UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

uczynić

Chronologizacja

1 połowa XIV w., SStp

Pochodzenie

Zob. czynić

1. przygotowania

Definicja

książk.

postąpić w określony sposób, czego efekt jest nazwany sąsiadującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

uczynić krok; ruch, znak; wyznanie, zarzut; postęp; cud; sprawiedliwość; wrażenie; krzywdę, szkodę; zło
uczynić niezwłocznie
postanowić; chcieć, pragnąć; zdołać; należy; gotów uczynić

Cytaty

Molenda uczynił ruch, jakby chciał coś powiedzieć, ale spuścił głowę i odszedł.

źródło: NKJP: Janusz Płoński, Maciej Rybiński: Góralskie tango, 1978

Z otworów w ciężkich wierzejach wyskoczyły żelazne bolce, które na szczęście nie zdążyły uczynić nam krzywdy [...].

źródło: NKJP: Witold Jabłoński: Metaforfozy, 2004

W ręce [...] wpadła większa ilość materiału do badań, co dało nadzieję na uczynienie pierwszych postępów w łamaniu szyfru.

źródło: NKJP: Marcin Karbowski: Podstawy kryptografii, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uczynię	uczynimy
2 os.	uczynisz	uczynicie
3 os.	uczyni	uczynią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłem +(e)m uczynił	uczyniłam +(e)m uczyniła	uczyniłom +(e)m uczyniło	uczyniliśmy +(e)śmy uczynili	uczyniłyśmy +(e)śmy uczyniły
2 os.	uczyniłeś +(e)ś uczynił	uczyniłaś +(e)ś uczyniła	uczyniłoś +(e)ś uczyniło	uczyniliście +(e)ście uczynili	uczyniłyście +(e)ście uczyniły
3 os.	uczynił	uczyniła	uczyniło	uczynili	uczyniły

bezosobnik: uczyniono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uczyńmy
2 os.	uczyń	uczyńcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłbym bym uczynił	uczyniłabym bym uczyniła	uczyniłobym bym uczyniło	uczynilibyśmy byśmy uczynili	uczyniłybyśmy byśmy uczyniły
2 os.	uczyniłbyś byś uczynił	uczyniłabyś byś uczyniła	uczyniłobyś byś uczyniło	uczynilibyście byście uczynili	uczyniłybyście byście uczyniły
3 os.	uczyniłby by uczynił	uczyniłaby by uczyniła	uczyniłoby by uczyniło	uczyniliby by uczynili	uczyniłyby by uczyniły

bezosobnik: uczyniono by

bezokolicznik: uczynić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uczyniwszy

gerundium: uczynienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczynienie	uczynienia
D.	uczynienia	uczynień
C.	uczynieniu	uczynieniom
B.	uczynienie	uczynienia
N.	uczynieniem	uczynieniami
Ms.	uczynieniu	uczynieniach
W.	uczynienie	uczynienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uczyniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uczyniony	uczyniony	uczyniony	uczynione	uczyniona
D.	uczynionego	uczynionego	uczynionego	uczynionego	uczynionej
C.	uczynionemu	uczynionemu	uczynionemu	uczynionemu	uczynionej
B.	uczynionego	uczynionego	uczyniony	uczynione	uczynioną
N.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynioną
Ms.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uczynieni	uczynieni	uczynione	uczynione
D.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynionych
C.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym
B.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynione
N.	uczynionymi	uczynionymi	uczynionymi	uczynionymi
Ms.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynionych

odpowiednik aspektowy: czynić

Składnia

Rz_osobowy

uczynić

2. z kogoś gwiazdę

Definicja

książk.

spowodować, że ktoś lub coś staje się tym, co nazywa następujący rzeczownik

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Ocena i wartościowanie wola, postawy, nastawienie człowieka wobec świata i życia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii stan skupienia, trwałość materii

Cytaty

Realizacja tych założeń uczyniła z „L'Anarchie” pismo tyleż oryginalne, co dziwaczne.

źródło: NKJP: Daniel Grinberg: Ruch anarchistyczny w Europie Zachodniej : 1870-1914, 1994

Kędzierzyn, wzmiankowany po raz pierwszy w 1283 jako osada wiejska [...], swój rozwój zawdzięcza budowie Kanału Kłodnickiego i kolei żelaznej, która w 2. poł. XIX w. uczyniła z osady węzeł komunikacyjny.

źródło: NKJP: Lech Szaraniec: Górny Śląsk, 1997

Prywatyzacja uczyniła go najbogatszym Polakiem.

źródło: NKJP: Joanna Solska: Kilku biednych bogaczy, Polityka, nr 2626, 2007-10-27

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uczynię	uczynimy
2 os.	uczynisz	uczynicie
3 os.	uczyni	uczynią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłem +(e)m uczynił	uczyniłam +(e)m uczyniła	uczyniłom +(e)m uczyniło	uczyniliśmy +(e)śmy uczynili	uczyniłyśmy +(e)śmy uczyniły
2 os.	uczyniłeś +(e)ś uczynił	uczyniłaś +(e)ś uczyniła	uczyniłoś +(e)ś uczyniło	uczyniliście +(e)ście uczynili	uczyniłyście +(e)ście uczyniły
3 os.	uczynił	uczyniła	uczyniło	uczynili	uczyniły

bezosobnik: uczyniono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uczyńmy
2 os.	uczyń	uczyńcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłbym bym uczynił	uczyniłabym bym uczyniła	uczyniłobym bym uczyniło	uczynilibyśmy byśmy uczynili	uczyniłybyśmy byśmy uczyniły
2 os.	uczyniłbyś byś uczynił	uczyniłabyś byś uczyniła	uczyniłobyś byś uczyniło	uczynilibyście byście uczynili	uczyniłybyście byście uczyniły
3 os.	uczyniłby by uczynił	uczyniłaby by uczyniła	uczyniłoby by uczyniło	uczyniliby by uczynili	uczyniłyby by uczyniły

bezosobnik: uczyniono by

bezokolicznik: uczynić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uczyniwszy

gerundium: uczynienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczynienie	uczynienia
D.	uczynienia	uczynień
C.	uczynieniu	uczynieniom
B.	uczynienie	uczynienia
N.	uczynieniem	uczynieniami
Ms.	uczynieniu	uczynieniach
W.	uczynienie	uczynienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uczyniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uczyniony	uczyniony	uczyniony	uczynione	uczyniona
D.	uczynionego	uczynionego	uczynionego	uczynionego	uczynionej
C.	uczynionemu	uczynionemu	uczynionemu	uczynionemu	uczynionej
B.	uczynionego	uczynionego	uczyniony	uczynione	uczynioną
N.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynioną
Ms.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uczynieni	uczynieni	uczynione	uczynione
D.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynionych
C.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym
B.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynione
N.	uczynionymi	uczynionymi	uczynionymi	uczynionymi
Ms.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynionych

odpowiednik aspektowy: czynić

Składnia

	+	uczynić	+	z KOGO/CZEGO + KOGO/CO
	+	uczynić	+	KOGOŚ/COŚ + KIMŚ/CZYMŚ

3. dobrze

Definicja

książk.

używane dla opisania pewnej dokonanej czynności, o której mówiący nie może lub nie chce powiedzieć, używając czasownika ją oznaczającego

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Połączenia

uczynić słusznie

Cytaty

Mogę wyznać to, co uczyniłem źle [...].

źródło: NKJP: Wojciech Stamm: Czarna matka, 2008

Kiedy boisz się i oczekujesz niepowodzenia, dopełniasz tym samym świat tego człowieka, którego intencją jest uczynić to, co dla ciebie będzie niepowodzeniem [...].

źródło: NKJP: Katarzyna Ostrowska: Jak osiągnąć sukces w świecie ducha i materii, 2001

Szybko się przekonał, że uczynił dobrze. Zaczął osiągać sukcesy.

źródło: NKJP: (bień): Zatrzymany w kadrze, Euroregio Glacensis nr 27 (185), 2001

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uczynię	uczynimy
2 os.	uczynisz	uczynicie
3 os.	uczyni	uczynią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłem +(e)m uczynił	uczyniłam +(e)m uczyniła	uczyniłom +(e)m uczyniło	uczyniliśmy +(e)śmy uczynili	uczyniłyśmy +(e)śmy uczyniły
2 os.	uczyniłeś +(e)ś uczynił	uczyniłaś +(e)ś uczyniła	uczyniłoś +(e)ś uczyniło	uczyniliście +(e)ście uczynili	uczyniłyście +(e)ście uczyniły
3 os.	uczynił	uczyniła	uczyniło	uczynili	uczyniły

bezosobnik: uczyniono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uczyńmy
2 os.	uczyń	uczyńcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłbym bym uczynił	uczyniłabym bym uczyniła	uczyniłobym bym uczyniło	uczynilibyśmy byśmy uczynili	uczyniłybyśmy byśmy uczyniły
2 os.	uczyniłbyś byś uczynił	uczyniłabyś byś uczyniła	uczyniłobyś byś uczyniło	uczynilibyście byście uczynili	uczyniłybyście byście uczyniły
3 os.	uczyniłby by uczynił	uczyniłaby by uczyniła	uczyniłoby by uczyniło	uczyniliby by uczynili	uczyniłyby by uczyniły

bezosobnik: uczyniono by

bezokolicznik: uczynić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uczyniwszy

gerundium: uczynienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczynienie	uczynienia
D.	uczynienia	uczynień
C.	uczynieniu	uczynieniom
B.	uczynienie	uczynienia
N.	uczynieniem	uczynieniami
Ms.	uczynieniu	uczynieniach
W.	uczynienie	uczynienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uczyniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uczyniony	uczyniony	uczyniony	uczynione	uczyniona
D.	uczynionego	uczynionego	uczynionego	uczynionego	uczynionej
C.	uczynionemu	uczynionemu	uczynionemu	uczynionemu	uczynionej
B.	uczynionego	uczynionego	uczyniony	uczynione	uczynioną
N.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynioną
Ms.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uczynieni	uczynieni	uczynione	uczynione
D.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynionych
C.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym
B.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynione
N.	uczynionymi	uczynionymi	uczynionymi	uczynionymi
Ms.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynionych

odpowiednik aspektowy: czynić

Składnia

Rz_osobowy

uczynić

(CO)

4. anaforyczne

Definicja

książk.

używane zamiast powtórzenia jakiegoś dokonanego czasownika, który był już wcześniej użyty w wypowiedzi na określenie tej samej czynności

Kwalifikacja tematyczna

ATEMATYCZNY

Cytaty

Chce olśnić wygodami i nowoczesnością, ale pragnie to uczynić dyskretnie, bez tytanicznej nachalności.

źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Śmierć w Monachium, Gazeta Wyborcza,1996-07-30

Odpiął kaburę i sięgnął po pistolet. Kloss uczynił natychmiast to samo, nie wiedząc jeszcze, co zrobi, jeśli Ring zechce strzelić do dziewczyny.

źródło: NKJP: Andrzej Zbych (Andrzej Szypulski, Zbigniew Safjan): Stawka większa niż życie, 1967

Złe, zmrużone, okrutne oczy raubritterów nie pozwalały wątpić, że z broni zrobią użytek. I że uczynią to bez najmniejszych skrupułów.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	uczynię	uczynimy
2 os.	uczynisz	uczynicie
3 os.	uczyni	uczynią

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłem +(e)m uczynił	uczyniłam +(e)m uczyniła	uczyniłom +(e)m uczyniło	uczyniliśmy +(e)śmy uczynili	uczyniłyśmy +(e)śmy uczyniły
2 os.	uczyniłeś +(e)ś uczynił	uczyniłaś +(e)ś uczyniła	uczyniłoś +(e)ś uczyniło	uczyniliście +(e)ście uczynili	uczyniłyście +(e)ście uczyniły
3 os.	uczynił	uczyniła	uczyniło	uczynili	uczyniły

bezosobnik: uczyniono

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		uczyńmy
2 os.	uczyń	uczyńcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	uczyniłbym bym uczynił	uczyniłabym bym uczyniła	uczyniłobym bym uczyniło	uczynilibyśmy byśmy uczynili	uczyniłybyśmy byśmy uczyniły
2 os.	uczyniłbyś byś uczynił	uczyniłabyś byś uczyniła	uczyniłobyś byś uczyniło	uczynilibyście byście uczynili	uczyniłybyście byście uczyniły
3 os.	uczyniłby by uczynił	uczyniłaby by uczyniła	uczyniłoby by uczyniło	uczyniliby by uczynili	uczyniłyby by uczyniły

bezosobnik: uczyniono by

bezokolicznik: uczynić

imiesłów przysłówkowy uprzedni: uczyniwszy

gerundium: uczynienie

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	uczynienie	uczynienia
D.	uczynienia	uczynień
C.	uczynieniu	uczynieniom
B.	uczynienie	uczynienia
N.	uczynieniem	uczynieniami
Ms.	uczynieniu	uczynieniach
W.	uczynienie	uczynienia

imiesłów przymiotnikowy bierny: uczyniony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	uczyniony	uczyniony	uczyniony	uczynione	uczyniona
D.	uczynionego	uczynionego	uczynionego	uczynionego	uczynionej
C.	uczynionemu	uczynionemu	uczynionemu	uczynionemu	uczynionej
B.	uczynionego	uczynionego	uczyniony	uczynione	uczynioną
N.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynioną
Ms.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	uczynieni	uczynieni	uczynione	uczynione
D.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynionych
C.	uczynionym	uczynionym	uczynionym	uczynionym
B.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynione
N.	uczynionymi	uczynionymi	uczynionymi	uczynionymi
Ms.	uczynionych	uczynionych	uczynionych	uczynionych

odpowiednik aspektowy: czynić

Składnia

Rz_osobowy

uczynić

Frazeologizmy

coś zrobiło różnicę
coś uczyniło różnicę
ktoś uczynił zadość czemuś

Data ostatniej modyfikacji: 24.06.2014