UKRYJ ODMIANĘ ROZWIŃ WSZYSTKO DRUKUJ

wziąć się

Chronologizacja

XV w., SStp

Odmiana

część mowy: czasownik

aspekt: dokonany

Tryb oznajmujący

Czas przyszły

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.	wezmę się	weźmiemy się
2 os.	weźmiesz się	weźmiecie się
3 os.	weźmie się	wezmą się

Czas przeszły

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłem się +(e)m się wziął	wzięłam się +(e)m się wzięła	wzięłom się +(e)m się wzięło	wzięliśmy się +(e)śmy się wzięli	wzięłyśmy się +(e)śmy się wzięły
2 os.	wziąłeś się +(e)ś się wziął	wzięłaś się +(e)ś się wzięła	wzięłoś się +(e)ś się wzięło	wzięliście się +(e)ście się wzięli	wzięłyście się +(e)ście się wzięły
3 os.	wziął się	wzięła się	wzięło się	wzięli się	wzięły się

bezosobnik: wzięto się

Tryb rozkazujący

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
1 os.		weźmy się
2 os.	weź się	weźcie się

Tryb warunkowy

	liczba pojedyncza			liczba mnoga
	m	ż	n	mo	-mo
1 os.	wziąłbym się bym się wziął	wzięłabym się bym się wzięła	wzięłobym się bym się wzięło	wzięlibyśmy się byśmy się wzięli	wzięłybyśmy się byśmy się wzięły
2 os.	wziąłbyś się byś się wziął	wzięłabyś się byś się wzięła	wzięłobyś się byś się wzięło	wzięlibyście się byście się wzięli	wzięłybyście się byście się wzięły
3 os.	wziąłby się by się wziął	wzięłaby się by się wzięła	wzięłoby się by się wzięło	wzięliby się by się wzięli	wzięłyby się by się wzięły

bezosobnik: wzięto by się

bezokolicznik: wziąć się

imiesłów przysłówkowy uprzedni: wziąwszy się

gerundium: wzięcie się

rodzaj gramatyczny: dk

	liczba pojedyncza	liczba mnoga
M.	wzięcie się	wzięcia się
D.	wzięcia się	wzięć się
C.	wzięciu się	wzięciom się
B.	wzięcie się	wzięcia się
N.	wzięciem się	wzięciami się
Ms.	wzięciu się	wzięciach się
W.	wzięcie się	wzięcia się

odpowiednik aspektowy: brać się

Pochodzenie

Zob. wziąć

1. za boki

Definicja

chwycić samego siebie za jakąś część ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

wziąć się pod boki

Cytaty

Stanęła naprzeciw fotela, wzięła się pod boki i już nie przemawiała do powietrza, tylko wprost do niego.

źródło: NKJP: Andrzej Stasiuk: Taksim, 2009

Jego spokój wyraźnie rozzłościł Hayna von Czirne. Zbój poczerwieniał, wziął się pod bok.

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski, Narrenturm, 2002

Składnia

wziąć się

pod CO

2. za ręce

Definicja

chwycić się wzajemnie za jakąś część ciała

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA FIZYCZNA Budowa i funkcjonowanie ciała ludzkiego czynności i stany fizjologiczne

Połączenia

wziąć się w ramiona;
wziąć się za ręce

Cytaty

	Nagle możemy wziąć się w ramiona, przytulić na chwilę, nic nie mówić, wszystko rozumieć. źródło: NKJP: Krystyna Kofta: Złodziejka pamięci, 1998
	Wzięli się za ręce i poszli z powrotem na brzeg lasu. źródło: NKJP: Tadeusz Konwicki: Bohiń, 1987
	Wystraszeni przyjaciele wzięli się pod ręce i szybkim krokiem poszli w stronę domu, oglądając się co chwila za siebie. źródło: NKJP: Gracjan Bojar-Fijałkowski: O zbójcach z Góry Chełmskiej i inne legendy o Koszalinie, 2006
	[...] jeśli więc myślisz lafiryndo, że możesz sobie tak przyjść z ulicy [...] i mojego Ukochanego Lecha mi odebrać - to jesteś w błędzie! Jeśli zaś perswazja [...] werbalna Cię nie odstraszy, jestem gotowa wziąć się z Tobą za kudły o dowolnej porze dnia i nocy [...]. źródło: NKJP: Internet

Składnia

+	wziąć się	+	z KIM + (za CO)
+	wziąć się	+	(w CO)
+	wziąć się	+	(pod CO)

3. do roboty

Definicja

przystąpić do wykonywania określonych czynności, wskazanych następującym rzeczownikiem lub przez niego symbolizowanych

Kwalifikacja tematyczna

CODZIENNE ŻYCIE CZŁOWIEKA Praca

Połączenia

wziąć się do gotowania, do pisania, do sprzątania; do pracy, do roboty;
wziąć się !?za jedzenie; !?za rządzenie, !?za filozofowanie; !?za książkę, !?za lekturę, !?za naukę; !?za krytykę; !?za remont; !?za łopatę; !?za interesy, !?za politykę
wziąć się ostro (do roboty)

Cytaty

	Nie trzeba jej było naganiać do roboty, sama pieliła w ogródku, podpatrywała żonę przy kuchni, rychło wzięła się do gotowania. źródło: NKJP: Wojciech Żukrowski: Za kurtyną mroku. Zabawa w chowanego, 1995
	Jeśli chcą zwiększyć sobie statystyki, to może niech wezmą się do roboty i zaczną łapać prawdziwych przestępców, a nie prowokować. źródło: NKJP: Bydgoszcz: Policjanci sami podpuszczali kibiców Zawiszy!, Gazeta Pomorska, 2009-10-04
	Kompania wzięła się !?za jedzenie w dostojnym milczeniu, przerywanym tylko chrzęstem zębów i wznoszonymi od czasu do czasu toastami. źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Narrenturm, 2002
	Włoch szybko wziął się !?za remont zaniedbanego obiektu, lecz wkrótce wyszło, że roboty na zamku prowadzone są bez zezwolenia i mają charakter samowoli budowlanych. źródło: NKJP: (tw): Zamek znowu na sprzedaż, Sztafeta, 2008-07-17
	- Weź się za pędzel albo przynajmniej rozrób farby. Pomóż mi nieco źródło: NKJP: Bohdan Czeszko: Pokolenie, 1951

Składnia

	+	wziąć się	+	(do CZEGO)
	+	wziąć się	+	!?(za CO)

Informacja normatywna

Uznawane za niepoprawne: wziąć się za coś

4. na litość

Definicja

dać się skłonić do jakiegoś zachowania, zgodnego z intencjami osoby działającej, poprzez wzbudzenie uczucia lub doprowadzenie do stanu, wyrażonego następnym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Stany psychiczne człowieka zachowania emocjonalne

Połączenia

wziąć się na litość

Cytaty

Nie da się z nimi negocjować, nie dadzą się wziąć na litość, nie ma też szans, żeby się zagapiły.

źródło: NKJP: (PIM): Unikaj zdjęć, Dziennik Zachodni, 2005-01-19

[...] tym razem wziąłeś się na fałszywkę, spójrz na źródło informacji. Ponownie uaktywnił się podszywacz, a zdaje się tym razem ja najmocniej
zalazłem mu za skórę.

źródło: NKJP: Internet

Składnia

wziąć się

na CO

5. za kogoś

Definicja

pot.

zacząć się intensywnie zajmować sprawami związanymi z określoną osobą

Kwalifikacja tematyczna

CZŁOWIEK JAKO ISTOTA PSYCHICZNA Relacje międzyludzkie określenia relacji międzyludzkich

Cytaty

Ostatnio jeden z moich znajomych (pracownik dużej firmy ubezpieczeniowej) zadał mi pytanie, kiedy przestanę „dręczyć” ich firmę, bo „wreszcie wezmą się za mnie”.

źródło: NKJP: Naprawić pojazd czy naprawić szkodę cz.1, Gazeta Ubezpieczeniowa, 2004-06-15

Panowie, weźcie się za nas, bo za chwilę jakąś rewolucję wymyślimy.

źródło: NKJP: Jarosław Gojtowski: Niech sie ktoś nami zajmie, Gazeta Poznańska, 2005-12-17

Musieli mnie związać. Gdy się uspokoiłem, wzięli się za mnie ludzie z wywiadu [...].

źródło: NKJP: Andrzej Sapkowski: Wieża Jaskółki, 1997

Składnia

wziąć się

za KOGO

6. skądś

Definicja

pot.

mieć swoje źródło lub przyczynę określoną następującym rzeczownikiem

Kwalifikacja tematyczna

KATEGORIE FIZYCZNE Cechy i właściwości materii jakość i intensywność

Połączenia

nazwa, pomysł; miłość, nieszczęście, zło; niepokój, wątpliwość wzięła się (skądś); dzieci, problemy wzięły się skądś
wziąć się z depresji, z emocji, z frustracji, z głupoty, z lęku, z miłości, z samotności, z tęsknoty; z obserwacji, z życia

Cytaty

	Jedni twierdzą, iż nazwa wzięła się od stawu, a inni, iż od towarzystwa o tej nazwie, które miało na celu stworzenie wokół akwenu ośrodka wodno-wypoczynkowego. źródło: NKJP: Marian Piegza: Zostały tylko nazwy, Dziennik Zachodni, 2001-06-13
	Pomysł wziął się z panującego w Genui zwyczaju wybierania 5 senatorów z 90 kandydatów mających prawo do sprawowania tej funkcji. źródło: NKJP: Agata Miazek: Żądza wielkiego pieniądza, Metropol, 2001
	Problem wziął się stąd, że w czerwcu 1994 r. Sejm uznał za zasadne orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 9 listopada 1993 r. źródło: NKJP: Sprawozdanie z 47. posiedzenia Senatu RP w dniu 8 czerwca 1995 r., 3. kadencja
	[...] Pomysł tej wystawy wziął się z miłości do Andersena. źródło: NKJP: Iwona Natkańczyk, Urodziny Andersena, Gazeta Radomszczańska, 2009-04-15
	- Własne dzieci też pani malowała? - Nigdy ich nie miałam, jednak te portrety nie wzięły się z tęsknoty za nimi. źródło: NKJP: Magdalena Grochowalska: Szukałam prezentów w ogrodzie, Express Ilustrowany, 2002-03-23

Składnia

wziąć się

SKĄD

Frazeologizmy

Data ostatniej modyfikacji: 30.10.2020