UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

lód

Chronologizacja

1 połowa XV w., SStp

Pochodzenie

psł. *ledъ

1. substancja

Definicja

zimna i twarda substancja powstała w wyniku zamarznięcia wody

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lodzik
hiperonimy:  substancja

Połączenia

  • cienki, twardy; chropowaty, gładki; sztuczny lód; lód atmosferyczny, gruntowy, jeziorny, lodowcowy, szelfowy; lody polarne
  • lody Arktyki, Antarktydy
  • blok, bryła, kawał, kawałek, tafla, zwały; płachta, płaszcz, pokrywa, skorupa, warstewka, warstwa; kostka, kryształki, sopel; łamacz lodu
  • szpikulec do lodu; okład z lodu
  • cola, drink, whisky, wino, woda; kubełek, pojemnik, woreczek z lodem
  • hokej, rewia, taniec na lodzie; jazda na, po lodzie
  • lód topnieje
  • obłożony, pokryty, skuty lodem
  • przymarznąć/przymarzać do lodu; łowić spod lodu
  • podawać coś z lodem
  • łowić na lodzie
  • zimny jak lód

Cytaty

W sobotni poranek asfalt pokryty był cienką warstwą lodu . To wystarczyło, by doszło do nieszczęścia.

źródło: NKJP: (tj): 4 osoby zginęły na trasie z Sochaczewa do Łowicza Tragedia na dwójce, Express Ilustrowany, 2002-03-04

Dziś w angielskim Sheffield rozpoczyna się turniej hokeja na lodzie będący eliminacjami do igrzysk olimpijskich w Lillehammer.

źródło: NKJP: Jarosław Śliżewski: Hokej na lodzie, Gazeta Wyborcza, 1993-08-28

Do drinka można dodać jeszcze plasterek cytryny i oczywiście podawać z lodem.

źródło: NKJP: Nasze propozycje na karnawałowe przyjęcia Drinki z szampanem: Dziennik Zachodni, 2009-12-30

Okłady z lodu można stosować miejscowo, ale dużą popularnością cieszy się krioterapia całego ciała.

źródło: NKJP: Jolanta Lenartowicz: Jakie zabiegi pomagają?; Choroby stawów, Polska Głos Wielkopolski, 2004-11-04

Naukowcy przestrzegają, że za kilkadziesiąt lat może się stopić nawet połowa lodów Arktyki.

źródło: NKJP: Grażyna Morek: Na lodzie pisane, Polityka, 2005-01-22

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m3

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lód
lody
D. lodu
lodów
C. lodowi
lodom
B. lód
lody
N. lodem
lodami
Ms. lodzie
lodach
W. lodzie
lody

Inne uwagi

Zwykle lp

2. deser

Definicja

pot. 
porcja lodów przeznaczona do zjedzenia przez jedną osobę

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie rodzaje pokarmu/potraw i ich cechy

Relacje znaczeniowe

synonimy:  lodzik

Połączenia

  • lód na patyku
  • jeść, lizać, zjeść; kupić loda

Cytaty

Każde dziecko zostało obdarowane cukierkami, lodem i ciasteczkiem w kształcie misia, upieczonym przez uczniów szkół gastronomicznych w Jarosławiu.

źródło: NKJP: Justyna Cyrus: Wierne przytulanki, Dziennik Zachodni, 2002-06-04

Może się pojawić, gdy zjesz w upalny dzień zimnego loda, wypijesz mrożony napój, zmokniesz w deszczu itp.

źródło: NKJP: (BCZ): Choroba na wakacjach, Trybuna Śląska, 2002-07-09

Żeby się uspokoić, poszedł w głąb skweru, gdzie stały pomniki bohaterów wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, kupił loda na patyku i usiadł na ławce.

źródło: NKJP: Piotr Niklewicz: Niezwykła kariera Antoniego K , 2006

Odmiana

część mowy: rzeczownik

rodzaj gramatyczny: m2

liczba pojedyncza liczba mnoga
M. lód
lody
D. loda
lodów
C. lodowi
lodom
B. loda
lody
N. lodem
lodami
Ms. lodzie
lodach
W. lodzie
lody

Frazeologizmy

coś przełamało lody
coś przełamało pierwsze lody
coś przełamuje lody
coś przełamuje pierwsze lody
czarny lód
ktoś buduje zamki na lodzie
ktoś stawia zamki na lodzie
ktoś kręci lody
ktoś ma forsy jak lodu
ktoś ma pieniędzy jak lodu
ktoś przełamał lody
ktoś przełamał pierwsze lody
ktoś przełamuje lody
ktoś przełamuje pierwsze lody
ktoś robi loda komuś
ktoś stąpa po kruchym lodzie
ktoś stąpa po cienkim lodzie
ktoś ukręcił lody
ktoś zostaje na lodzie
ktoś został na lodzie
ktoś znalazł się na lodzie
ktoś zostawia kogoś na lodzie
ktoś zostawił kogoś na lodzie
ktoś zrobił loda komuś
lody stopniały
lody topnieją
serce z kamienia
serce z lodu
suchy lód
wieczny śnieg
wieczny lód
wieloletni lód

Przysłowia

Święta Barbara po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie
Jak Barbara po lodzie, to Boże Narodzenie po wodzie
Barbara po lodzie, Boże Narodzenie po wodzie
Święta Barbara po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie
Barbara po wodzie, Boże Narodzenie po lodzie
Data ostatniej modyfikacji: 01.02.2023
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj