi, Dziennik Zachodni, 2002-09-09

Nie mógł sprawić wrażenia, że pozwala, by to Zem kierował rozmową.

źródło: NKJP: Więzień układu – część 3, Esensja, 2006-02

Kamień wrzucony do wody sprawi, że na powierzchni ukażą się kręgi, które, rozbiegając się koliście na wodzie, wpłyną na bieg zdarzeń.

źródło: NKJP: Ewa Kujawska: Dom Małgorzaty, 2007

Długotrwała niewygodna pozycja sprawiła, że zdrętwiał.

źródło: NKJP: Mariusz Kaszyński: Rytuał, 2008

Składnia

bez ograniczeń + sprawić +
CO
bez ograniczeń + sprawić +
że ZDANIE

2. sobie nowe buty

Definicja

książk. 
kupić coś nowego

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Biznes handel i usługi

Połączenia

  • sprawić dzieciom buty, prezent

Cytaty

Pani Szweykowska, która dawniej posiadała ogromne dobra na Podolu i pałac przepełniony dziełami sztuki, za utrzymanie i mieszkanie jest urzędniczką u Dobrego Pasterza, nie ma sobie za co sprawić sukni i księża zbierali składkę, żeby ją ubrać.

źródło: NKJP: Dorota Mycielska: Z Kresów do Wielkopolski, Wańkowicze w Jerce, 2002

Pieniądze spadły im jak z nieba. Łukasz nie ma jeszcze kozaków, a całej trójce trzeba sprawić czapki, rękawiczki, szaliki.

źródło: NKJP: Wigilia z „Gazetą?”, Gazeta Wyborcza, 1993-12-08

Dobrze, że dostali z gminy 400 tys. zapomogi. Sprawili dzieciakom kurtki i buty na zimę.

źródło: NKJP: Izabela Bednarz: Biedować niehonorowo, Gazeta Wyborcza, 1992-01-31

Na jubileusz 300-lecia wyremontowano kościół od fundamentów po dach, sprawiono okna witrażowe projektu Stefana Matejki, zafundowano nowe organy ze Lwowa, zaś słynny malarz Włodzimierz Tetmajer wykonał polichromię.

źródło: NKJP: Ks. kan. Lucjan Łukaszewicz: JUBILEUSZ 400-LECIA KONSEKRACJI KOŚCIOŁA ŚW. SEBASTIANA, prasa, 1998

Składnia

Rzosobowy + sprawić +
CO + (KOMU)

3. pożegnanie

Definicja

zorganizować i urządzić dla kogoś

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • sprawić pogrzeb

Cytaty

Około 150 tys. ze swojego budżetu gmina dała na dożywianie dzieci w szkołach, usługi opiekuńcze, sprawienie pogrzebu oraz zasiłki celowe i w naturze.

źródło: NKJP: Wieści gminne, Nowiny Raciborskie, 2002-04-17

Podaję się do dymisji - zapowiedział, [...] piłkarze sprawili mu godne pożegnanie.

źródło: NKJP: III liga piłkarska, Dziennik Polski, 2004-04-19

Składnia

bez ograniczeń + sprawić +
CO + (KOMU)

4. lanie

Definicja

poddać kogoś czynności nazwanej sąsiadującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • sprawić baty, cięgi, lanie, łomot, manto

Cytaty

Na początku okupacji wdał się wraz z kolegą w uliczną - ale ogromnie patriotyczną - awanturę. Zdybali rówieśnika, którego rodzice byli folksdojczami i sprawili mu solidne manto. Po prostu sprali po pysku.

źródło: NKJP: Krakowianin przez duże „K”, Dziennik Polski, 2003-11-29

Obrońcy miasta ścigali ich z zawziętością i sprawili im taką rzeź, że tylko niewielu zdołało ujść z życiem.

źródło: NKJP: Zenon Kosidowski: Opowieści biblijne, 1963

Składnia

bez ograniczeń + sprawić +
CO + KOMU

5. przygotować do gotowania

Definicja

przygotować do przyrządzenia przez wypatroszenie, skrobanie, skubanie, oczyszczenie

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

  • sprawić karpia, rybę, zająca

Cytaty

Albana drzemała pod drzewem. Stevar, poganiany przez burczenie pustego żołądka, szybko sprawił szaraki i nadział na patyk. Albana otworzyła oczy. - Ładnie pachnie - wymruczała.

źródło: NKJP: Iwona Surmik: Talizman złotego smoka, 2002

Piotrek pełni obowiązki głowy rodziny, więc do niego należy też sprawienie świątecznego karpia.

źródło: NKJP: Arkadiusz Kielar: Sportowe wigilie, Echo Dnia, 2007-12-24

Składnia

Rzosobowy + sprawić +
CO
Data ostatniej modyfikacji: 08.05.2014
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN