UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

śmieć II

I

czasownik

Chronologizacja

XIV w., Bor

Pochodzenie

psł. *sъměti, *sъmějǫ 'mieć śmiałość, odwagę (w staraniu o coś, w dążeniu do czegoś)'

Definicja

mieć odwagę zachować się w określony, ryzykowny, niewłaściwy lub negatywnie oceniany w danej sytuacji sposób

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

Połączenia

  • śmieć odezwać się, odmówić, przerywać, przeszkadzać, pytać, spytać, zadawać pytania, zapytać; narzucać, żądać; dowcipkować, krytykować, obrażać, żartować; nazwać, porównywać; uwierzyć; oddychać, odetchnąć, spojrzeć; dotknąć, podejść, poruszyć się, ruszyć się, wchodzić; zatrzymywać; marzyć
  • gdzieżby, jakżeby śmiał

Cytaty

Ach, po cóż owijać w bawełnę - skoro On, Dostojny Rozmówca, okazał mi tyle zaufania, jakżebym śmiał nim wzgardzić! Straciłbym resztki szacunku dla siebie samego.

źródło: NKJP: Jerzy Krzysztoń: Obłęd, 1980

Zaniemówił. Oczy jakby mu znieruchomiały. I spokojnie, lecz z werwą, niczym rozkaz, rzucił: - Który śmiał coś takiego?! Niech natychmiast wstanie!

źródło: NKJP: Wiesław Myśliwski: Traktat o łuskaniu fasoli, 2007

Ab-Ram nie śmiał jej przerywać. Siedząc w bezruchu, wodził oczyma po świetlistym wzorze nieba i rozpamiętywał wszystko, co usłyszał.

źródło: NKJP: Zofia Kossak: Przymierze, 1996

Jeszcze kilka lat temu nikt nawet nie śmiał marzyć o tym, że w polskich domach zagoszczą Siberian Husky, a co dopiero, że zdobędą taką popularność na Podhalu.

źródło: NKJP: (rap): Z Syberii na Podhale, Gazeta Krakowska, 2003-11-13

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. śmiem
śmiemy
2 os. śmiesz
śmiecie
3 os. śmie
śmieją
śmią

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. śmiałem
+(e)m śmiał
śmiałam
+(e)m śmiała
śmiałom
+(e)m śmiało
śmieliśmy
+(e)śmy śmieli
śmiałyśmy
+(e)śmy śmiały
2 os. śmiałeś
+(e)ś śmiał
śmiałaś
+(e)ś śmiała
śmiałoś
+(e)ś śmiało
śmieliście
+(e)ście śmieli
śmiałyście
+(e)ście śmiały
3 os. śmiał
śmiała
śmiało
śmieli
śmiały

bezosobnik: śmiano

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. będę śmiał
będę śmieć
będę śmiała
będę śmieć
będę śmiało
będę śmieć
będziemy śmieli
będziemy śmieć
będziemy śmiały
będziemy śmieć
2 os. będziesz śmiał
będziesz śmieć
będziesz śmiała
będziesz śmieć
będziesz śmiało
będziesz śmieć
będziecie śmieli
będziecie śmieć
będziecie śmiały
będziecie śmieć
3 os. będzie śmiał
będzie śmieć
będzie śmiała
będzie śmieć
będzie śmiało
będzie śmieć
będą śmieli
będą śmieć
będą śmiały
będą śmieć

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. śmiejmy
2 os. śmiej
śmiejcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. śmiałbym
bym śmiał
śmiałabym
bym śmiała
śmiałobym
bym śmiało
śmielibyśmy
byśmy śmieli
śmiałybyśmy
byśmy śmiały
2 os. śmiałbyś
byś śmiał
śmiałabyś
byś śmiała
śmiałobyś
byś śmiało
śmielibyście
byście śmieli
śmiałybyście
byście śmiały
3 os. śmiałby
by śmiał
śmiałaby
by śmiała
śmiałoby
by śmiało
śmieliby
by śmieli
śmiałyby
by śmiały

bezosobnik: śmiano by

bezokolicznik: śmieć

imiesłów przysłówkowy współczesny:

śmiejąc
śmiąc

imiesłów przymiotnikowy czynny: śmiejący

liczba pojedyncza
m1 m2 m3 n1, n2 ż
M. śmiejący
śmiący
śmiejący
śmiący
śmiejący
śmiący
śmiejące
śmiące
śmiejąca
śmiąca
D. śmiejącego
śmiącego
śmiejącego
śmiącego
śmiejącego
śmiącego
śmiejącego
śmiącego
śmiejącej
śmiącej
C. śmiejącemu
śmiącemu
śmiejącemu
śmiącemu
śmiejącemu
śmiącemu
śmiejącemu
śmiącemu
śmiejącej
śmiącej
B. śmiejącego
śmiącego
śmiejącego
śmiącego
śmiejący
śmiący
śmiejące
śmiące
śmiejącą
śmiącą
N. śmiejącym
śmiącym
śmiejącym
śmiącym
śmiejącym
śmiącym
śmiejącym
śmiącym
śmiejącą
śmiącą
Ms. śmiejącym
śmiącym
śmiejącym
śmiącym
śmiejącym
śmiącym
śmiejącym
śmiącym
śmiejącej
śmiącej
liczba mnoga
p1 m1 ndepr m1 depr pozostałe
M. śmiejący
śmiący
śmiejący
śmiący
śmiejące
śmiące
śmiejące
śmiące
D. śmiejących
śmiących
śmiejących
śmiących
śmiejących
śmiących
śmiejących
śmiących
C. śmiejącym
śmiącym
śmiejącym
śmiącym
śmiejącym
śmiącym
śmiejącym
śmiącym
B. śmiejących
śmiących
śmiejących
śmiących
śmiejących
śmiących
śmiejące
śmiące
N. śmiejącymi
śmiącymi
śmiejącymi
śmiącymi
śmiejącymi
śmiącymi
śmiejącymi
śmiącymi
Ms. śmiejących
śmiących
śmiejących
śmiących
śmiejących
śmiących
śmiejących
śmiących

Składnia

Rzosobowy + śmieć +
BEZOKOLICZNIK

Frazeologizmy

jak ktoś śmie
ktoś boi się spojrzeć w oczy komuś
ktoś nie śmie spojrzeć w oczy komuś
śmiem twierdzić
śmiem wątpić
Data ostatniej modyfikacji: 13.10.2018
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN
Open toolbar

Menu dostępności

  • Powiększ tekst

  • Zmniejsz tekst

  • Wysoki kontrast

  • Resetuj