UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

piec II

czasownik

Chronologizacja

1500, SStp

Pochodzenie

psł. *pekti

1. chleb

Definicja

poddawać działaniu wysokiej temperatury w piecu, na ruszcie lub w inny sposób, aby wytworzyć lub przygotować w ten sposób potrawę zdatną do jedzenia

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Jedzenie i jego przygotowanie czynności związane z przyrządzaniem jedzenia

Połączenia

piekarze piekli
piec baby, chleb, ciasto, croissanty, gęś, jagodzianki, kartofle, mazurki, mięso, pączki, placki, rybę, sernik, tort, ziemniaki
piec dla dzieci, dla siebie
piec na grillu, na ognisku, na rożnie, na ruszcie
piec w piecyku, w piekarniku, w popiele; w domu
piec według jakiejś receptury
piec z mąki
należy piec
piec i jeść, piec i smażyć; gotować i piec
pieczony bażant, indyk, kurczak, schab; pieczona baranina, dziczyzna, gęś, polędwica, ryba; pieczone jabłko, mięso; pieczone kiełbaski, pierogi, skrzydełka, warzywa, ziemniaki; proszek do pieczenia

Cytaty

	Polacy wykonywali najgorsze zajęcia i ciągle przymierali głodem. Ci, co pracowali w kuchni, przynosili ukradzione kartofle, z których piekli placki. źródło: NKJP: S.Żagiel: Makaron jeńca nr 31550, Tygodnik Ciechanowski, 2005-02-10
	Skonstruował wielofunkcyjne palenisko, nadające się do stosowania w ogrodzie, w domu, a nawet w lesie jako ognisko. Można na nim piec mięso na ruszcie albo na rożnie, albo po prostu się ogrzewać. źródło: NKJP: S.Żagiel: Edison zbiera medale, Tygodnik Ciechanowski, 2007-01-27
	Blachę posmarowaną masłem posypujemy mąką i nakładamy ciasto w muszelkowe zagłębienia, po czym zostawiamy na 20 minut. Nagrzewamy piec do temperatury 240 stopni. Pieczemy około 10 minut. źródło: NKJP: Krystyna Janda: Małpa, 2004
	Wstała i poszła do kuchni. Nie zapaliła światła, po ciemku odnalazła resztkę pieczonego kurczaka. Ze smakiem obgryzła pachnące czosnkiem mięsko. źródło: NKJP: Paulina Grych, Schiza, 2008

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	piekę	pieczemy
2 os.	pieczesz	pieczecie
3 os.	piecze	pieką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	piekłem +(e)m piekł	piekłam +(e)m piekła	piekłom +(e)m piekło	piekliśmy +(e)śmy piekli	piekłyśmy +(e)śmy piekły
2 os.	piekłeś +(e)ś piekł	piekłaś +(e)ś piekła	piekłoś +(e)ś piekło	piekliście +(e)ście piekli	piekłyście +(e)ście piekły
3 os.	piekł	piekła	piekło	piekli	piekły

bezosobnik: pieczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę piekł będę piec	będę piekła będę piec	będę piekło będę piec	będziemy piekli będziemy piec	będziemy piekły będziemy piec
2 os.	będziesz piekł będziesz piec	będziesz piekła będziesz piec	będziesz piekło będziesz piec	będziecie piekli będziecie piec	będziecie piekły będziecie piec
3 os.	będzie piekł będzie piec	będzie piekła będzie piec	będzie piekło będzie piec	będą piekli będą piec	będą piekły będą piec

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pieczmy
2 os.	piecz	pieczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	piekłbym bym piekł	piekłabym bym piekła	piekłobym bym piekło	pieklibyśmy byśmy piekli	piekłybyśmy byśmy piekły
2 os.	piekłbyś byś piekł	piekłabyś byś piekła	piekłobyś byś piekło	pieklibyście byście piekli	piekłybyście byście piekły
3 os.	piekłby by piekł	piekłaby by piekła	piekłoby by piekło	piekliby by piekli	piekłyby by piekły

bezosobnik: pieczono by

bezokolicznik: piec

imiesłów przysłówkowy współczesny: piekąc

gerundium: pieczenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pieczenie	pieczenia
D.	pieczenia	pieczeń
C.	pieczeniu	pieczeniom
B.	pieczenie	pieczenia
N.	pieczeniem	pieczeniami
Ms.	pieczeniu	pieczeniach
W.	pieczenie	pieczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: piekący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	piekący	piekący	piekący	piekące	piekąca
D.	piekącego	piekącego	piekącego	piekącego	piekącej
C.	piekącemu	piekącemu	piekącemu	piekącemu	piekącej
B.	piekącego	piekącego	piekący	piekące	piekącą
N.	piekącym	piekącym	piekącym	piekącym	piekącą
Ms.	piekącym	piekącym	piekącym	piekącym	piekącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	piekący	piekący	piekące	piekące
D.	piekących	piekących	piekących	piekących
C.	piekącym	piekącym	piekącym	piekącym
B.	piekących	piekących	piekących	piekące
N.	piekącymi	piekącymi	piekącymi	piekącymi
Ms.	piekących	piekących	piekących	piekących

imiesłów przymiotnikowy bierny: pieczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pieczony	pieczony	pieczony	pieczone	pieczona
D.	pieczonego	pieczonego	pieczonego	pieczonego	pieczonej
C.	pieczonemu	pieczonemu	pieczonemu	pieczonemu	pieczonej
B.	pieczonego	pieczonego	pieczony	pieczone	pieczoną
N.	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczoną
Ms.	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pieczeni	pieczeni	pieczone	pieczone
D.	pieczonych	pieczonych	pieczonych	pieczonych
C.	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonym
B.	pieczonych	pieczonych	pieczonych	pieczone
N.	pieczonymi	pieczonymi	pieczonymi	pieczonymi
Ms.	pieczonych	pieczonych	pieczonych	pieczonych

odpowiednik aspektowy: upiec

Składnia

Rz _osobowy

piec

2. o słońcu

Definicja

grzać mocno

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK I PRZYRODA Niebo i wszechświat słońce i księżyc, pory dnia

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii temperatura i ogień

Relacje znaczeniowe

synonimy:

palić, prażyć, przypiekać, skwarzyć

Połączenia

słońce piekło

Cytaty

Całą drogę stępa! Toż oszaleć można! Gnaty ich bolały, muchy kąsały, słońce piekło.

źródło: KWSJP: Zofia Kossak: Błogosławiona wina, 1953

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	piekę	pieczemy
2 os.	pieczesz	pieczecie
3 os.	piecze	pieką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	piekłem +(e)m piekł	piekłam +(e)m piekła	piekłom +(e)m piekło	piekliśmy +(e)śmy piekli	piekłyśmy +(e)śmy piekły
2 os.	piekłeś +(e)ś piekł	piekłaś +(e)ś piekła	piekłoś +(e)ś piekło	piekliście +(e)ście piekli	piekłyście +(e)ście piekły
3 os.	piekł	piekła	piekło	piekli	piekły

bezosobnik: pieczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę piekł będę piec	będę piekła będę piec	będę piekło będę piec	będziemy piekli będziemy piec	będziemy piekły będziemy piec
2 os.	będziesz piekł będziesz piec	będziesz piekła będziesz piec	będziesz piekło będziesz piec	będziecie piekli będziecie piec	będziecie piekły będziecie piec
3 os.	będzie piekł będzie piec	będzie piekła będzie piec	będzie piekło będzie piec	będą piekli będą piec	będą piekły będą piec

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pieczmy
2 os.	piecz	pieczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	piekłbym bym piekł	piekłabym bym piekła	piekłobym bym piekło	pieklibyśmy byśmy piekli	piekłybyśmy byśmy piekły
2 os.	piekłbyś byś piekł	piekłabyś byś piekła	piekłobyś byś piekło	pieklibyście byście piekli	piekłybyście byście piekły
3 os.	piekłby by piekł	piekłaby by piekła	piekłoby by piekło	piekliby by piekli	piekłyby by piekły

bezosobnik: pieczono by

bezokolicznik: piec

imiesłów przysłówkowy współczesny: piekąc

gerundium: pieczenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pieczenie	pieczenia
D.	pieczenia	pieczeń
C.	pieczeniu	pieczeniom
B.	pieczenie	pieczenia
N.	pieczeniem	pieczeniami
Ms.	pieczeniu	pieczeniach
W.	pieczenie	pieczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: piekący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	piekący	piekący	piekący	piekące	piekąca
D.	piekącego	piekącego	piekącego	piekącego	piekącej
C.	piekącemu	piekącemu	piekącemu	piekącemu	piekącej
B.	piekącego	piekącego	piekący	piekące	piekącą
N.	piekącym	piekącym	piekącym	piekącym	piekącą
Ms.	piekącym	piekącym	piekącym	piekącym	piekącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	piekący	piekący	piekące	piekące
D.	piekących	piekących	piekących	piekących
C.	piekącym	piekącym	piekącym	piekącym
B.	piekących	piekących	piekących	piekące
N.	piekącymi	piekącymi	piekącymi	piekącymi
Ms.	piekących	piekących	piekących	piekących

imiesłów przymiotnikowy bierny: pieczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pieczony	pieczony	pieczony	pieczone	pieczona
D.	pieczonego	pieczonego	pieczonego	pieczonego	pieczonej
C.	pieczonemu	pieczonemu	pieczonemu	pieczonemu	pieczonej
B.	pieczonego	pieczonego	pieczony	pieczone	pieczoną
N.	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczoną
Ms.	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pieczeni	pieczeni	pieczone	pieczone
D.	pieczonych	pieczonych	pieczonych	pieczonych
C.	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonym
B.	pieczonych	pieczonych	pieczonych	pieczone
N.	pieczonymi	pieczonymi	pieczonymi	pieczonymi
Ms.	pieczonych	pieczonych	pieczonych	pieczonych

odpowiednik aspektowy: spiec

Składnia

Rz _nieżywotny

piec

(KOGO | CO)

3. o oczach

Definicja

wywoływać ból połączony z wrażeniem gorąca

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Choroby i ich leczenie przyczyny, objawy i skutki chorób

Relacje znaczeniowe

synonimy:

palić

Połączenia

język, przełyk piekł; rana, ręka, skóra, zgaga piekła; gardło, ramię piekło; oczy, policzki, powieki, usta, uszy, wargi piekły
piec w brzuchu, w gardle
piec ze zmęczenia
piec niemiłosiernie, straszliwie
zacząć piec
piec i pulsować, piec i swędzieć; boleć i piec
pieczenie w gardle, w przełyku, w żołądku

Cytaty

	Ostre kanty cegieł cięły mi twarz, pył zatykał usta, a zbyt mocno skrępowane ręce piekły niemiłosiernie. źródło: NKJP: Małgorzata Saramonowicz: Sanatorium, 2005
	A z tego jajka iść zaczyna dym, coraz więcej dymu idzie na całą kuchnię, mimo że mamy oczywiście wyciąg, ale zapomniałem go włączyć. A do tego palce mnie pieką, chyba mi się bąble zrobiły. źródło: NKJP: Dawid Bieńkowski: Biało-czerwony, 2007
	Wyspy greckie. Słońce i wiatr. Pachnie głęboką wilgocią. Bujne, kolorowe rośliny są wypracowanymi oazami wśród kamienistych, martwych nieużytków. [...] Słona woda piecze w oczy i przełyk. źródło: NKJP: Sonia Raduńska: Kartki z białego zeszytu, 2008
	Zad miał zorany, że aż go piekło. źródło: NKJP: Sławomir Shuty: Ruchy, 2008
	Całą jego jaźń wypełniała paląca potrzeba wypicia palącej wódki. Myślał o tym tak intensywnie, że nieomal czuł cierpki smak na języku i uczucie lekkiego pieczenia w gardle. źródło: NKJP: Zygmunt Miłoszewski: Domofon, 2005

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: niedokonany

Tryb oznajmujący

Czas teraźniejszy

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	piekę	pieczemy
2 os.	pieczesz	pieczecie
3 os.	piecze	pieką

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	piekłem +(e)m piekł	piekłam +(e)m piekła	piekłom +(e)m piekło	piekliśmy +(e)śmy piekli	piekłyśmy +(e)śmy piekły
2 os.	piekłeś +(e)ś piekł	piekłaś +(e)ś piekła	piekłoś +(e)ś piekło	piekliście +(e)ście piekli	piekłyście +(e)ście piekły
3 os.	piekł	piekła	piekło	piekli	piekły

bezosobnik: pieczono

Czas przyszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	będę piekł będę piec	będę piekła będę piec	będę piekło będę piec	będziemy piekli będziemy piec	będziemy piekły będziemy piec
2 os.	będziesz piekł będziesz piec	będziesz piekła będziesz piec	będziesz piekło będziesz piec	będziecie piekli będziecie piec	będziecie piekły będziecie piec
3 os.	będzie piekł będzie piec	będzie piekła będzie piec	będzie piekło będzie piec	będą piekli będą piec	będą piekły będą piec

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		pieczmy
2 os.	piecz	pieczcie

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	piekłbym bym piekł	piekłabym bym piekła	piekłobym bym piekło	pieklibyśmy byśmy piekli	piekłybyśmy byśmy piekły
2 os.	piekłbyś byś piekł	piekłabyś byś piekła	piekłobyś byś piekło	pieklibyście byście piekli	piekłybyście byście piekły
3 os.	piekłby by piekł	piekłaby by piekła	piekłoby by piekło	piekliby by piekli	piekłyby by piekły

bezosobnik: pieczono by

bezokolicznik: piec

imiesłów przysłówkowy współczesny: piekąc

gerundium: pieczenie

rodzaj gramatyczny: ndk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	pieczenie	pieczenia
D.	pieczenia	pieczeń
C.	pieczeniu	pieczeniom
B.	pieczenie	pieczenia
N.	pieczeniem	pieczeniami
Ms.	pieczeniu	pieczeniach
W.	pieczenie	pieczenia

imiesłów przymiotnikowy czynny: piekący

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	piekący	piekący	piekący	piekące	piekąca
D.	piekącego	piekącego	piekącego	piekącego	piekącej
C.	piekącemu	piekącemu	piekącemu	piekącemu	piekącej
B.	piekącego	piekącego	piekący	piekące	piekącą
N.	piekącym	piekącym	piekącym	piekącym	piekącą
Ms.	piekącym	piekącym	piekącym	piekącym	piekącej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	piekący	piekący	piekące	piekące
D.	piekących	piekących	piekących	piekących
C.	piekącym	piekącym	piekącym	piekącym
B.	piekących	piekących	piekących	piekące
N.	piekącymi	piekącymi	piekącymi	piekącymi
Ms.	piekących	piekących	piekących	piekących

imiesłów przymiotnikowy bierny: pieczony

	liczba pojedyncza
	m1	m2	m3	n1, n2	ż
	M.	pieczony	pieczony	pieczony	pieczone	pieczona
D.	pieczonego	pieczonego	pieczonego	pieczonego	pieczonej
C.	pieczonemu	pieczonemu	pieczonemu	pieczonemu	pieczonej
B.	pieczonego	pieczonego	pieczony	pieczone	pieczoną
N.	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczoną
Ms.	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonej

	liczba mnoga
	p1	m1 ndepr	m1 depr	pozostałe
	M.	pieczeni	pieczeni	pieczone	pieczone
D.	pieczonych	pieczonych	pieczonych	pieczonych
C.	pieczonym	pieczonym	pieczonym	pieczonym
B.	pieczonych	pieczonych	pieczonych	pieczone
N.	pieczonymi	pieczonymi	pieczonymi	pieczonymi
Ms.	pieczonych	pieczonych	pieczonych	pieczonych

Składnia

Rz _nieżywotny	+	piec	+	(KOGO)
⌀	+	piec	+	KOGO + (GDZIE)

Frazeologizmy

ktoś piecze dwie pieczenie przy/na jednym ogniu
ktoś piecze kilka pieczeni przy/na jednym ogniu
ktoś piecze własną pieczeń
ktoś piecze swoją pieczeń
kurczę blade
kurczę pieczone

Przysłowia

Pieczone gołąbki nie wlecą same do gąbki
Pieczone gołąbki same nie lecą do gąbki

Data ostatniej modyfikacji: 11.07.2023