UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

realny

Chronologizacja

1 połowa XIX w., Bor

Pochodzenie

internac.

ang. real

niem. real

wł. reale

z p.-łac. realis

W języku polskim (podobnie jak i innych językach słowiańskich, por. ros. reа́l'nyj, czes. reálný), uprzymiotnikowienia dokonano poprzez dodanie przyrostka -n-.

1. świat

Definicja

taki, który występuje w rzeczywistości

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

realny świat; problem; przyrost, spadek, wzrost; wpływ; realna siła, władza; poprawa; kontrola, pomoc; potrzeba; możliwość, szansa; groźba, obawa; wartość; realne niebezpieczeństwo, zagrożenie; realne korzyści, skutki; przesłanki; warunki
realny i bliski, realny i fantastyczny, realny i konkretny, realny i potencjalny, realny i prawdziwy, realny i rzeczywisty
realne funkcjonowanie, istnienie

Cytaty

Terroryści występują przeciwko nam. Są to przeważnie ludzie młodzi, którym się wydaje, że można świat realny zastąpić światem idei.

źródło: NKJP: Sławomir Mrożek: Teatr 3 (Lis aspirant 1978, Lis filozof 1977, Polowanie na lisa 1977, Serenada 1977, Garbus 1975, Emigranci 1974), 1997

Przykładem kosztów, jakie wywołuje panika nieadekwatna do realnego zagrożenia, był alarm wąglikowy ogłoszony w Stanach Zjednoczonych w tydzień po zamachu na WTC, kiedy ktoś zaczął rozsyłać listy zawierające śmiercionośne bakterie. Otrzymały je 23 osoby, 5 zmarło na skutek zakażenia.

źródło: NKJP: Edwin Bendyk: Nowe spotkanie z Frankensteinem, Polityka, 2005-09-17

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	realny	realny	realny	realne	realna
D.	realnego	realnego	realnego	realnego	realnej
C.	realnemu	realnemu	realnemu	realnemu	realnej
B.	realnego	realnego	realny	realne	realną
N.	realnym	realnym	realnym	realnym	realną
Ms.	realnym	realnym	realnym	realnym	realnej
W.	realny	realny	realny	realne	realna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	realni	realni	realne	realne
D.	realnych	realnych	realnych	realnych
C.	realnym	realnym	realnym	realnym
B.	realnych	realnych	realnych	realne
N.	realnymi	realnymi	realnymi	realnymi
Ms.	realnych	realnych	realnych	realnych
W.	realni	realni	realne	realne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	realniejszy	realniejszy	realniejszy	realniejsze	realniejsza
D.	realniejszego	realniejszego	realniejszego	realniejszego	realniejszej
C.	realniejszemu	realniejszemu	realniejszemu	realniejszemu	realniejszej
B.	realniejszego	realniejszego	realniejszy	realniejsze	realniejszą
N.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszą
Ms.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	realniejsi	realniejsi	realniejsze	realniejsze
D.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejszych
C.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym
B.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejsze
N.	realniejszymi	realniejszymi	realniejszymi	realniejszymi
Ms.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

2. plan

Definicja

taki, który ze względu na swoje cechy może zaistnieć w przyszłości lub zostać wykonany

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

Relacje znaczeniowe

	synonimy:	realistyczny
	antonimy:	abstrakcyjny

Połączenia

realny plan, pomysł; realna perspektywa; realne rozwiązanie
realny do osiągnięcia
realny i możliwy
bardzo, całkowicie, zupełnie; mało realny

Cytaty

Są bardzo realne plany, by wysłać pierwszych ludzi na Marsa około roku 2018.

źródło: NKJP: Scott Parazynski: Misja, CKM nr 05/05, 2000

[...] rząd nie proponuje żadnych realnych rozwiązań, które zwiększyłyby zainteresowanie zagranicznych dostawców promocją polskiego eksportu.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 26.04.2002

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	realny	realny	realny	realne	realna
D.	realnego	realnego	realnego	realnego	realnej
C.	realnemu	realnemu	realnemu	realnemu	realnej
B.	realnego	realnego	realny	realne	realną
N.	realnym	realnym	realnym	realnym	realną
Ms.	realnym	realnym	realnym	realnym	realnej
W.	realny	realny	realny	realne	realna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	realni	realni	realne	realne
D.	realnych	realnych	realnych	realnych
C.	realnym	realnym	realnym	realnym
B.	realnych	realnych	realnych	realne
N.	realnymi	realnymi	realnymi	realnymi
Ms.	realnych	realnych	realnych	realnych
W.	realni	realni	realne	realne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	realniejszy	realniejszy	realniejszy	realniejsze	realniejsza
D.	realniejszego	realniejszego	realniejszego	realniejszego	realniejszej
C.	realniejszemu	realniejszemu	realniejszemu	realniejszemu	realniejszej
B.	realniejszego	realniejszego	realniejszy	realniejsze	realniejszą
N.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszą
Ms.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	realniejsi	realniejsi	realniejsze	realniejsze
D.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejszych
C.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym
B.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejsze
N.	realniejszymi	realniejszymi	realniejszymi	realniejszymi
Ms.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

3. podejście

Definicja

właściwy komuś, kto kto liczy się z faktami i trafnie ocenia rzeczywistość oraz wybiera właściwe środki prowadzące do celu

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie słownictwo oceniające

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Relacje znaczeniowe

synonimy:

realistyczny

Połączenia

realna postawa; realne podejście, spojrzenie

Cytaty

[...] włoszczowskie społeczeństwo w XXI wieku ma realne spojrzenie na świat i nie wierzy w mit burmistrza - ideału.

źródło: NKJP: Rafał Banaszek: Mam gospodarskie twarde ręce do roboty, Echo Dnia, 2006-05-19

[...] może ja rzeczywiście jestem beznadziejną romantyczką o emocjonalności pensjonarki, jak kiedyś stwierdził mój mąż. Doświadczone kobiety mają bardziej realne podejście do życia.

źródło: NKJP: Ewa Siarkiewicz: Kuźnia głupców, 2009

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	realny	realny	realny	realne	realna
D.	realnego	realnego	realnego	realnego	realnej
C.	realnemu	realnemu	realnemu	realnemu	realnej
B.	realnego	realnego	realny	realne	realną
N.	realnym	realnym	realnym	realnym	realną
Ms.	realnym	realnym	realnym	realnym	realnej
W.	realny	realny	realny	realne	realna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	realni	realni	realne	realne
D.	realnych	realnych	realnych	realnych
C.	realnym	realnym	realnym	realnym
B.	realnych	realnych	realnych	realne
N.	realnymi	realnymi	realnymi	realnymi
Ms.	realnych	realnych	realnych	realnych
W.	realni	realni	realne	realne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	realniejszy	realniejszy	realniejszy	realniejsze	realniejsza
D.	realniejszego	realniejszego	realniejszego	realniejszego	realniejszej
C.	realniejszemu	realniejszemu	realniejszemu	realniejszemu	realniejszej
B.	realniejszego	realniejszego	realniejszy	realniejsze	realniejszą
N.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszą
Ms.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	realniejsi	realniejsi	realniejsze	realniejsze
D.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejszych
C.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym
B.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejsze
N.	realniejszymi	realniejszymi	realniejszymi	realniejszymi
Ms.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

4. w ekonomii

Definicja

ekon.

taki, który związany jest z ilością rzeczy lub usług, jakie można kupić lub zaoferować

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Finanse czynności, przedmioty związane z pieniędzmi

Połączenia

realny dochód; poziom czegoś; realna cena, emerytura, płaca, renta; realne wynagrodzenie; realne koszty, nakłady, świadczenia, wydatki
realny i nominalny

Cytaty

Z tytułu wzrostu cen żywności realne dochody konsumentów spadną o ok. 6 proc.

źródło: NKJP: Monika Dzierżyńska-Nowak: Polska - Unia Europejska, Gazeta Wyborcza, 1997-01-20

Kwota 5 zł to realna cena wytworzenia obiadu - powiedział nam wczoraj główny księgowy [...].

źródło: NKJP: Zupa z VAT-em, Dziennik Polski, 2000-03-04

Mniej uczniów, to mniej subwencji oświatowych. Ich wysokość jest stała a liczba dzieci maleje, przez co realne koszty utrzymania placówek wzrastają.

źródło: NKJP: Wojna o szkoły, Nowiny Raciborskie, 2006-01-24

Odmiana

część mowy: przymiotnik

Stopień równy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	realny	realny	realny	realne	realna
D.	realnego	realnego	realnego	realnego	realnej
C.	realnemu	realnemu	realnemu	realnemu	realnej
B.	realnego	realnego	realny	realne	realną
N.	realnym	realnym	realnym	realnym	realną
Ms.	realnym	realnym	realnym	realnym	realnej
W.	realny	realny	realny	realne	realna

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	realni	realni	realne	realne
D.	realnych	realnych	realnych	realnych
C.	realnym	realnym	realnym	realnym
B.	realnych	realnych	realnych	realne
N.	realnymi	realnymi	realnymi	realnymi
Ms.	realnych	realnych	realnych	realnych
W.	realni	realni	realne	realne

Stopień wyższy

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	realniejszy	realniejszy	realniejszy	realniejsze	realniejsza
D.	realniejszego	realniejszego	realniejszego	realniejszego	realniejszej
C.	realniejszemu	realniejszemu	realniejszemu	realniejszemu	realniejszej
B.	realniejszego	realniejszego	realniejszy	realniejsze	realniejszą
N.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszą
Ms.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	realniejsi	realniejsi	realniejsze	realniejsze
D.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejszych
C.	realniejszym	realniejszym	realniejszym	realniejszym
B.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejsze
N.	realniejszymi	realniejszymi	realniejszymi	realniejszymi
Ms.	realniejszych	realniejszych	realniejszych	realniejszych

Inne uwagi

Zwykle stopniuje się opisowo

Frazeologizmy

coś nabiera realnych kształtów
coś przybiera realne kształty
coś nabrało realnych kształtów
coś przybrało realne kształty
coś nabiera realnych kształtów
coś przybiera realne kształty
coś nabrało realnych kształtów
coś przybrało realne kształty
gimnazjum realne
realny socjalizm
szkoła realna
unia realna

Data ostatniej modyfikacji: 04.11.2016