UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

ucywilizować

Chronologizacja

1807, SL

Pochodzenie

Pochodny od  cywilizować 

1. Indian

Definicja

ukształtować według wzorów pochodzących z rozwiniętej obcej kultury

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Funkcjonowanie państwa stosunki międzynarodowe

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE Zasady współżycia społecznego stosunki, grupy i organizacje społeczne

Połączenia

  • ucywilizować kraj, ludność, miejscowych, naród, terytorium
  • podbić i ucywilizować; ucywilizować i zeuropeizować

Cytaty

Indian należało albo ucywilizować na modłę amerykańską albo zniszczyć. Trzeciej drogi nie było.

źródło: NKJP: Witold Jacórzyński: Z własnego życia, Gazeta Wyborcza, 1998-11-06

Buddyzm, który przyszedł tutaj z Tybetu, ucywilizował Mongolię w II połowie XVI wieku i był dla tej kultury tym, czym Oświecenie dla Europy.

źródło: NKJP: Piotr Bikont:20 tysięcy kilometrów koleją transsyberyjską, Gazeta Wyborcza, 1993-06-25

Trakowie nigdy nie przestali intrygować Greków. Na ogół - pisał Herodot - „żyli nędznie, a umysłowo stali dość nisko”. Dopiero Zalmoksis, który „prowadził joński tryb życia” i „posiadł wyższą kulturę duchową”, jakoś ich w końcu ucywilizował.

źródło: NKJP: Ryszard Przybylski: Uśmiech Demokryta, 2009

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ucywilizuję
 ucywilizujemy
2 os. ucywilizujesz
 ucywilizujecie
3 os. ucywilizuje
 ucywilizują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ucywilizowałem
+(e)m ucywilizował
 ucywilizowałam
+(e)m ucywilizowała
 ucywilizowałom
+(e)m ucywilizowało
 ucywilizowaliśmy
+(e)śmy ucywilizowali
 ucywilizowałyśmy
+(e)śmy ucywilizowały
2 os. ucywilizowałeś
+(e)ś ucywilizował
 ucywilizowałaś
+(e)ś ucywilizowała
 ucywilizowałoś
+(e)ś ucywilizowało
 ucywilizowaliście
+(e)ście ucywilizowali
 ucywilizowałyście
+(e)ście ucywilizowały
3 os. ucywilizował
 ucywilizowała
 ucywilizowało
 ucywilizowali
 ucywilizowały

bezosobnik: ucywilizowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ucywilizujmy
2 os. ucywilizuj
 ucywilizujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ucywilizowałbym
bym ucywilizował
 ucywilizowałabym
bym ucywilizowała
 ucywilizowałobym
bym ucywilizowało
 ucywilizowalibyśmy
byśmy ucywilizowali
 ucywilizowałybyśmy
byśmy ucywilizowały
2 os. ucywilizowałbyś
byś ucywilizował
 ucywilizowałabyś
byś ucywilizowała
 ucywilizowałobyś
byś ucywilizowało
 ucywilizowalibyście
byście ucywilizowali
 ucywilizowałybyście
byście ucywilizowały
3 os. ucywilizowałby
by ucywilizował
 ucywilizowałaby
by ucywilizowała
 ucywilizowałoby
by ucywilizowało
 ucywilizowaliby
by ucywilizowali
 ucywilizowałyby
by ucywilizowały

bezosobnik: ucywilizowano by

bezokolicznik: ucywilizować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ucywilizowawszy

gerundium: ucywilizowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: ucywilizowany

odpowiednik aspektowy: cywilizować

Składnia

bez ograniczeń + ucywilizować +
KOGO/CO

2. obyczaje

Definicja

dostosować do wymagań współczesnej kultury lub zaawansowanej techniki

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

CZŁOWIEK I TECHNIKA

Relacje znaczeniowe

hiperonimy:  dostosować

Połączenia

  • ucywilizować czyjeś działania, handel, ideę, komunikację, jakąś kwestię, polski populizm, projekt rządowy, przepisy, rynek, sprawę, ustawę

Cytaty

Komunizm zmodernizował i w pewnej mierze ucywilizował imperializm rosyjski.

źródło: NKJP: Mieroszewski Juliusz: Finał klasycznej Europy, 1997

Trzeba ten przekaz informacyjny ucywilizować, dostosować do czasów nam współczesnych.

źródło: NKJP: Sprawozdanie stenograficzne z obrad Sejmu RP z dnia 18.07.2001, 3 kadencja, 113 posiedzenie, 1 dzień

Władze miasta doszły do wniosku, że słupski handel należy ucywilizować.

źródło: NKJP: Maciej Jaroszewicz: Kamienice ze szkła i stali, Dziennik Słˆupski, 2000-08-25

Pierwszy raz w życiu usłyszałam od niej „dziękuję”. Jeszcze miesiąc, dwa, a zacznie mówić „proszę” i „przepraszam”, zobaczysz! Ja ją wychowam, ucywilizuję i… chyba że Pająk mi nie pozwoli.

źródło: NKJP: Irena Matuszkiewicz: Nie zabijać pająków, 2007

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ucywilizuję
 ucywilizujemy
2 os. ucywilizujesz
 ucywilizujecie
3 os. ucywilizuje
 ucywilizują

Czas przeszły

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ucywilizowałem
+(e)m ucywilizował
 ucywilizowałam
+(e)m ucywilizowała
 ucywilizowałom
+(e)m ucywilizowało
 ucywilizowaliśmy
+(e)śmy ucywilizowali
 ucywilizowałyśmy
+(e)śmy ucywilizowały
2 os. ucywilizowałeś
+(e)ś ucywilizował
 ucywilizowałaś
+(e)ś ucywilizowała
 ucywilizowałoś
+(e)ś ucywilizowało
 ucywilizowaliście
+(e)ście ucywilizowali
 ucywilizowałyście
+(e)ście ucywilizowały
3 os. ucywilizował
 ucywilizowała
 ucywilizowało
 ucywilizowali
 ucywilizowały

bezosobnik: ucywilizowano

Tryb rozkazujący

liczba pojedyncza liczba mnoga
1 os. ucywilizujmy
2 os. ucywilizuj
 ucywilizujcie

Tryb warunkowy

liczba pojedyncza liczba mnoga
m ż n mo -mo
1 os. ucywilizowałbym
bym ucywilizował
 ucywilizowałabym
bym ucywilizowała
 ucywilizowałobym
bym ucywilizowało
 ucywilizowalibyśmy
byśmy ucywilizowali
 ucywilizowałybyśmy
byśmy ucywilizowały
2 os. ucywilizowałbyś
byś ucywilizował
 ucywilizowałabyś
byś ucywilizowała
 ucywilizowałobyś
byś ucywilizowało
 ucywilizowalibyście
byście ucywilizowali
 ucywilizowałybyście
byście ucywilizowały
3 os. ucywilizowałby
by ucywilizował
 ucywilizowałaby
by ucywilizowała
 ucywilizowałoby
by ucywilizowało
 ucywilizowaliby
by ucywilizowali
 ucywilizowałyby
by ucywilizowały

bezosobnik: ucywilizowano by

bezokolicznik: ucywilizować

imiesłów przysłówkowy uprzedni: ucywilizowawszy

gerundium: ucywilizowanie

imiesłów przymiotnikowy bierny: ucywilizowany

odpowiednik aspektowy: cywilizować

Składnia

bez ograniczeń + ucywilizować +
KOGO/CO
Data ostatniej modyfikacji: 23.08.2017
Copyright© Instytut Języka Polskiego PAN